Thúc đẩy phát triển giáo dục trong kỷ nguyên mới

Chiều 2-11, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia đổi mới giáo dục và đào tạo (GD-ĐT), chủ trì phiên họp năm 2024 của Ủy ban để thảo luận về dự thảo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Kết luận 91 ngày 12-8 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết 29 ngày 4-11-2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI "Về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế".

Đầu tư cho giáo dục chất lượng cao

Báo cáo tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Văn Phúc cho biết thời gian qua, Bộ GD-ĐT đã tập trung vào các nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Cụ thể, tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, pháp luật về GD-ĐT. Tập trung xây dựng và tổ chức triển khai có hiệu quả Chương trình giáo dục mầm non mới, thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi; tiếp tục triển khai có hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông 2018… Tập trung đầu tư hiện đại hóa giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học.

Ngành GD-ĐT tiếp tục hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng mở, linh hoạt, liên thông, thúc đẩy xã hội học tập và học tập suốt đời. Phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập phù hợp với xu thế của thế giới và điều kiện ở Việt Nam. Quan tâm đầu tư cho giáo dục chất lượng cao và đẩy mạnh chuyển đổi số trong GD-ĐT và dạy nghề. Tiếp tục phát triển, nâng cao chất lượng và chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục; thu hút, trọng dụng nhân tài làm việc trong ngành giáo dục.

Bộ GD-ĐT đã tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý, bảo đảm đủ điều kiện cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính cho phát triển GD-ĐT; bảo đảm ngân sách Nhà nước chi cho GD-ĐT tối thiểu 20% tổng chi ngân sách Nhà nước như Nghị quyết 29 đề ra… Xây dựng và triển khai chương trình đầu tư công kiên cố hóa trường học, xóa phòng học tạm, xây dựng trường chuẩn quốc gia và bảo đảm đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học tối thiểu, nhất là ở các vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo; phấn đấu đến năm 2030, tỉ lệ phòng học được kiên cố hóa đạt 100%.

Tại phiên họp, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc cũng nêu một số đề xuất về các vấn đề như tiền lương cho nhà giáo; chính sách thu hút, sử dụng chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài và người Việt Nam ở nước ngoài về giảng dạy, nghiên cứu và làm việc ở các cơ sở GD-ĐT tại Việt Nam; xây dựng chương trình đầu tư công hiện đại hóa giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp…

Từng bước đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ 2

Phát biểu kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo Bộ GD-ĐT tiếp thu tối đa ý kiến tại phiên họp để hoàn thiện chương trình, kế hoạch, xin ý kiến của Chính phủ để Chính phủ ban hành nghị quyết thực hiện chương trình hành động thực hiện Kết luận 91 của Bộ Chính trị trong nửa đầu tháng 11-2024.

Thủ tướng khẳng định Đảng, Nhà nước luôn luôn đặt GD-ĐT là quốc sách hàng đầu, phải nỗ lực thúc đẩy, đổi mới cho kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Thủ tướng lưu ý 5 vấn đề: thời gian, trí tuệ, khát vọng, tiềm lực, hội nhập. "Về thời gian, các chính sách ban hành liên quan GD-ĐT phải nhanh, khả thi, kịp thời, hiệu quả. Về trí tuệ, phải dựa vào GD-ĐT và đổi mới sáng tạo. Về khát vọng, đưa nền GD-ĐT ngang tầm, theo kịp các nước phát triển càng sớm càng tốt, tự lực, tự cường, tự tin dân tộc. Về hội nhập, phải đi đúng xu hướng của thời đại, phát huy sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại trong GD-ĐT" - Thủ tướng phân tích.

Thủ tướng đặc biệt lưu ý cần tăng cường phân cấp, phân quyền, nâng cao tính tự chủ của các địa phương, các cơ sở GĐ-ĐT với tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm" để phát huy không gian sáng tạo. Nâng cao chất lượng dạy và học, trong đó nâng cao chất lượng của đội ngũ giáo viên, tạo cảm hứng, lấy học sinh làm trung tâm, thầy cô làm động lực. Xây dựng cơ chế để đẩy mạnh hình thành xã hội học tập, học tập suốt đời.

Thủ tướng cũng lưu ý một số nội dung liên quan đến rà soát quy hoạch mạng lưới, chất lượng đội ngũ nhà giáo, nhất là giáo viên mầm non, tiểu học; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, các ngành kinh tế mới nổi (chip bán dẫn, điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, kinh tế số, kinh tế xanh...); nguồn lực dành cho đầu tư giáo dục; từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2, mở rộng đào tạo các ngoại ngữ khác theo yêu cầu của công việc.

Liên quan đến nâng cao chất lượng, quản lý chặt chẽ đội ngũ giáo viên, Thủ tướng giao Bộ Nội vụ phối hợp Bộ GD-ĐT về vấn đề biên chế, trường lớp phù hợp hoàn cảnh với tinh thần giảm điểm trường, tăng quy mô của trường, chú ý vấn đề liên cấp, số lượng phù hợp điều kiện cụ thể.

Về huy động nguồn lực, Thủ tướng khẳng định nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân. Muốn vậy, phải xây dựng chính sách phù hợp. Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, cùng Bộ GD-ĐT, Bộ Tài chính xây dựng cơ chế huy động nguồn lực để giảm gánh nặng của Nhà nước; nguồn lực Nhà nước dẫn dắt, đóng vai trò là vốn mồi, kích hoạt các nguồn lực xã hội.

Về việc thu hút, sử dụng chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài và người Việt Nam ở nước ngoài về giảng dạy, nghiên cứu và làm việc ở các cơ sở GD-ĐT tại Việt Nam, Thủ tướng giao Bộ GD-ĐT chủ trì nghiên cứu, xây dựng "Đề án xây dựng cơ chế, chính sách đột phá để thu hút, sử dụng chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài và người Việt Nam ở nước ngoài về giảng dạy, nghiên cứu và làm việc ở các cơ sở giáo dục Việt Nam".