Tổng Bí thư: "Tham nhũng là khuyết tật bẩm sinh của quyền lực"

Chiều 25-6, phát biểu kết luận Hội nghị toàn quốc về phòng, chống tham nhũng (PCTN), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đánh giá tham nhũng đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm, góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Làm nghiêm từ trên xuống

Theo Tổng Bí thư, công tác PCTN thời gian qua đã đạt được 6 kết quả nổi bật. Trong đó, nhiều quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước được ban hành nhằm tăng cường công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị và PCTN, vừa có tác dụng giáo dục, răn đe, ngăn chặn, vừa là căn cứ để phát hiện và xử lý các sai phạm.

Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kiểm tra làm rõ nhiều sai phạm đặc biệt nghiêm trọng, quyết định kỷ luật và đề nghị Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thi hành kỷ luật đối với nhiều cán bộ cao cấp và tổ chức Đảng vi phạm, trong đó có đồng chí là ủy viên Trung ương Đảng, ủy viên Bộ Chính tri; kỷ luật cả cán bộ đương chức và đã nghỉ hưu, cả trong lực lượng vũ trang, làm nghiêm từ trên xuống dưới…

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, phát biểu tại hội nghị - Ảnh: TTXVN

"Đây là bước đột phá trong công tác kiểm tra, kỷ luật của Đảng, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng và bộ máy Nhà nước, được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao"- Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh.

Theo Tổng Bí thư, các cơ quan thanh tra, kiểm toán tập trung thanh tra, kiểm toán các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng, nhất là các dự án gây thất thoát, thua lỗ lớn, kéo dài, dư luận xã hội quan tâm. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đặc biệt đánh giá cao một số địa phương, cấp ủy Đảng, chính quyền đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo chuyển biến trong công tác kiểm tra, thanh tra, phát hiện, xử lý nghiêm minh. Đồng thời, tình trạng "trên nóng, dưới lạnh" đã bước đầu được khắc phục tại một số địa phương, điển hình như TP HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Sơn La, Đắk Lắk, Cần Thơ…

Tổng Bí thư đã nhắc đến những vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng thời gian qua như vụ án Dương Chí Dũng, vụ án Huỳnh Thị Huyền Như, vụ án Phạm Công Danh, vụ án Hà Văn Thắm, vụ án Giang Kim đạt, vụ án Đinh La Thăng, vụ án Trịnh Xuân Thanh, vụ án Phan Văn Anh Vũ (Vũ 'nhôm'), vụ án Đinh Ngọc Hệ (Út trọc), vụ án đánh bạc và tổ chức đánh bạc xảy ra tại Phú Thọ và một số địa phương... để nhấn mạnh những thành quả bước đầu của cuộc chiến PCTN. Liên quan đến các vụ án này, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho biết công tác thu hồi tài sản tham nhũng đã được chú trọng hơn.

Ngoài ra, nhiều vấn đề tồn đọng trước đây trong công tác cán bộ đã được giải quyết, "không chạy chức, chạy quyền" đã trở thành tuyên ngôn mạnh mẽ.

Đối với công tác thông tin tuyên truyền, theo đánh giá của Tổng Bí thư là có nhiều đổi mới, nhất là phát huy vai trò của báo chí, tuyền thông trong PCTN. "Các cơ quan thông tấn, báo chí đã tích cực đồng hành cùng cơ quan chức năng trong PCTN; có nhiều tin, bài về công tác PCTN, đấu tranh phản bác luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch về công tác PCTN của Đảng, Nhà nước ta"- Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng kết luận tại hội nghị.

"Trên nóng, dưới lạnh"

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Tổng Bí thư đánh giá công tác PCTN vẫn còn những tồn tại, hạn chế. Ở một số địa phương, bộ, ngành chưa có sự chuyển biến rõ rệt, vẫn còn tình trạng "trên nóng, dưới lạnh", nể nang, né tránh, ngại va chạm; việc phát hiện, xử lý tham nhũng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu; tự kiểm tra, tự phát hiện và xử lý tham nhũng trong nội bộ cơ quan, đơn vị vẫn là khâu yếu.

Tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực trong khu vực hành chính, dịch vụ công vẫn gây bức xúc trong người dân, doanh nghiệp. Nguyên nhân cơ bản của những hạn chế là do nhiều cấp ủy, tổ chức Đảng, chính quyền, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa nhận thức sâu sắc mức độ nghiêm trọng của tình hình tham nhũng ở địa phương, lĩnh vực mình quản lý; chưa thực sự gương mẫu, quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện nhiệm vụ PCTN.

Bên cạnh việc xử lý nghiêm đối với những trường hợp sai phạm, Tổng Bí thư cho rằng cũng cần có cơ chế để bảo vệ, khuyến khích những cán bộ, đảng viên, người đứng đầu dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm, mạnh dạn, đi đầu trong đổi mới vì sự phát triển của đất nước. Việc đánh giá, nhìn nhận về các sai phạm cũng cần phải đặt trong những điều kiện, hoàn cảnh lịch sử cụ thể để có quan điểm xử lý khách quan, phù hợp.

