Phát triển vùng Đông Nam Bộ nhanh và bền vững

Ngày 26-11, tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự hội nghị triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 24/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và xúc tiến đầu tư vùng Đông Nam Bộ.

Tiềm năng lớn nhưng cơ chế còn hẹp

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định vùng Đông Nam Bộ là đầu tàu kinh tế của cả nước với nhiều kết quả nổi bật như: đóng góp GDP nhiều nhất nước, GRDP bình quân đầu người cao nhất nước, tỉ lệ đô thị hóa cao nhất, tổng thu ngân sách nhà nước nhiều nhất... Tuy có tiềm năng lớn nhưng do cơ chế, chính sách còn hạn hẹp nên kết nối hạ tầng của vùng chưa đồng bộ, xảy ra tắc nghẽn giao thông, chưa huy động được nguồn lực ngoài nhà nước, phát triển chưa bền vững...

Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng lãnh đạo bộ, ngành, địa phương tham quan một số gian hàng đặc trưng của các tỉnh vùng Đông Nam Bộ

Thủ tướng đề nghị vùng Đông Nam Bộ nghiêm túc thực hiện Nghị quyết 24/2022 với mục tiêu phát triển vùng nhanh, hài hòa, bao trùm tổng thể và bền vững; nhiệm vụ và giải pháp gắn với 9 chữ: "Tư duy mới - Đột phá mới - Giá trị mới".

Thủ tướng phân tích "tư duy mới" là phát huy tính tự lực, tự cường, không trông chờ, ỷ lại; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập sâu rộng, toàn diện, thực chất và hiệu quả; biến không thành có, biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể; lấy người dân làm trung tâm, chủ thể.

"Đột phá mới" là phải có cơ chế, chính sách, phương thức mới nhằm huy động nguồn lực; ổn định an ninh xã hội, thu hẹp khoảng cách giàu - nghèo; đơn giản hóa thủ tục hành chính; đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng; đưa giáo dục - đào tạo, đổi mới sáng tạo, khoa học - công nghệ, khởi nghiệp, tăng năng suất lao động trở thành phong trào, xu thế phát triển của vùng; thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội, trong đó có chăm lo nhà ở cho công nhân, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho người có công.

Về nội hàm "giá trị mới", Thủ tướng nhấn mạnh vùng cần đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh hơn; đóng góp nhiều hơn vào ngân sách nhà nước; tăng mức bình quân thu nhập đầu người; tăng chỉ số phát triển con người; hạ tầng kết nối trong vùng, quốc gia và quốc tế phải tốt nhất...

Thủ tướng tin tưởng với "Tư duy mới - Đột phá mới - Giá trị mới" cùng sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của nhà nước và sự vào cuộc của người dân, doanh nghiệp, các địa phương vùng Đông Nam Bộ sẽ hoàn thành nhiệm vụ, khẳng định tính đúng đắn, sáng suốt, kịp thời, hiệu quả của Nghị quyết 24/2022 cũng như Nghị quyết 154/2022 về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 24/2022.

Giới thiệu Nghị quyết 154/2022, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho hay việc ban hành và xây dựng nghị quyết này nhằm thống nhất chỉ đạo của các cấp, ngành; tạo sự chuyển biến rõ rệt về nhận thức và hành động của cán bộ, công chức, viên chức các bộ, cơ quan trung ương và địa phương vùng Đông Nam Bộ. Chương trình đề ra 7 nhiệm vụ, giải pháp mà các bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, chủ tịch UBND các tỉnh, thành vùng Đông Nam Bộ cần tập trung chỉ đạo thực hiện; 35 nhiệm vụ, đề án cụ thể và 29 dự án đầu tư kết cấu hạ tầng vùng.

