Test lại công tác kiểm định!

Nếu vào năm 2018, cả nước chỉ có 172 trung tâm đăng kiểm xe cơ giới thì chỉ trong chưa tới 4 năm sau khi Nghị định 139/2018/NĐ-CP ngày 8-10-2018 (quy định về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới) có hiệu lực, đã có thêm 107 trung tâm ra đời, mà chủ yếu là doanh nghiệp và cá nhân đầu tư.

Thực tế này cho thấy dịch vụ kiểm định xe cơ giới đã được xã hội hóa mạnh mẽ. Một dịch vụ được xã hội hóa mạnh mẽ trong cơ chế thị trường là điều rất đáng mừng.

Vấn đề là đi cùng với việc người dân và doanh nghiệp được thuận lợi hơn trong tham gia dịch vụ do sự bùng nổ về số lượng của danh sách các trung tâm đăng kiểm thì công tác kiểm soát cũng phải được nâng lên tương xứng, nếu không kiểm soát được thì việc xã hội hóa ấy vô hình trung biến thành miếng đất màu mỡ cho tiêu cực.

Với những diễn biến từ chuyên án đấu tranh, làm rõ các hành vi phạm tội "Môi giới hối lộ, Đưa hối lộ, Nhận hối lộ và Giả mạo trong công tác" của nhân viên tại các trung tâm đăng kiểm ở Đồng Tháp, TP HCM, Long An, Bến Tre, Sóc Trăng, Tiền Giang do Công an TP HCM xác lập và việc công an một số địa phương khác khởi tố vụ án tương tự xảy ra ở các trung tâm đăng kiểm trên địa bàn cho thấy sự thật khủng khiếp về những tiêu cực xảy ra trong hoạt động kiểm định xe cơ giới.

Một hệ thống dày đặc các cục, vụ, ban, phòng ở Bộ Giao thông Vận tải mà trực tiếp là Cục Đăng kiểm; sự hiện đại của công nghệ được đầu tư lắp đặt và áp dụng vào công tác kiểm soát… nhưng đã không kiểm soát được hoạt động của các trung tâm đăng kiểm.

Bởi vậy mới có chuyện giám đốc trung tâm đăng kiểm nhận "lót tay" rồi chỉ đạo phó giám đốc, đăng kiểm viên, thực tập viên, nhân viên văn phòng... bỏ qua các vi phạm của xe tới đăng kiểm, sử dụng phần mềm can thiệp vào hệ thống đăng kiểm để thay đổi thông số kiểm định khí thải... của hàng chục ngàn phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. 52.291 giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đã được cấp trái với quy định.

Đó chỉ là những con số ban đầu mà cơ quan điều tra nắm được. Con số thực tế có thể còn khủng khiếp hơn nhiều.

Hàng chục ngàn phương tiện không đạt tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường như những "quả bom di động" được lưu thông hợp pháp trên mạng lưới giao thông quốc gia, gây ra bao hệ lụy khó tính toán nổi.

Đấy là tội ác! Đáng tiếc đây không phải là chuyện mới xảy ra trong lĩnh vực đăng kiểm, mà trước đó đã có nhiều sai phạm bị điều tra và khởi tố ở trung tâm đăng kiểm của nhiều tỉnh, thành.

Cho nên, vấn đề không nằm ở một chuyên án đơn thuần xảy ra ở vài trung tâm đăng kiểm, mà là của cả hệ thống kiểm định, bắt đầu từ công tác kiểm soát dịch vụ kiểm định xe cơ giới.

Phải test lại hệ thống đăng kiểm xe cơ giới để hoạt động này đúng nghĩa là một chuẩn mực quốc gia! Hoạt động kiểm định mà không chuẩn mực thì rốt cuộc chỉ như một rào cản đặt ra để hợp pháp "hành" dân và doanh nghiệp.