TP HCM tăng cường năng lực y tế cơ sở

Qua thời gian dịch Covid-19 bùng phát, vai trò của y tế cơ sở ngày càng rõ nét trong nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân từ xét nghiệm, cấp phát thuốc tại nhà cho đến tư vấn, sơ cấp cứu... Thực tiễn trên cho thấy việc thu hút, giữ chân nhân viên y tế an tâm công tác tại y tế cơ sở hơn bao giờ hết đã trở thành những yêu cầu bức thiết.

Hy vọng không còn thiếu người

Hiện trên địa bàn TP HCM có 310 trạm y tế với hơn 2.014 nhân sự (thiếu 273 người theo biên chế) bao gồm 1.729 viên chức và 285 lao động hợp đồng. Trong số này, 276 người là bác sĩ viên chức, 163 bác sĩ hợp đồng và 28 bác sĩ tăng cường do luân phiên, biệt phái từ các đơn vị tuyến trên. Các trạm y tế còn thiếu nhiều chức danh trưởng, phó trạm do chưa đáp ứng trình độ chuyên môn, quản lý.

Bác sĩ Phạm Xuân Hải, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế TP Thủ Đức, cho biết trước đây, các bác sĩ trẻ khi muốn thực hành lâm sàng thì phải đóng tiền, tùy vào bệnh viện sẽ có chi phí khác nhau. Tuy nhiên, khi nghị quyết tăng cường năng lực y tế cơ sở thông qua, các bác sĩ vừa được hưởng lương, không mất phí thực hành khi về y tế cơ sở công tác. Bên cạnh đó, với các bác sĩ về hưu, trước đây nếu muốn giữ chân họ ở lại làm việc thì phải trả lương, kinh phí này do trung tâm chi trả tùy vào hợp đồng ký kết. Còn theo đề án mới, kinh phí làm việc của bác sĩ về hưu sẽ được ngân sách chi trả. Việc hỗ trợ từ ngân sách chắc chắn sẽ thu hút nhân lực về y tế cơ sở.

Theo bác sĩ Hải, trước đó, thành phố cũng đã có 295 bác sĩ trẻ về tăng cường y tế cơ sở thông qua chương trình thí điểm thực hành lâm sàng tại bệnh viện đa khoa gắn với các trạm y tế trên địa bàn thành phố. Tại TP Thủ Đức có 34 trạm y tế với 29 bác sĩ về công tác tại trạm. Ngoài thời gian học tập tại bệnh viện, chính thời gian thực hành ở trạm y tế đã giúp các bác sĩ trẻ có điều kiện tiếp xúc với người dân, hiểu người dân hơn và hoàn thiện hơn chương trình thực hành cả đa khoa và tổng quát.

"Hiện các bác sĩ trẻ về trạm khá nhanh nhạy trong việc ứng dụng công nghệ thông tin, hỗ trợ không chỉ về mặt hành chính mà còn tích cực tham gia công tác chăm sóc sức khỏe cho người dân. Đây sẽ là lực lượng tăng cường dài hơi chứ không chỉ ngày một ngày hai. Nếu sau thời gian thực hành, các em muốn ở lại công tác thì sẽ được tạo điều kiện để ký hợp đồng bổ sung nhân lực cho trạm y tế" - bác sĩ Hải nói.

Nhân viên y tế tại Trạm Y tế phường 22, quận Bình Thạnh, TP HCM tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 mũi bổ sung cho người dân trên địa bàn

Nhân viên còn tâm tư

Đại diện một số trung tâm y tế quận cũng cho biết thêm: Trong nghị quyết có những đãi ngộ cho bác sĩ trẻ, bác sĩ về hưu... để thu hút nhân lực về công tác tại trạm trong khi vẫn chưa có sự thay đổi về chính sách đãi ngộ nhân viên y tế đang làm việc. Điều này vô tình tạo nên tâm lý băn khoăn của đội ngũ đã đồng hành với trạm y tế từ những ngày đầu, đặc biệt trong thời điểm dịch bệnh vừa qua họ đã gặp rất nhiều áp lực.

Lãnh đạo Trung tâm Y tế quận Phú Nhuận cho rằng các chính sách hỗ trợ tài chính của đề án này trước nay chưa từng có. Nó góp phần giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân sự tại y tế tuyến cơ sở, tăng nguồn nhân lực để giảm tải áp lực cho tất cả nhân viên y tế đang làm việc tại y tế cơ sở. "Trung tâm cũng đã giải thích cho anh em tại trạm y tế hiểu rõ hơn về chính sách. Đồng thời, hy vọng trong thời gian tới, sẽ có thêm chính sách đặc thù cho tất cả nhân viên y tế, đặc biệt là nhân viên tại trạm y tế, để giúp họ có thu nhập ổn định, an tâm công tác và góp phần tích cực hơn nữa vào công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe người dân" - đại diện Trung tâm Y tế quận Phú Nhuận cho biết.

PGS-TS-BS Đỗ Văn Dũng, Trưởng Khoa Y tế công cộng - Trường ĐH Y Dược TP HCM, nhận định Nghị quyết tăng cường năng lực y tế cơ sở hiện tại rất cần thiết, những điểm nêu ra trong nghị quyết rất phù hợp. Hệ thống y tế cơ sở có 3 yếu tố rất quan trọng: Thứ nhất, gần dân, bởi người dân có nhu cầu y tế cơ bản thì dễ tiếp cận. Thứ hai, y tế cơ sở có thể theo dõi sức khỏe người dân liên tục, hiểu đặc tính của bệnh nhân rõ ràng và chi phí giảm. Thứ ba, khi có dịch bệnh xảy ra, điển hình như Covid-19, y tế cơ sở cực kỳ cần thiết. Người dân được tiếp cận sớm sẽ yên tâm điều trị tại nhà, giảm tải tuyến trên.

Tuy nhiên, PGS Đỗ Văn Dũng cũng nhận định rằng những điều trong nghị quyết rất tốt nhưng chưa bền vững. Đối với cán bộ y tế khi về hưu, trong tương lai họ không gắn bó lâu dài nên không cần phát triển những kỹ năng liên quan đến trạm y tế. Còn đối với bác sĩ trẻ, nếu dùng ưu đãi để thu hút thì sẽ không bền vững mà phải gắn kết với nâng cao chuyên môn, năng lực, nghiệp vụ.

"Muốn bền vững phải quan tâm đến những người đang làm hoặc cam kết gắn bó lâu dài tại y tế cơ sở. Hiện nhiều cán bộ y tế cũng chưa có quyền lợi trong khi bác sĩ trẻ về thực hành tại trạm sau khi có được chứng chỉ cũng tìm cách về bệnh viện hoặc các đơn vị khác" - PGS Đỗ Văn Dũng dẫn chứng.

Điều quan trọng nhất là mạnh dạn trao quyền thì năng lực mới phát triển, từ đó mới tạo được uy tín và thu hút được nhiều người, qua đó thu nhập sẽ tăng lên. Hiện nay, vấn đề về chính sách cho y tế cơ sở chưa được tốt. "Ví dụ danh mục thuốc điều trị tại y tế cơ sở còn ít. Khi người dân cần thuốc điều trị hiệu quả thì phải lên tuyến trên. Trong ngành nào cũng vậy, nếu thực hành nhiều mới giỏi. Do đó, nếu hạn chế không tạo điều kiện để họ được làm việc chuyên môn thì sẽ không nâng cao được năng lực phục vụ" - PGS Đỗ Văn Dũng nhấn mạnh.