Đẩy nhanh liên kết vùng

Theo Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng, Đông Nam Bộ là vùng kinh tế năng động, đầu mối giao thông quan trọng với đầy đủ 5 phương thức vận tải, đóng vai trò kết nối quan trọng về giao thương trong và ngoài nước. Tuy nhiên, dự báo nhu cầu vận tải của vùng vượt xa so với năng lực đáp ứng của hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông; hạ tầng giao thông kết nối liên vùng còn thiếu, yếu, chưa đồng bộ.

Dự kiến tổng nhu cầu vốn đầu tư cho các tuyến đường bộ cao tốc kết nối vùng Đông Nam Bộ là khoảng 413.000 tỉ đồng với mục tiêu tổng số km đường bộ cao tốc toàn vùng lên 772 km trong giai đoạn 2021-2030. Để làm được, cần có cơ chế, chính sách sáng tạo, đột phá trong huy động vốn tư nhân và các nguồn vốn hợp pháp khác.

Góp ý kiến về nâng cao chất lượng đô thị vùng Đông Nam Bộ, giải nén, giảm tải cho đô thị lớn, thúc đẩy phát triển các đô thị vệ tinh, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đề nghị thống nhất tư tưởng chỉ đạo và các mục tiêu đặt ra của Nghị quyết 24/2022 và Nghị quyết 06/2022 của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Trong đó, chú trọng các giải pháp tổng thể liên quan đến phát triển hệ thống giao thông đường bộ, mạng lưới đường sắt đô thị nội vùng nhằm tăng cường kết nối vùng đô thị trung tâm và đô thị vệ tinh.

Về phía địa phương, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi cho rằng Nghị quyết 24/2022 được cụ thể hóa bởi Nghị quyết 154/2022 đang mở ra không gian mới, cơ hội mới và triển vọng phát triển cho vùng. Những nghị quyết này không chỉ đưa vùng vào một giai đoạn phát triển mới, xứng tầm với khu vực và quốc tế mà còn đóng góp to lớn vào tiến trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước với tầm nhìn đến năm 2045.

Với vai trò là đầu tàu kinh tế của vùng, TP HCM đã đưa ra một số giải pháp nhằm thực hiện Nghị quyết 24/2022. Cụ thể, tập trung tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và năng suất lao động cao. Ngoài ra, từng bước hiện thực hóa quan điểm, tầm nhìn của Bộ Chính trị về vị trí, vai trò của TP HCM là thành phố hiện đại, thông minh, năng động sáng tạo, nơi thu hút nhân tài, phát triển ngang tầm các thành phố lớn trong khu vực châu Á, đóng vai trò là cực tăng trưởng của vùng; nơi tập trung của các tổ chức quốc tế, các định chế tài chính, tập đoàn kinh tế lớn của thế giới. Bên cạnh đó, TP HCM cần làm tốt vai trò đầu mối, phối hợp với các địa phương trong vùng để triển khai các dự án giao thông kết nối vùng; tập trung nguồn lực đầu tư công và có cơ chế huy động cao nhất nguồn lực xã hội trong triển khai các công trình, dự án chỉnh trang đô thị.

Chủ tịch UBND TP HCM kiến nghị thành lập quỹ phát triển hạ tầng giao thông vùng với nguồn vốn hỗn hợp từ các nhà tài trợ quốc tế, ngân sách trung ương và địa phương để giải quyết nhanh các dự án giao thông.

Ông Nguyễn Văn Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, nhận định Nghị quyết 24/2022 đã đề ra nhiều chủ trương, giải pháp quan trọng có tính đột phá để vùng Đông Nam Bộ duy trì sự phát triển năng động, sáng tạo, đi đầu trong đổi mới và phát triển, tiếp tục giữ vững vai trò đầu tàu, đóng góp lớn vào sự phát triển đất nước. Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng đưa ra một số giải pháp triển khai nghị quyết. Cụ thể, hình thành khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ, phát triển tỉnh thành trung tâm du lịch chất lượng cao đẳng cấp quốc tế, hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông kết nối các vùng phát triển du lịch của tỉnh và hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông kết nối vùng.