Xuân có… quốc tịch

Ngày đầu năm Tết Kỷ Hợi 2019, qua điện thoại, ông Hồ Xa Cách, Chủ tịch UBND xã A Dơi, huyện Hướng Hóa (Quảng Trị), hớn hở rủ tôi vào thăm chơi, ăn Tết cùng bà con dân bản. Ông bảo rằng, cố gắng đi một chuyến để xem hàng trăm người dân thôn A Dơi Đớ vừa nhập quốc tịch Việt Nam ăn Tết cổ truyền đầu tiên như thế nào?

Hết cảnh tủi thân

Cuộc điện thoại ngày đầu năm chỉ kéo dài vài phút nhưng để lại trong tôi nhiều xúc cảm. Miên man nhớ trước đây, ông Cách đã nhiều lần trăn trở về việc nhiều người dân thôn A Dơi Đớ chưa có quốc tịch. Bởi vậy, cuộc sống của họ rất khó khăn, chịu nhiều thiệt thòi vì không được hưởng các chế độ, chính sách của nhà nước.

Người dân A Dơi Đớ đón Tết cổ truyền dân tộc đầu tiên

Rằng, họ là những con dân Việt nhưng sống dọc biên giới thuộc địa phận nước bạn Lào. Khoảng năm 2.000, nhiều người dân trở về sinh sống tại thôn A Dơi Đớ - là bản làng cũ nơi cha ông ngày xưa sinh sống - với cảnh không quốc tịch, không hộ khẩu, chứng minh thư.

"Vì không có quốc tịch nên trẻ em thôn A Dơi Đớ không được học hành đầy đủ. Khi ốm đau đến bệnh viện điều trị người dân phải bỏ tiền túi vì không được hưởng chế độ bảo hiểm. Nhiều lần họ tâm sự với tôi là rất buồn và tủi thân, nhưng tôi biết làm gì hơn ngoài việc động viên họ và đề xuất, kiến nghị lên cấp trên để sớm nhập quốc tịch cho người dân"- ông Hồ Xa Cách trần tình.

Ròng rã nhiều năm chịu cảnh bơ vơ trên đất mẹ, cuối năm 2018 vừa qua, tỉnh Quảng Trị tổ chức lễ công bố quyết định của Chủ tịch nước về việc nhập quốc tịch Việt Nam (đợt 1) cho 119 người di cư tự do và kết hôn không giá thú tại xã A Dơi, trong đó chủ yếu tập trung ở thôn A Dơi Đớ. Trong đợt 2 sắp tới, sẽ có thêm hàng trăm người dân khác cũng sẽ được nhập quốc tịch Việt Nam.

Già Hồ Văn Kía vui mừng khoe quyết định được nhập quốc tịch Việt Nam

"Vậy là sau hàng chục năm chờ đợi, cuối cùng chúng tôi - những người dân ở thôn A Dơi Đớ - đã có quốc tịch, không còn mang tiếng là dân "xâm cư" hay "người lậu" nữa rồi. Từ đây người dân hết cảnh tủi thân bởi đã được "thừa nhận" rồi"- anh Hồ Văn Vay (44 tuổi, trú thôn A Dơi Đớ) vui mừng nói.

Đón Tết cổ truyền đầu tiên

Ngày đầu năm tiết trời se lạnh, tôi theo chân ông Hồ Xa Cách đến thôn A Dơi Đớ. Dọc đường vào thôn chúng tôi gặp già Hồ Văn Kía (60 tuổi) - một người có uy tín của thôn A Dơi Đớ - đang đi chúc Tết người thân. Tạm hoãn lại chuyến đi, già Kía hớn hở mời chúng tôi vào nhà. Ngồi vừa yên chỗ, cũng là lúc mứt bánh, ché rượu được vợ chồng già Kía bày lên mời khách.

Nụ cười người dân A Dơi Đớ rạng rỡ trên môi sau hàng chục năm mòn mỏi chờ nhập quốc tịch

Già Kía bảo, đây là cái Tết đầu tiên già cảm thấy thiêng liêng, ấm cúng và không… tủi thân nhất. Không chỉ già Kía, mà nhiều người dân khác ở thôn A Dơi Đớ cũng chia sẽ như vậy. "Trước đây khi chưa có quốc tịch, mọi người trong thôn không tổ chức đón Tết cổ truyền. Vài ba ngày Tết có người còn đóng cửa đi làm nương rẫy. Mọi năm, tôi đi chúc Tết nhà người thân thấy họ tổ chức ăn Tết ấm cúng, thấy tủi thân lắm. Bởi mình là người Việt nhưng vẫn bơ vơ trên đất mẹ…"- già Kía bồi hồi nhớ lại.

Theo già Kía, sau khi đón nhận tin vui được nhập quốc tịch, giữa tháng Chạp, bà con trong thôn đã chuẩn bị lợn, gà, dê để ăn cái Tết cổ truyền đầu tiên. Ngày Tết, bà con ở nhà đón khách đến thăm hoặc hân hoan đi chúc Tết chứ không còn cảnh đóng cửa đi nương rẫy nữa. "Được nhập quốc tịch nên bà con ai cũng phấn chấn, rạng rỡ. Cái Tết cổ truyền đầu tiên này, chúng tôi sẽ không bao giờ quên"- già Kía nói.

Anh Hồ Văn Vay tâm sự rằng bản thân anh và bà con A Dơi Đớ đón Xuân này trong tâm thế hết sức phấn khởi. "Từ đây, con em trong thôn sẽ được đi học đến nơi đến chốn, bà con được khám chữa bệnh, được làm hộ khẩu và tiếp cận vốn vay xóa đói giảm nghèo. Tôi sẽ vay tiền mua vài con bò, đầu tư máy móc cơ giới để trồng sắn, phát triển lúa nước, chẳng mấy chốc mà giàu"- anh Vay nói chắc nịch khiến ai nghe cũng đều thấy… sướng.

Việc nhập quốc tịch là động lực để người dân A Dơi Đớ vươn lên thoát nghèo

Theo ông Hồ Xa Cách, Chủ tịch UBND xã A Dơi, trong đợt 1 đã có 119 người dân trên địa bàn đã được nhập quốc tịch Việt Nam. "Bây giờ chúng tôi mong muốn cấp trên sớm nhập quốc tịch cho những người còn lại ở thôn A Dơi Đớ, đồng thời tiến hành các thủ tục làm giấy tờ khai sinh, hộ khẩu, bảo hiểm để người dân được hưởng các chế độ, chính sách hỗ trợ của nhà nước. Cùng với đó là đầu tư các dự án xóa đói giảm nghèo và xây dựng cơ sở hạ tầng cho người dân, để họ an tâm sản xuất, vươn lên trong cuộc sống"- ông Xa Cách nói.

Ngày đầu năm ở A Dơi Đớ, chúng tôi bắt gặp niềm vui ngập tràn trên khuôn mặt người già, con trẻ. Xuân về khiến mọi thứ đổi thay. Ngay cả tiếng khèn bè của các cụ cao niên trong thôn cất lên cũng khác hẳn. Nó không còn trầm buồn, chất chứa tâm tư mà hân hoan, ngập tràn hy vọng về một ngày mai tươi sáng...