"Sờ gáy" Nhiệt điện Thái Bình 2

Ông Lê Đình Mậu, Kế toán trưởng Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), đã bị khởi tố, bắt tạm giam vì "Cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" tại dự án Nhiệt điện Thái Bình 2 (tổng công suất 1.800 MW, vốn đầu tư 1,7 tỉ USD), do Tổng Công ty CP Xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC) làm tổng thầu. Vậy sai phạm tại Nhiệt điện Thái Bình 2 thế nào?

Sai phạm về thanh - quyết toán

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Người Lao Động, ngay từ ngày 25-3-2016, trong báo cáo kiểm toán về báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn tài sản nhà nước của Kiểm toán nhà nước đã điểm tên dự án Nhiệt điện Thái Bình 2.

Nhiệt điện Thái Bình 2 là một trong những dự án điển hình của việc dùng vốn sai mục đích của PVC dưới thời ông Trịnh Xuân Thanh Ảnh: WEBSITE PVC

Báo cáo chỉ rõ tại dự án này, phiếu kết quả thí nghiệm vật liệu, thí nghiệm kiểm tra cường độ của hạng mục hàng rào phía trước nhà máy không có tên cán bộ giám sát là không tuân thủ quy định tại điều 6 - Thông tư số 06 của Bộ Xây dựng. Nhật ký thi công, hồ sơ nghiệm thu chất lượng, hồ sơ nghiệm thu công việc xây dựng hạng mục hàng rào tạm không có xác nhận của giám sát của chủ đầu tư là chưa tuân thủ Nghị định 209.

Công tác thanh - quyết toán vốn đầu tư cũng được kết luận có sai sót. Cụ thể, chủ đầu tư là PVN đã tạm ứng hơn 6,6 triệu USD và hơn 1.300 tỉ đồng cho nhà thầu nhưng tổng thầu PVC chi chưa đúng mục đích khi tạm ứng 576 tỉ đồng và các bên vẫn chưa thu hồi được hết khoản tạm ứng trên.

PVN đã tiến hành ký hợp đồng tư vấn thu xếp vốn với giá trị gần 68,9 tỉ đồng và thực hiện giải ngân gần 61,3 tỉ đồng. Tuy nhiên, khoản chi phí này chưa có văn bản quy định của nhà nước hướng dẫn về định mức cũng như hạch toán, quyết toán của các dự án đầu tư xây dựng nên chưa có cơ sở để xác nhận.

Liên quan đến việc tuân thủ các quy định về hợp đồng, dự án này không có bản tiếng Việt cho phụ lục là không tuân thủ quy định tại Nghị định 48. Một số hạng mục thực hiện trong nước nhưng chào thầu, dự thầu và ký kết hợp đồng bằng ngoại tệ dẫn đến chênh lệch tỉ giá là không tuân thủ điều 15 Luật Đấu thầu.

Ngoài ra, Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam ký hợp đồng với nhà thầu PVC theo giá tạm tính được phê duyệt trong kế hoạch đấu thầu mà chưa hoàn thành công tác khảo sát thiết kế, lập dự toán; chưa tổ chức lựa chọn nhà thầu với gói thầu thi công xây dựng đường và thi công san lấp mặt bằng Trung tâm Điện lực Thái Bình.

Về công tác quản lý tiến độ, hợp đồng EPC nhà máy chính quy định cấp chứng chỉ hoàn thành tạm thời tổ máy số 1 vào tháng 1-2015, tổ máy số 2 vào tháng 7-2015 nhưng đến tháng 8-2015 vẫn chưa có tổ máy nào hoàn thành. Đến nay, dự án đã điều chỉnh tiến độ theo thông báo của Văn phòng Chính phủ tại văn bản 329/TP-VPCP ngày 2-10-2015, yêu cầu đưa các tổ máy vào vận hành trong tháng 9-2017 và tháng 3-2018.

Hàng trăm tỉ đồng bốc hơi

Nhiệt điện Thái Bình 2 là một trong những dự án điển hình của việc dùng vốn sai mục đích của PVC dưới thời Trịnh Xuân Thanh. Thực tế, số tiền tạm ứng cho dự án này được PVN rót cho PVC hồi năm 2011 khoảng 1.300 tỉ đồng và 6,6 triệu USD đã bị sử dụng sai mục đích. Ông Trịnh Xuân Thanh khi đó đã chi 1.080 tỉ đồng để thanh toán 425 tỉ đồng nợ gốc vay ngân hàng và 55 tỉ đồng trả lãi vay ủy thác của tập đoàn. PVC cũng đã chi 74 tỉ đồng để hỗ trợ Nhà máy Nhiên liệu sinh học Phú Thọ; bổ sung 103 tỉ đồng hỗ trợ cho công trình Vũng Áng (Hà Tĩnh).

Còn lại khoảng 300 tỉ đồng, PVC tiếp tục "ném" vào 5 công ty con dưới hình thức góp vốn, gồm: Công ty PVC-MS 102 tỉ đồng, Công ty PVC - Land 50 tỉ đồng, Công ty PVC - Hòa Bình 55 tỉ đồng, Công ty PVNC 30 tỉ đồng và Công ty PVC - Mekong 30 tỉ đồng. Kết cục, do có 3 công ty kinh doanh thua lỗ nên PVC phải trích lập dự phòng và hạch toán kinh doanh thua lỗ.

Trong khi chưa thu hồi được số tiền chi sai mục đích kia, PVC mà đại diện là cựu tổng giám đốc Vũ Đức Thuận lại xin PVN hỗ trợ toàn bộ phần lãi vay phải trả đến hết năm 2013 với số tiền khoảng 1,5 triệu USD. Mục đích của việc này là để có tiền triển khai dự án Nhiệt điện Thái Bình 2.

Cũng tại dự án này, một trong những đơn vị tham gia thực hiện là Tổng Công ty Bảo dưỡng sửa chữa công trình dầu khí đã "tố" PVN không minh bạch trong gói thầu "Vật liệu bảo ôn, cách nhiệt". Sự việc khiến cho Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh phải yêu cầu Tổng cục Năng lượng phối hợp với các đơn vị khẩn trương tiến hành rà soát các vấn đề liên quan gói thầu vật liệu bảo ôn cách nhiệt của dự án.