Tuyên chiến với rác thải nhựa

Nước ta có bờ biển dài hơn 3.200 km cùng hơn 3.000 hòn đảo lớn nhỏ và đây cũng là nơi phản ánh rõ nét nhất mức độ ô nhiễm rác thải nhựa.

Lưới cá chỉ được túi ni-lông

Tại tỉnh Quảng Ngãi, dọc các làng chài ven biển ở xã Bình Châu, Bình Hải (huyện Bình Sơn), quanh đảo Lý Sơn, đi đâu cũng thấy ngập túi ni-lông, chai nhựa. Thậm chí, có nơi túi ni-lông dày đặc quanh bãi biển.

Ông Trương Văn Tam - ngụ xã An Hải, huyện đảo Lý Sơn - cho biết không chỉ chất ngập ven bờ, ngoài biển, nếu thả lưới trong bán kính 5 hải lý thì cá không thấy đâu mà chỉ thu được túi ni-lông, chai nhựa.

Huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng đang ô nhiễm trầm trọng vì rác, trong đó rác thải nhựa chiếm khối lượng lớn. Hiện khu vực Bãi Nhát trên đảo đang tồn đọng 72.000 tấn rác thải. Ngoài rác thải sinh hoạt, Côn Đảo cũng hứng một lượng lớn rác từ đại dương dạt vào, ước tính 900 m3/năm. Trong đó, khoảng 100 m3 là dầu cặn, số còn lại chủ yếu rác thải nhựa.

Mỗi tuần, Ban Quản lý các công trình công cộng huyện Côn Đảo phải tổ chức thu gom rác 3 lần. Ngoài ra, rất nhiều lực lượng, đơn vị tổ chức thu gom rác vào các chủ nhật nhưng chưa giải quyết được bao nhiêu.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm gian triển lãm các sản phẩm thay thế đồ nhựa tại lễ ra quân vào sáng 9-6 Ảnh: QUANG HIẾU

Nhà nhà, người người phòng chống ô nhiễm

Sáng 9-6, tại phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm (Hà Nội), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tham dự lễ ra quân toàn quốc phong trào chống rác thải nhựa do Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với UBND TP Hà Nội và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức.

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh rác thải nhựa đang là vấn đề nhức nhối mang tính toàn cầu; tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, môi trường sống, sức khỏe con người và sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia, trong đó có Việt Nam. "Nếu không có giải pháp đồng bộ, kịp thời thì các tác động tiêu cực của rác thải nhựa sẽ gây hậu quả nghiêm trọng, khôn lường" - Thủ tướng cảnh báo.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ vui mừng khi một số địa phương, DN, cộng đồng đã có những mô hình, sáng kiến, hành động thiết thực để giảm thiểu, phân loại, tái sử dụng, tái chế rác thải nhựa; đồng thời hoan nghênh việc thành lập Liên minh Các DN chống rác thải nhựa.

Dù vậy, người đứng đầu Chính phủ cho rằng vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại về rác thải nhựa, từ nhận thức của một bộ phận DN, người dân. "Vì vậy, ngay từ bây giờ, chúng ta cần có những hành động thiết thực, cụ thể kiểm soát, ngăn chặn phát sinh rác thải nhựa, để người dân Việt Nam hiện tại và các thế hệ tương lai, con cháu chúng ta được sống trong môi trường trong lành, an toàn và bền vững" - Thủ tướng kêu gọi.

Để làm được điều đó, Thủ tướng cho rằng cần có quyết tâm chính trị cao; thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp và thực hiện phương châm: Nhà nhà hạn chế rác thải nhựa, người người phòng chống ô nhiễm rác thải nhựa, xã hội tiến đến nói không với rác thải nhựa. Phấn đấu đến năm 2021 các cửa hàng, chợ, siêu thị ở đô thị không sử dụng đồ nhựa dùng một lần và nhân rộng trên cả nước vào năm 2025.

