Xét xử vụ cán bộ hải quan nhận hối lộ: Dọa doanh nghiệp để ăn tiền

Sau 2 ngày xét xử, chiều 10-4, TAND TP HCM đã tuyên bị cáo Nguyễn Trường Duy (50 tuổi, nguyên cán bộ Đội Kiểm soát hải quan thuộc Cục Hải quan TP HCM) 12 năm tù về tội "Nhận hối lộ".

64 phong bì tại nhà mẹ ruột

Theo hồ sơ vụ án, ngày 29-12-2015, Nguyễn Trường Duy từ nước ngoài về tới sân bay thì bị bắt khẩn cấp. Qua khám xét chỗ ở, lực lượng chức năng thu giữ 64 phong bì và gói giấy chứa tổng cộng hơn 964 triệu đồng.

Bị cáo Nguyễn Trường Duy bị tuyên phạt 12 năm tù

Cơ quan chức năng xác định Duy là trinh sát địa bàn của Tổ Kiểm soát 1 thuộc Đội Kiểm soát hải quan, có nhiệm vụ nắm tình hình công tác phối hợp của các lực lượng trong và ngoài ngành; kiểm tra phát hiện, xử lý vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại tại Khu Chế xuất Linh Trung, cảng Cát Lái.

Lợi dụng quyền hạn được giao, Duy chủ động liên hệ và đe dọa buộc các chủ doanh nghiệp và người làm dịch vụ hải quan cho các doanh nghiệp phải chi tiền để hàng hóa không bị kiểm tra. Chỉ từ ngày 21 đến ngày 29-12-2015, Duy nhận hối lộ 50 lần, với tổng số tiền hơn 540 triệu đồng. Quá bức xúc về việc ăn tiền trắng trợn của cán bộ này, nhiều người đã tố cáo đến cơ quan công an.

Mặc dù trong quá trình điều tra cũng như tại phiên tòa, Nguyễn Trường Duy không thừa nhận hành vi phạm tội nhưng HĐXX cho rằng căn cứ vào hồ sơ chứng cứ và diễn biến tại phiên toà, đủ căn cứ buộc tội bị cáo này nhận hối lộ. Theo HĐXX, Duy khai không biết ai đã đưa tiền đến nhà bị cáo. Tuy nhiên, hồ sơ vụ án xác định Duy có nhắn tin, đe dọa và hướng dẫn cho chủ doanh nghiệp đưa tiền đến địa chỉ nhà mẹ ruột trên đường Trần Khắc Chân, phường Tân Định, quận 1.

Hồ sơ vụ án xác định Duy dùng nhiều thủ đoạn để tránh bị phát hiện hành vi sai phạm, sử dụng 2 sim rác liên lạc thỏa thuận nhận tiền của doanh nghiệp. Mặc dù không thu được 2 sim này nhưng căn cứ vào những thông tin nhà mạng cung cấp, lịch sử cuộc gọi, nội dung tin nhắn có thể xác định Duy chính là chủ của 2 số điện thoại trên. Qua điều tra, cơ quan chức năng thu được băng ghi âm trao đổi về việc giao nhận tiền, kết quả giám định thể hiện giọng nói trong đoạn ghi âm là của Duy.

Câu hỏi lớn

Kết quả điều tra xác định chủ doanh nghiệp bị đe dọa và sợ phát sinh chi phí khi bị kiểm tra hàng hóa làm thủ tục hải quan. Theo HĐXX, hành vi của các doanh nghiệp đã đưa tiền cho Nguyễn Trường Duy để thông quan hàng hóa đủ cơ sở cấu thành tội "Đưa hối lộ". Tuy nhiên, các cá nhân này đã thành khẩn khai báo, cung cấp thông tin cho cơ quan điều tra nên không bị xử lý hình sự.

Mẹ ruột của Duy là bà Nguyễn Thị Thùy Nhiên đã nhận tiền từ các cá nhân, doanh nghiệp đưa hối lộ cho Duy tại nhà. Nhưng cơ quan chức năng không đủ căn cứ kết luận được yếu tố đồng phạm với Duy bởi bà không biết những chủ doanh nghiệp đưa tiền cho Duy nhằm mục đích gì.

Trong bản án, HĐXX cũng đặt câu hỏi lớn đối với trường hợp cấp trên trực tiếp của bị cáo Nguyễn Trường Duy. Sau khi xảy ra vụ án, cán bộ này không bị điều tra, xử lý sai phạm mà được bổ nhiệm lên một chức vụ cao hơn trong ngành vào thời điểm đó. Cán bộ này là ông Bùi Thành Chung (Đội phó Đội Kiểm soát hải quan), cấp trên của Duy, có trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ của Tổ Kiểm soát 1, Đội Kiểm soát hải quan.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, ông Chung đã ký "phiếu phối hợp công tác" không đúng quy định, không làm đúng chức năng của Đội Kiểm soát hải quan trong việc phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại gây ảnh hưởng đến các doanh nghiệp làm ăn chân chính. Việc ký "phiếu phối hợp kiểm tra" tràn lan của ông Chung tạo hiệu quả kiểm tra kém, khiến doanh nghiệp hoang mang lo sợ. Từ đó, Nguyễn Trường Duy lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao nhận tiền hối lộ của các cá nhân, doanh nghiệp nhiều lần với số lượng lớn, xảy ra trong thời gian dài nhưng không được ngăn chặn, phát hiện xử lý.

Theo quy định, ông Bùi Thành Chung phải chịu trách nhiệm trực tiếp vì để sai phạm xảy ra tại đơn vị, một công chức hải quan do mình quản lý lợi dụng việc phối hợp để trục lợi. Đáng ra, cấp trên trực tiếp của Duy phải bị kiểm tra làm rõ trách nhiệm quản lý công chức để xử lý kỷ luật. Nhưng sau khi vụ án bị khởi tố, ông Bùi Thành Chung đã không bị xử lý mà còn được chuyển công tác và được đề bạt làm phó chi cục trưởng Chi cục Hải quan Khu Chế xuất Linh Trung.