Thương chiến Mỹ - Trung leo thang

Trung Quốc hôm 4-2 tuyên bố áp thuế đáp trả một số mặt hàng nhập khẩu của Mỹ, làm leo thang căng thẳng trong cuộc đối đầu giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.

Bộ Tài chính Trung Quốc cho biết họ sẽ áp thuế 15% đối với than và khí tự nhiên hóa lỏng và 10% đối với dầu thô, thiết bị nông nghiệp, một số xe tải, ô tô nhập khẩu từ Mỹ. 

Trung Quốc cũng tuyên bố khởi động cuộc điều tra chống độc quyền đối với Google, đồng thời đưa cả hai công ty Mỹ là PVH Corp (công ty quần áo sở hữu các thương hiệu như Calvin Klein) và công ty công nghệ sinh học Illumina vào danh sách trừng phạt tiềm tàng.

Bộ Thương mại và Cục Hải quan Trung Quốc cũng đang áp dụng biện pháp kiểm soát xuất khẩu một số đất hiếm và kim loại có vai trò quan trọng đối với thiết bị điện tử, thiết bị quân sự và tấm pin năng lượng mặt trời. Theo Reuters, mức thuế mới của Trung Quốc lên hàng nhập khẩu của Mỹ sẽ có hiệu lực vào ngày 10-2.

Động thái trên diễn ra sau khi mức thuế 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào Mỹ có hiệu lực từ ngày 4-2. Các biện pháp đối phó của Trung Quốc có phạm vi hạn chế so với việc đánh thuế toàn diện lên hàng nhập khẩu của chính quyền ông Trump, thể hiện phản ứng thận trọng hơn của Bắc Kinh trong căng thẳng thương mại lần này với Mỹ. 

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết Tổng thống Donald Trump sẽ điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong vòng 2 ngày tới.

Công ty Oxford Economics (Anh) hạ dự báo tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc khi cho rằng cuộc chiến thương mại đang ở giai đoạn đầu, do đó khả năng có thêm các mức thuế mới là rất cao. Ông Trump hôm 3-2 cũng cảnh báo có thể tăng thêm thuế đối với Trung Quốc trừ khi Bắc Kinh ngăn chặn được chất gây nghiện fentanyl vào Mỹ. 

Đáp lại, Trung Quốc gọi fentanyl là vấn đề của nước Mỹ và cho biết họ sẽ phản đối động thái áp thuế của Mỹ lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và thực hiện các biện pháp đối phó khác. Tuy nhiên, chính quyền Bắc Kinh cũng để ngỏ khả năng đàm phán.

Ông Gary Ng, nhà kinh tế cấp cao tại Ngân hàng Natixis (Hồng Kông - Trung Quốc), nhận định: "Không giống như Canada và Mexico, rõ ràng là Mỹ và Trung Quốc khó có thể thống nhất về những gì ông Trump yêu cầu cả về mặt kinh tế và chính trị. Sự lạc quan trước đó của thị trường về một thỏa thuận nhanh chóng có vẻ không chắc chắn". 

Cũng theo chuyên gia này, ngay cả khi hai nước có thể đồng ý về một số vấn đề, thuế quan vẫn có thể được sử dụng như một công cụ thường xuyên - đây được xem là nguồn cơn chính gây biến động thị trường trong năm nay.

Các nhà kinh tế tại Ngân hàng Goldman Sachs (Mỹ) cho biết trong một báo cáo hôm 3-2 rằng mức thuế bổ sung 10% sẽ làm giảm 0,5 điểm % tăng trưởng GDP thực của Trung Quốc trong năm nay, xuống còn 4,5% trong khi mức độ tăng giá hàng hóa trong nước vẫn chịu áp lực do nhu cầu yếu, với lạm phát tiêu dùng dự kiến tăng 0,4% vào năm 2025. 

Mức thuế bổ sung từ Mỹ có thể gây thêm căng thẳng cho giá cả trong nước khi nhu cầu bên ngoài đối với hàng hóa Trung Quốc suy yếu.

Ông Ding Shuang, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc và Bắc Á tại Ngân hàng Standard Chartered, cho rằng Trung Quốc sẽ chủ yếu dựa vào các biện pháp kích thích kinh tế để thúc đẩy nhu cầu trong nước, thay vì phá giá mạnh đồng nội tệ nhằm bù đắp tác động của thuế quan. 

Theo ông Lynn Song, nhà kinh tế trưởng tại Tập đoàn Tài chính ING, phản ứng của Bắc Kinh cho đến nay có vẻ "nhẹ nhàng" nhưng nếu bị dồn vào chân tường, biện pháp trả đũa của Trung Quốc có thể mạnh hơn những gì hầu hết mọi người nghĩ đến. 

Ông nhấn mạnh Bắc Kinh có một loạt công cụ để đáp trả, bao gồm tăng cường kiểm soát xuất khẩu, cấm đất hiếm và các biện pháp nhắm vào những tập đoàn của Mỹ phụ thuộc lớn vào thị trường Trung Quốc.