Bên cạnh đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các bộ, ngành liên quan tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định, chính sách để hạn chế việc sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần; khuyến khích, hỗ trợ phát triển, sử dụng các sản phẩm thay thế thân thiện với môi trường, phân loại rác tại nguồn; thu hút đầu tư, ứng dụng phát triển công nghệ tiên tiến tái sử dụng, tái chế rác thải, rác thải nhựa; đưa các cơ sở tái chế nhựa phân tán nhỏ lẻ vào các khu công nghiệp tập trung để quản lý; hạn chế và tiến tới chấm dứt việc nhập khẩu, sản xuất các loại túi ni-lông khó phân hủy.

V.Duẩn

Nhiều tỉnh, thành cùng hành động

Tại lễ ra quân toàn quốc phong trào chống rác thải nhựa sáng 9-6, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu tất cả địa phương ven biển phải có chương trình hành động cụ thể làm sạch bờ biển.

Trước đó, các địa phương ven biển miền Trung cũng có nhiều giải pháp để giải quyết tình trạng ô nhiễm bờ biển, hạn chế rác thải nhựa.

Gần đây nhất, ngày 8-6, tại xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam phối hợp cùng các đơn vị liên quan tổ chức lễ ra quân chiến dịch "Hãy làm sạch bãi biển" năm 2019, chủ đề "Tử tế với đại dương". Chiến dịch thu hút gần 2.000 người tham gia, tập trung dọn dẹp, làm sạch các loại rác thải, đặc biệt rác thải nhựa, đang bám dày đặc bờ biển.

Trước đó, hưởng ứng ngày Môi trường thế giới (5-6), Tuần lễ Biển và Hải đảo, ngày Đại dương thế giới, tại huyện đảo Phú Quốc (Kiên Giang) cũng diễn ra phong trào chống rác thải nhựa, qua đó kêu gọi doanh nghiệp (DN) triển khai các chương trình giảm rác thải nhựa, bắt đầu bằng việc thay thế tất cả chai nước nhựa dùng một lần bằng ly thủy tinh; phát động các phong trào "Ngày xanh đảo ngọc" mỗi tháng một lần, huy động thu gom rác trên toàn huyện đảo. Mỗi ngày, trên đảo này phát sinh 120-150 tấn rác nhưng chỉ khoảng 87% được thu gom; số còn lại nằm rải rác trên bờ, dưới biển.

Lực lượng kiểm lâm và nhóm tình nguyện viên gom rác đại dương tại hòn Bảy Cạnh, Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) Ảnh: NGỌC GIANG

Ở Đà Nẵng, mỗi ngày, cư dân TP thải ra từ 900-1.000 tấn rác. Nhằm hạn chế rác thải nhựa, cuối tháng 4-2019, UBND TP Đà Nẵng đã ban hành văn bản về triển khai phong trào "Chống rác thải nhựa" trong toàn dân bằng các chương trình, kế hoạch cụ thể. Đặc biệt, UBND TP chỉ đạo các cơ quan trực thuộc thực hiện nghiêm túc việc không sử dụng các sản phẩm nhựa khó phân hủy, sử dụng một lần trong hoạt động của cơ quan, đơn vị; không sử dụng chai nhựa tại các cuộc họp, hội thảo, hội nghị.

Ngoài ra, UBND TP Đà Nẵng cũng ban hành văn bản về giảm thiểu phát sinh các sản phẩm nhựa dùng một lần, túi ni-lông khó phân hủy trên địa bàn và kêu gọi các DN, siêu thị, cửa hàng… hưởng ứng.

Trong khi đó, UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế cũng có văn bản yêu cầu các đơn vị, địa phương tổ chức ký cam kết tham gia phong trào nói không với sản phẩm ni-lông, sản phẩm nhựa sử dụng một lần, nhất là nước uống đóng chai bằng nhựa. Hiện phong trào này đang được nhiều cơ quan, đơn vị hưởng ứng.

Bà Trần Thị Hoài Trâm, Chánh Văn phòng UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế, cho biết cơ quan này đã triển khai việc không sử dụng nước uống đóng chai sử dụng một lần (có thể tích 330 ml, 500 ml), túi ni-lông, khăn lau dùng một lần trong trụ sở cơ quan và khi tổ chức các hội nghị, hội thảo; cán bộ, công chức, viên chức gương mẫu và tiên phong sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường, kiên quyết nói không với túi ni-lông và các sản phẩm nhựa sử dụng một lần trong sinh hoạt.