Thuốc lá điện tử xâm nhập trường học

Mới đây, tại TP Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế, nhiều học sinh một trường THPT đã phải nhập viện cấp cứu sau khi hút thuốc lá điện tử. Tình trạng này gióng lên hồi chuông báo động sức khỏe học sinh bị đe dọa vì "thuốc lá công nghệ" xâm nhập học đường.

Nhập viện vì thích thể hiện

Số học sinh nói trên học lớp 12 Trường THPT Nguyễn Huệ, trong giờ học xuất hiện nhiều biểu hiện bất thường về sức khỏe như mệt lả, khó thở, mặt tái đi. Được phòng y tế nhà trường kiểm tra, sau đó chuyển đến bệnh viện cấp cứu thì sức khỏe mới dần hồi phục và quay trở lại trường học.

Trước đó chưa lâu, tại TP HCM cũng có vụ việc tương tự. Một nam sinh lớp 9 Trường THCS Lê Quý Đôn (quận 3, TP HCM) mang thuốc lá điện tử vào trường cho một học sinh lớp 7 sử dụng. Sau khi sử dụng, nam sinh này bị chóng mặt, tái nhợt, phải đưa đến Bệnh viện Nhi Đồng 2 cấp cứu.

Những vụ ngộ độc thuốc lá điện tử trong giới học sinh không phải là hiếm. Đã có hàng loạt vụ học sinh đi cấp cứu liên quan "thuốc lá công nghệ" xảy ra trong thời gian qua.

Theo thầy Đinh Văn Trịnh, Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Hiền (quận 12, TP HCM), số lượng học sinh thích thể hiện và nghiện thuốc lá điện tử ngày càng tăng. Thậm chí, số lượng học sinh nữ hút thuốc lá điện tử còn cao hơn học sinh nam. Thuốc lá điện tử đang xâm nhập trường học gây ảnh hưởng đến sức khỏe, lối sống của học sinh. Năm ngoái, nhà trường phát hiện nhiều học sinh sử dụng thuốc lá điện tử đã yêu cầu viết tường trình và mời phụ huynh đến làm việc. Năm nay, nhà trường quán triệt kỹ với học sinh ngay từ đầu năm học, đưa ra nội quy khắt khe, tăng cường tổ chức tuyên truyền nên tình trạng học sinh hút thuốc lá điện tử trong trường cơ bản được kiểm soát. "Nhà trường chỉ có thể quản lý học sinh trong khuôn viên nhà trường. Để ngăn chặn tình trạng trẻ nghiện thuốc lá mới, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình, xã hội và các ban ngành" - thầy Trịnh nói.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hương, Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá - Bộ Y tế, tỉ lệ hút thuốc lá điếu truyền thống giảm nhưng số người dùng thuốc lá điện tử lại tăng. Đặc biệt, số lượng nữ giới hút thuốc lá mới ngày càng tăng. Thống kê mới nhất cho thấy học sinh lớp 9 sử dụng thuốc lá điện tử cao nhất (10,4%), tiếp đến là học sinh lớp 8 (9,1%). Tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh (13-15 tuổi) tăng đáng kể, từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. "Những nỗ lực trong việc giảm tỉ lệ sử dụng thuốc lá điếu tại Việt Nam trong gần 10 năm qua sẽ có nguy cơ bị phá hủy bởi việc gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử" - bà Hương cảnh báo.

Con số giật mình

Nhiều người sử dụng thuốc lá điếu cho rằng việc dùng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng sẽ giúp họ giảm bớt hút thuốc lá điếu, dần dần từ bỏ hẳn việc dùng thuốc lá. Tuy nhiên, theo bà Hương, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không có tác dụng giảm hay cai nghiện như ngành công nghiệp thuốc lá tuyên bố. Những loại thuốc lá này đều chứa nicotine - chất gây nghiện cao, gây hại đến sức khỏe, đặc biệt là sự phát triển não bộ ở trẻ em và thanh thiếu niên; có các hóa chất độc hại và gây ung thư. "Không thể dùng một sản phẩm gây nghiện khác để làm giảm tác hại của thuốc lá điếu. Điều này không khác gì tạo ra một thế hệ người nghiện mới" - bà Hương cảnh báo.

TS-BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), cho biết trong hơn 120 ca nhập viện tại đây liên quan sử dụng thuốc lá điện tử (từ tháng 1-2022 đến tháng 10-2023) thì 51,7% có biểu hiện rối loạn về cảm xúc, tâm thần, kích động, ảo giác, hoang tưởng, không kiểm soát được hành vi. Thuốc lá điếu có hàm lượng nicotine 1,5%-2%, cao nhất 3% (dành cho người nghiện nặng, hút 2 gói/ngày). Với thuốc lá điện tử, có 2 loại nồng độ nicotine là 3% và 5%. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nồng độ cao hơn nhiều so với thông số ghi trên bao bì. Các sản phẩm thuốc lá điện tử thế hệ mới có chứa lượng nicotine rất lớn, dưới dạng bột tinh thể, ít gây kích ứng đường hô hấp nên người dùng có thể hút nhiều hơn. Ước tính cứ một người trưởng thành bỏ được thuốc lá điện tử thì sẽ có thêm 80 trẻ vị thành niên nghiện loại thuốc lá này.

"Người dùng thuốc lá điện tử bắt đầu có xu hướng lạm dụng. Lâu dần dẫn đến nghiện, phơi nhiễm các hóa chất tổng hợp mà con người không thể kiểm soát. Từ đó, phát sinh nhiều loại bệnh tật mới" - BS Nguyên khuyến cáo.

Theo ông Hồ Hồng Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Thông tin và Truyền thông, Việt Nam đang xuất hiện nhiều tình trạng lợi dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để lưu hành, sử dụng ma túy trái phép. Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực từ năm 2013 đã giúp tình trạng sử dụng thuốc lá điếu truyền thống cải thiện rất nhiều. Tuy nhiên, từ khi thuốc lá mới xuất hiện, nhiều khoảng trống về pháp lý đã lộ diện.

Các chuyên gia cho rằng do tác hại nghiêm trọng của những sản phẩm thuốc lá mới tới sức khỏe, đặc biệt là thế hệ trẻ, nên cần phải quyết liệt ngăn chặn, kịp thời ban hành quy định để cấm toàn diện trước khi việc sử dụng thuốc lá mới trở nên phổ biến. Hiện thế giới đã có 39 quốc gia cấm dùng thuốc lá điện tử, 3 quốc gia quản lý thuốc lá điện tử như dược phẩm và 18 quốc gia cấm thuốc lá nung nóng. Trong khu vực ASEAN có 5 quốc gia cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử là Thái Lan, Singapore, Lào, Brunei, Campuchia.

Bộ Y tế đang trình Chính phủ xem xét và trình Quốc hội ban hành Nghị quyết cấm việc sản xuất, kinh doanh và sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam. "Nhà nước cần đặt lợi ích của quốc gia lên hàng đầu, tuyệt đối không cho dùng thử những sản phẩm này. Cần cấm lưu hành thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và thuốc lá mới khác ở Việt Nam" - BS Nguyên đề xuất.