Thận trọng với thực phẩm chế biến ăn liền

Kết quả kiểm tra do Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng (Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam) vừa công bố cho thấy nhiều loại thực phẩm chế biến từ gạo nhiễm chất độc chiếm tỉ lệ cao, 80% số lượng mẫu có sự hiện diện của chất làm trắng quang học tinopal. Trong đó mặt hàng bún có số mẫu bị nhiễm chiếm 56%, bánh ướt nhiễm 100%, bánh hỏi nhiễm 100%, bánh phở nhiễm 75%, bánh canh nhiễm 100%.

Sau khi có thông tin trên, ngay lập tức các siêu thị, cơ sở sản xuất đã lên tiếng cho rằng cách lấy mẫu, kiểm nghiệm là không chính xác, gây thiệt hại cho họ. Không ít người còn cho rằng thông tin trên thổi phồng quá mức gây hoang mang cho người tiêu dùng. Sau đó các cơ quan chức năng phải vào cuộc và tiến hành lấy mẫu xét nghiệm (cho dù thời điểm này các cơ sở sản xuất đã hạn chế sử dụng chất cấm). Kết quả cho thấy một số loại thực phẩm chế biến từ gạo có nhiễm nhiều loại chất độc hại, trong đó có cả chất tinopal. Mới đây, Sở Công Thương TP HCM, Sở Y tế TP HCM tiến hành lấy mẫu bún, bánh canh, bánh hỏi, hủ tiếu và phát hiện có 6 mẫu của 3 cơ sở sản xuất tại TP HCM có chứa tinopal, acid oxalic, natri sulfite. Trước đó, cơ quan quản lý TP HCM cũng gửi nhiều mẫu đến trung tâm xét nghiệm và có 8 mẫu bị nhiễm chất độc hại.

Theo ông Đỗ Ngọc Chính, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng, kết quả khảo sát trên cho thấy cần phải có những giải pháp tích cực để giải quyết triệt để và có biện pháp phòng ngừa trong tiêu dùng của các cơ quan quản lý chuyên ngành, tổ chức cá nhân sản xuất, kinh doanh loại thực phẩm này và người tiêu dùng.

Theo giới chuyên môn, hợp chất tinopal có khả năng phát huỳnh quang (fluorescence), chúng hấp thu các ánh sáng vàng của chất liệu mà chất này bám vào và phát ra ánh sáng màu xanh, làm mắt con người nhận thấy sản phẩm sáng trắng hơn. Các chất làm sáng quang học chuyển ánh sáng của các bước sóng ngắn trong vùng cực tím (UV range) thành các bước sóng dài sáng xanh trong vùng khả kiến (visiable range) và giảm các ánh sáng vàng. Thực tế, các chất làm sáng quang học này không làm cho bún trắng hơn mà chỉ tạo cảm giác của mắt thấy sáng và trắng hơn, tạo sự hấp dẫn hơn trong mắt người mua. Chất tinopal còn được dùng trong sản xuất bún, bánh hỏi, bánh canh, bánh phở với mục đích cải thiện độ bóng bề mặt.

Chất làm trắng huỳnh quang gây hại đường tiêu hóa, niêm mạc thành ruột có thể dẫn đến viêm loét ruột, dạ dày. Nó còn làm tổn thương những mao mạch khiến cơ thể gặp khó khăn trong việc hấp thụ, tiêu hóa thức ăn và các chất dinh dưỡng. Nếu sử dụng lâu dài sẽ gây suy gan, thận, cơ thể mệt mỏi và cả bệnh ung thư. Các hợp chất dẫn xuất từ aminotriazine, stilbene còn ảnh hưởng đến sự phát triển và khả năng sinh sản của con người. Chất acid oxalic gây thiếu hụt chất khoáng, thiếu dinh dưỡng, ảnh hưởng đến thận, thấp khớp, bệnh gout và cả những người có tiền căn sỏi thận sẽ bị sỏi thận nhanh hơn. Chất natri-benzoat có công dụng chống mốc, diệt vi khuẩn nhưng lại gây bệnh ung thư.