Thu phí ô tô đỗ ở lòng đường: Chưa hết khó

Hai ngày 3 và 4-7, phóng viên Báo Người Lao Động tới nhiều vị trí thí điểm thu phí sử dụng tạm thời lòng đường để đỗ ô tô trên địa bàn TP HCM.

Thản nhiên chiếm dụng

Tại đường Tản Đà (quận 5), khu vực tổ chức thu phí được sơn vạch trắng, 2 nhân viên của Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích Thanh niên xung phong (Công ty TNXP) túc trực. Tuy nhiên, hình ảnh dễ thấy là hàng loạt phương tiện 4 bánh, xe ôm, hàng rong dừng đỗ vô tội vạ… Đặc biệt, bên dưới chung cư Hùng Vương, không ít hãng xe, cửa hàng chiếm dụng lòng đường làm "của riêng".

Thấy phóng viên đến ghi hình, nhân viên và chủ nhiều cửa hàng tỏ thái độ khó chịu, liên tục hỏi và đuổi đi. Khi phóng viên rời đến cuối đường, một phụ nữ bán hàng rong đuổi theo bằng xe máy trút những lời khó nghe. 

Thấy vậy, ông T.D.Q, sống tại đây, sau khi tiến lại trấn an thì kể khu vực này từ trước tới nay vẫn vậy. "Có lực lượng chức năng thì họ sơ tán, khi chỉ còn nhân viên thu phí thì họ không sợ đâu" - ông Q. nói. Tìm hiểu sau đó, phóng viên được biết vì bị chiếm dụng, công tác thu phí chỉ thực hiện một bên đường, riêng cạnh chung cư Hùng Vương thậm chí tài xế đặt chỗ, đưa xe tới đỗ cũng bị đuổi.

Trên đường An Dương Vương (quận 5), vị trí thu phí ô tô thường bị chiếm dụng bởi xe tải vận chuyển hàng hóa, ô tô từ các cửa hàng sửa chữa xung quanh. Các phương tiện này ngang nhiên đỗ, nhân viên sửa chữa thì bình thản tháo lắp thiết bị.

Tình trạng tương tự xuất hiện tại đường Lê Hồng Phong (quận 10) khi các xe ba gác, xe hàng rong, mô tô… luôn trong trạng thái hạ chân chống. Trên đường Đông Du (quận 1), vị trí thu phí cũng bị nhiều ô tô cá nhân, xe taxi chiếm dụng.

Xử lý chưa triệt để

Công ty TNXP thông tin việc thu phí đỗ ô tô lòng đường đang triển khai trên 20 tuyến đường tại địa bàn 3 quận 1, 5, 10. Thời gian qua doanh thu có tăng. Năm 2023 thu được 8,26 tỉ đồng, tăng 42% so với năm 2022. Riêng từ tháng 1 đến tháng 6-2024 thu trên 3,8 tỉ đồng, trung bình 639 triệu đồng/tháng.

Đến nay, người dân có thể thanh toán phí qua nhiều ứng dụng như Viettel Pay, ví MoMo, ATM nội địa, Zalo Pay, Mobile-Money... Ngoài ra, công ty còn dán phiếu theo dõi quá trình đỗ (phiếu đỏ chưa đặt app, phiếu xanh đã đặt app) lên xe để giúp cơ quan chức năng nhận biết, xử lý trường hợp không chấp hành đóng phí.

Từ cuối năm 2022, tổ xử lý vi phạm gồm nhiều lực lượng như TNXP, đội CSGT các quận, huyện, thanh tra giao thông, trật tự đô thị địa phương nhắc nhở nhiều trường hợp. "Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng hộ dân kinh doanh mặt tiền không cho đỗ xe; người dân tự ý thu tiền, ngăn cản nhân viên hướng dẫn khách đặt app hoặc xe của hãng, xe tải, taxi thường xuyên chiếm dụng ô đỗ… Lực lượng địa phương tuy phối hợp giải quyết nhưng chưa kịp thời, chưa triệt để" - đại diện Công ty TNXP nêu khó khăn.

Để thu phí hiệu quả hơn, Công ty TNXP tiếp tục kiến nghị các quận chỉ đạo lực lượng phường tăng cường tuần tra, xử lý tình trạng chiếm dụng ô đỗ ô tô có thu phí. Riêng Sở Giao thông Vận tải (GTVT) được kiến nghị hỗ trợ công ty thực hiện giải pháp công nghệ ví điện tử VETC và tạm dừng chức năng đặt chỗ trước trên ứng dụng do nhân viên thiếu chủ động giữ chỗ cho khách.

Gỡ vướng từ nhiều hướng

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, ông Đỗ Ngọc Hải - Trưởng Phòng Quản lý khai thác hạ tầng giao thông đường bộ Sở GTVT TP HCM - xác nhận Công ty TNXP đang đề xuất giải pháp thu phí tự động công nghệ RFID trong quản lý và đỗ ô tô có thu phí. 

Đây là hình thức thu phí áp dụng công nghệ tự động nhận diện phương tiện và trừ tiền vào tài khoản ví điện tử VETC. Ưu điểm là hạn chế việc tiếp xúc trực tiếp với tài xế, hạn chế phát sinh tiêu cực, tranh cãi, xung đột và giảm thời gian tải ứng dụng, thanh toán…

Nội dung đề xuất này có liên quan đến quy trình thanh toán, do đó Sở GTVT gửi văn bản lấy ý kiến của cơ quan, đơn vị liên quan. Hiện sở đang hoàn chỉnh phương án theo nội dung góp ý, dự kiến giữa tháng 7 này hoàn chỉnh.

Sau khi có phương án hoàn chỉnh, Sở GTVT sẽ tham mưu cho UBND thành phố xem xét chấp thuận thí điểm thực hiện trên 3 tuyến đường gồm Hai Bà Trưng, Lê Lai (quận 1) và Phạm Hữu Chí (quận 5) làm cơ sở đánh giá, đề xuất nhân rộng.

"Ngoài ứng dụng công nghệ mới, Sở GTVT giao Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị nghiên cứu, đề xuất tích hợp ứng dụng quản lý đỗ xe có thu phí và phần mềm quản lý cấp phép, thu phí sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố theo Nghị quyết số 15/2023 của HĐND TP HCM nhằm thống nhất trong công tác quản lý" - ông Hải thông tin. 

Chế tài đã có

Theo luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP HCM, việc cố tình không đóng phí đỗ ô tô sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi dừng, đỗ xe không đúng quy định với mức phạt 350.000-700.000 đồng căn cứ Nghị định số 100/2019, sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 123/2021.

Nếu cản trở thu phí thì tùy theo mức độ nghiêm trọng, cá nhân đó có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi cản trở, chống người thi hành công vụ. Mức phạt hành chính từ 1 triệu đến 8 triệu đồng.

"Tình trạng thu phí trái phép vẫn diễn ra dù các đối tượng bị xử lý nhiều lần. Theo tôi, các chính sách pháp luật cần cứng rắn hơn nữa đối với những đối tượng này, sẵn sàng truy cứu trách nhiệm hình sự nếu cần thiết. Ngoài ra, nên tăng cường hệ thống camera tại các vị trí này để phạt nguội" - luật sư Hậu nêu ý kiến.