Ngày 17-7, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang chủ trì cuộc họp nghe báo cáo tiến độ triển khai Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đến năm 2030 (gọi tắt là Đề án).
Thí điểm đạt kết quả
Đề án được Thủ tướng phê duyệt cuối năm 2023, mục tiêu đến năm 2025, 12 tỉnh - thành trong vùng ĐBSCL trồng 180.000 ha lúa phát thải thấp và thí điểm cấp tín chỉ carbon cho vùng đạt chuẩn. Năm 2030, mở rộng thêm 820.000 ha lúa phát thải carbon thấp...
Ngoài ra, giảm 30% chi phí đầu vào, góp phần giảm chi phí sản xuất lúa cho nông dân khoảng 9.500 tỉ đồng; tỉ suất lợi nhuận của người trồng lúa tăng 50%; góp phần giảm 10% lượng khí nhà kính phát thải.
Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) Trần Thanh Nam cho biết để triển khai Đề án, Bộ NN-PTNT đã xây dựng Quy trình kỹ thuật sản xuất lúa chất lượng cao và phát thải thấp vùng ĐBSCL và Kế hoạch nâng cao năng lực cho các đối tác, HTX nông nghiệp phát triển liên kết chuỗi giá trị thực hiện Đề án. Bên cạnh đó, phối hợp các tỉnh rà soát thực trạng các vùng sản xuất về cơ sở hạ tầng, tổ chức sản xuất và các biện pháp canh tác. Đặc biệt, rà soát thực trạng các HTX trong Dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam (VnSAT) giai đoạn 2015 - 2022.
Nông dân đồng bằng sông Cửu Long trên đồng lúa. Ảnh: HOÀNG VŨ
Hiện Bộ NN-PTNT đang cùng 12 địa phương và Ngân hàng Thế giới (WB) hoàn thiện ý tưởng dự án vốn vay "Hỗ trợ hạ tầng và kỹ thuật cho lúa chất lượng cao và phát thải thấp vùng ĐBSCL".
Đối với 7 mô hình thí điểm ở TP Cần Thơ, Đồng Tháp, Kiên Giang, Trà Vinh và Sóc Trăng trong 3 vụ, ông Nam cho biết bước đầu tổng chi phí đầu vào cho sản xuất giảm từ 10%-15% khi giảm được lượng giống, phân bón và nước tưới. Đáng chú ý, năng suất lúa thí điểm đạt 6,13-6,51 tấn/ha so với mức 5,89 tấn/ha của mô hình đối chứng, lợi nhuận đạt 21-25,8 triệu đồng/ha, cao hơn 1,3-6,2 triệu đồng/ha.
Tuy nhiên, Bộ NN-PTNT nhìn nhận việc triển khai Đề án còn gặp những khó nhăn nhất định khi Việt Nam là quốc gia đầu tiên thực hiện giảm phát thải trên lúa với quy mô lớn. Các hoạt động triển khai đều mới, chưa có tiền lệ để tham khảo. Cùng với đó, hiểu biết của nông dân về Đề án còn hạn chế, trong khi một số hộ còn sản xuất theo tập quán cũ. Bộ NN-PTNT cho rằng muốn Đề án có hiệu quả, trước hết phải có sự đồng thuận của nông dân. Quy mô tối thiểu tham gia phải có diện tích liền mảnh từ 50 ha trở lên nhưng thực tế tại nhiều địa phương diện tích canh tác manh mún, nhỏ lẻ. Kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất lúa chất lượng cao và phát thải thấp chưa đồng bộ, cần tiếp tục đầu tư...
Tại cuộc họp, lãnh đạo các bộ, ngành đều khẳng định sẽ đồng hành với Bộ NN-PTNT trong quá trình triển khai Đề án theo tinh thần của Thủ tướng "chỉ bàn làm, không bàn lùi".
Gỡ khó về vốn
Từ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Đề án, Bộ NN-PTNT kiến nghị Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết thí điểm một số chính sách đặc thù về sử dụng nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài tại kỳ họp tháng 10-2024; kiến nghị Chính phủ đồng ý chủ trương để làm việc với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đối với khoản vay 270 triệu USD, nhằm hỗ trợ thực hiện Đề án.
Bộ NN-PTNT cũng kiến nghị Chính phủ đồng ý chủ trương cho cơ quan này đề xuất nguồn vốn ngân sách trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 đối với các hạ tầng chưa được đầu tư từ nguồn vốn WB, ADB; tiếp tục làm việc với WB và các nhà tài trợ để mở rộng khoản vay tiếp sau năm 2027 nhằm bảo đảm đủ vốn cho triển khai toàn bộ Đề án đến năm 2030.
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh: Đề án sẽ tạo bước chuyển mang tính đột phá về tư duy làm nông nghiệp tại vùng đất "Chín Rồng" vốn đang đối mặt với ảnh hưởng của biến đổi khí hậu diễn biến nhanh và khó lường. Đề án cũng sẽ góp phần nâng cao thu nhập và đời sống của người trồng lúa và doanh nghiệp. Đặc biệt, giúp Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Phó Thủ tướng đánh giá cao các kết quả đạt được tại các mô hình thí điểm và yêu cầu Bộ NN-PTNT phải giữ vai trò điều phối, chủ động xử lý công việc theo thẩm quyền, báo cáo Thủ tướng những vấn đề vượt thẩm quyền. Chính phủ cũng yêu cầu sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và nông dân. Bộ NN-PTNT phải làm rõ các hạng mục đầu tư, nội dung công việc, bảo đảm thống nhất, không trùng lắp, không chồng chéo với những nội dung đã và sẽ được các dự án phát triển bền vững vùng ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu (Mekong DPO) đầu tư.
Tín hiệu đáng mừng
Theo Bộ NN-PTNT, việc thí điểm sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp mang lại nhiều kết quả tích cực khác khi đã giúp giảm 2 tấn CO2/ha so với mô hình đối chứng lấy rơm rạ khỏi đồng ruộng và giảm 12 tấn CO2/ha so với mô hình đối chứng ngập liên tục áp dụng phương thức vùi rơm rạ sau khi thu hoạch. Về đầu ra cũng có tín hiệu đáng mừng khi nhiều doanh nghiệp đã cam kết thu mua toàn bộ sản phẩm lúa gạo được sản xuất tại các mô hình thí điểm.
và quét mã QR
Bình luận (0)