Đồng thời, cần kiên quyết đấu tranh với những quan điểm sai trái, phản bác luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, phần tử xấu luôn lợi dụng cuộc đấu tranh PCTN để chia rẽ nội bộ, nói xấu, bôi nhọ Đảng, Nhà nước và chế độ ta.

Nhốt quyền lực vào trong lồng cơ chế

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng yêu cầu thời gian tới cần phải đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục về ý chí, hành động trong cán bộ, đảng viên và nhân dân về PCTN. Bảo vệ, khen thưởng, động viên những người làm báo tích cực, dũng cảm đấu tranh chống tham nhũng.

Đặc biệt, báo chí và các phương tiện thông tin đại chúng phải cổ vũ, động viên sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, huy động sức mạnh của toàn dân trong cuộc đấu tranh PCTN, "làm cho quần chúng khinh ghét tệ tham ô, lãng phí, quan liêu; biến hàng vạn, hàng triệu con mắt, lỗ tai cảnh giác của quần chúng thành những ngọn đèn pha soi sáng khắp mọi nơi, không để cho tệ tham ô, lãng phí, quan liêu còn chỗ ẩn nấp" như Bác Hồ đã căn dặn.

Hội nghị toàn quốc về công tác PCTN tổng kết những kết quả đạt được về PCTN trong thời gian qua, vạch phương hướng cho thời gian tới - Ảnh: TTXVN

Một nhiệm vụ trọng tâm khác được Tổng Bí thư yêu cầu là xây dựng, hoàn thiện các quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về PCTN; phấn đấu từ nay đến hết nhiệm kỳ cơ bản hoàn thành một bước về xây dựng một cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để "không thể tham nhũng".

Tổng Bí thư đề nghị tăng cường kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng, siết chặt kỷ luật, kỷ cương; xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ trong tình hình mới. Đồng thời, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa; đấu tranh mạnh mẽ chống chủ nghĩa cá nhân, thói ích kỷ, vụ lợi, lợi ích nhóm. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng và bộ máy Nhà nước; đối với những người vi phạm phải có hình thức xử lý kịp thời, nghiêm minh, công khai.

Các cấp ủy, tổ chức Đảng phải tăng cường quản lý, giám sát cán bộ, đảng viên để kịp thời phát hiện, giải quyết từ sớm, ngăn chặn từ đầu sai phạm; kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý hành vi tham nhũng.

Theo Tổng Bí thư, quyền lực luôn có nguy cơ bị tha hóa, tham nhũng là khuyết tật bẩm sinh của quyền lực, cho nên phải thiết lập cho được một cơ chế kiểm soát việc thực thi quyền lực đối với người có chức vụ, quyền hạn theo nguyên tắc mọi quyền lực đều phải được kiểm soát chặt chẽ bằng cơ chế; quyền hạn phải được ràng buộc với trách nhiệm, quyền hạn đến đâu trách nhiệm đến đó, quyền hạn càng cao, trách nhiệm càng lớn.

"Do vậy, phải tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát để bảo đảm quyền lực được vận hành công khai, minh bạch, đúng đắn, không bị tha hóa; phân công, phân cấp gắn với giao quyền, ràng buộc trách nhiệm, đồng thời thực hiện nghiêm việc xử lý, điều chuyển, miễn nhiệm, thay thế cán bộ có biểu hiện tham nhũng gây nhiều dư luận; xử lý nghiêm trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách... hay nói một cách hình ảnh là phải "nhốt quyền lực vào trong lồng cơ chế"- Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo cần nâng cao hiệu quả công tác phát hiện, xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng, nhất là ở các địa phương, cơ sở; xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tệ "tham nhũng vặt"; nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng.

Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ xác minh, điều tra, xử lý các vụ án, vụ việc tham nhũng kinh tế nghiêm minh, kịp thời, đúng quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước, không có vùng cấm, không có đặc quyền, không có ngoại lệ. Tích cực xác minh, kịp thời áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản, thu hồi triệt để tài sản tham nhũng.

Tổng Bí thư yêu cầu tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị có chức năng PCTN. Các cơ quan nội chính, kiểm tra, thanh tra, điều tra, kiểm sát, xét xử... phải là những "thanh bảo kiếm" sắc bén, có dũng khí đấu tranh ngăn chặn những vụ việc, việc làm sai trái, lợi ích nhóm, mưu lợi cá nhân; có nghiệp vụ, bản lĩnh bảo vệ cái đúng, chỉ rõ cái sai, can ngăn những việc làm chưa đúng. 

Điều đặc biệt quan trọng được Tổng Bí thư nhắc đến là những người làm việc trong cơ quan chống tham nhũng biết trọng liêm sỉ, trong sạch, không bị sự mua chuộc của người phạm tội.