Tảng đá kỳ lạ in hình đầu người và đôi bàn tay ở Thành nhà Hồ

Thành Nhà Hồ (còn gọi là thành Tây Đô) ở xã Vĩnh Long và Vĩnh Tiến, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa là một trong những công trình kiến trúc bằng đá độc đáo bậc nhất của Việt Nam và thế giới. Công trình được Hồ Quý Ly xây dựng vào năm 1397, từng được coi là kinh đô, trung tâm văn hóa chính trị xã hội của nước Đại Ngu dưới triều Hồ. Ngày 27-6-2011, Thành nhà Hồ chính thức được Tổ chức Văn hóa - Khoa học và Giáo dục Liêp Hiệp Quốc (UNESCO) công nhận là di sản văn hóa thế giới.

Di sản thế giới Thành nhà Hồ ở huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa

Hơn 600 năm tồn tại, Thành nhà Hồ - công trình kiến trúc đá cổ, một kiệt tác thể hiện tài năng, trí tuệ siêu phàm của người Việt chứa đựng bao nhiêu điều bí ẩn, xen kẽ những huyền tích là câu chuyện xung quanh việc xây thành vẫn lôi cuốn mọi người, trong đó chuyện nàng Bình Khương đập đầu vào đá tuẫn tiết kêu oan cho chồng vẫn vang vọng tới tận bây giờ.

Theo sử sách ghi lại, nàng Bình Khương là vợ của Trần Công Sỹ (Cống Sinh), là một vị quan được Hồ Quý Ly giao cho giám sát và đốc thúc quân lính xây dựng đoạn thành phía Đông. Lúc này, việc dời đô vô cùng cấp bách bởi quân Minh đã nhiều lần nhăm nhe vượt ải Bắc tiến vào nước ta. Tiến độ xây thành đang gấp rút từng ngày, thế nhưng đoạn thành phía Đông do Trần Công Sỹ phụ trách cứ xây gần xong lại sập, không ai rõ nguyên nhân do đâu.

Khu vực thành xây bị đổ liên tục khiến Trần Công Sỹ bị Hồ Quý Ly chôn sống

Nghi ngờ Trần Công Sỹ làm phản, cố ý làm chậm tiến độ xây thành, Hồ Quý Ly tức giận đã cho người chôn ông ngay vào tường thành để làm gương và răn đe quân lính. Ở quê nhà, nghe tin chồng bị chôn sống, nàng Bình Khương đã chạy đến kêu oan cho chồng, nhưng nỗi oan trời xanh không thấu và để giữ tiết thủy chung nghĩa vợ chồng, nàng đã đập đầu vào tảng đá xanh nơi chồng bị chôn vùi để tuẫn tiết. Kỳ lạ thay, tảng đá nơi nàng Bình Khương đập đầu ấy lõm sâu xuống in hình đầu người và hai bàn tay.

500 năm sau, đến đời vua Đồng Khánh (nhà Nguyễn) người ta nghe tin đồn về dấu tay và đầu nàng Bình Khương vẫn còn in rõ trên phiến đá tường thành sau mấy trăm năm, nên khách xa gần hiếu kỳ tìm về đây rất đông. Viên hào lý trong làng Đông Môn lo ngại tiếng đồn ngày càng vang xa sẽ gây phiền phức nên đã thuê thợ về đục cả phiến đá đem chôn xuống lòng đất.

Đền thờ nàng Bình Khương

Bấy giờ, Tri phủ Đoàn Thước nghe tin, sai lính tìm bằng được và đào phiến đá đó lên, lắp đúng vào chỗ cũ và khắc dòng chữ "Trần triều Cống Sinh - Bình Khương nương, phu nhân tri thạch" (tạm dịch Tảng đá nàng Bình Khương - Phu nhân của Trần triều Cống Sinh). Tri phủ lại dựng thêm một phiến đá ở chân thành, nơi xưa kia Cống Sinh bị chôn lấp, trên đó cũng khắc một dòng chữ "Trần triều Cống Sinh - Bình Khương phu quân chi biếm" (có nghĩa nơi chôn lấp chồng nàng Bình Khương, là Cống Sinh triều Trần).

Cảm thương tình cảm của nàng Bình Khương dành cho chồng, người dân địa phương đã lập đền thờ nàng ngay sát chân Thành nhà Hồ, cạnh nơi chồng nàng bị chôn sống (ngày nay thuộc làng Đông Môn, xã Vĩnh Long). Năm 1903, tổng đốc Vương Duy Trinh đã làm sớ tâu lên nhà vua ban sắc phong cho nàng Bình Khương 4 chữ: "Tiết liệu khả phong". Đền thờ nàng Bình Khương nằm ở phía Đông Thành nhà Hồ. Sau đền là mộ chồng nàng Trần Công Sỹ. Bên phải đền có một cái ao nhỏ mà điều kì lạ là dù nắng to hay hạn hán thế nào, ao cũng không bao giờ cạn nước. Xung quanh đền thờ quanh năm rợp bóng cây xanh tươi mát.

Tảng đá in hình đầu người và đôi bàn tay trong đền thờ nàng Bình Khương

Trong bản đại xướng Thành Hồ, người ta vẫn thường xem đền thờ nàng Bình Khương như một nốt trầm mang nhiều ý nghĩa. Đó là ý nghĩa về tình cảm vợ chồng thủy chung son sắt và cũng có người còn cho rằng nó mang ý nghĩa tố cáo. Đền thờ nàng tuy có quy mô nhỏ nhưng đã có nhiều danh sĩ tới thăm viếng và làm thơ đề vịnh như Nguyễn Xuân Ôn, Như Bá Sĩ, Hồ Đức Dư, Đỗ Xuân Cát, Vương Duy Trinh...

"Đây là một ngôi đền rất thiêng nên hàng năm cứ vào mùng một, ngày rằm hay những ngày đầu xuân, có rất nhiều du khách và người dân địa phương đến thắp hương cầu tình duyên, con cái, bình an"- bà Vũ Thị Lựu, người trông coi đền nàng Bình Khương, chia sẻ.

Ông Nguyễn Bá Linh, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản thế giới Thành nhà Hồ, cho biết trong những năm qua, đơn vị đã đón hàng vạn du khách về tham qua di sản và đền thờ nàng Bình Khương là một trong những điểm rất nhiều du khách tới vãn cảnh, dâng hương cầu may mắn, bình an.