Tôm chân trắng trở thành hàng xuất khẩu chủ lực

Để đạt con số trên nên phát triển tôm sú hay tôm chân trắng? Đây là câu hỏi mà ngành tôm trong nước đang nỗ lực tìm lời giải. Năm 2013, xuất khẩu (XK) tôm được xem là điểm sáng của XK thủy sản Việt Nam. Tổng giá trị XK tôm trong năm qua đạt 3 tỉ USD, tăng 34,5% so với cùng kỳ năm trước và chiếm đến 44% tổng kim ngạch XK thủy sản của cả nước.

Ba cái “nóng”

Ba vấn đề “nóng” dự báo sẽ tác động mạnh mẽ đến sự phát triển ngành tôm trong năm nay được đưa ra là nên phát triển tôm sú hay tôm chân trắng? Làm gì để giải quyết được nạn bơm chích agar đang bùng phát trong tôm nguyên liệu? Nhà nước, doanh nghiệp và người nuôi cùng đánh giá về việc kiểm soát hội chứng tôm chết sớm (EMS) của các nguồn cung lớn để tìm cơ hội cho tôm Việt Nam.

Ông Phạm Anh Tuấn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản, cho biết chủ trương của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong năm 2014 là tăng diện tích và sản lượng nuôi tôm chân trắng nhờ thời gian nuôi ngắn, năng suất cao nhưng cần phải có những nghiên cứu kỹ lưỡng về tác động của việc này trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.

Tỉ trọng xuất khẩu tôm chân trắng ngày càng lớn

Vì lợi nhuận cao nên hiện nay nhiều người đổ xô sang nuôi tôm chân trắng, kể cả tại vùng nuôi, thay vì nuôi tôm sú với tỉ lệ rủi ro cao. Nếu không có các biện pháp hữu hiệu và sự đầu tư cơ sở hạ tầng thích hợp thì khó có thể giữ được con tôm sú như hiện nay.

Theo ông Lê Văn Quang, Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Thủy hải sản Minh Phú, con tôm sú với đặc tính sinh học tốt hơn con tôm chân trắng, ngon hơn và giá XK cũng cao hơn. Nhưng nếu nhà nước không có những biện pháp đầu tư phát triển con giống tốt thì khó có thể cạnh tranh được vì hiện nay giá thành sản xuất, nuôi tôm sú của Việt Nam đang cao hơn so thế giới từ 10%-20%. Một số vùng nuôi tôm quảng canh đã chuyển sang nuôi tôm chân trắng với kích cỡ lớn tới 18-20 con/kg, giá tốt hơn lại quay vòng nhanh hơn.

Từ lén lút đến xưởng bơm chích

Đã hơn 20 năm qua, đồng bằng sông Cửu Long chấp nhận “sống chung” với nạn bơm chích agar vào tôm nguyên liệu. Vì lợi ích trước mắt kiếm được siêu lợi nhuận nên tình trạng này càng ngày càng trở nên trầm trọng hơn và không thể kiểm soát.

Trước đây, việc bơm chích tạp chất vào đầu tôm nguyên liệu còn thực hiện lén lút thì  nay nhóm người này đã phát triển thành xưởng bơm chích với hình thức tinh vi hơn là bơm trực tiếp cơ thịt của tôm. Tình hình càng trở nên phức tạp hơn khi các thương lái sẵn sàng mua tôm với giá cao hơn đến 50.000 đồng/kg để bán sang thị trường Trung Quốc.

Hiện nay, sản xuất tôm tại các quốc gia lân cận như Trung Quốc, Thái Lan đang phục hồi sau EMS nhưng phải mất 2 năm các nước này mới đi vào ổn định. Trong khi đó, một nguồn cung khác là Ấn Độ ít bị ảnh hưởng của EMS cũng đang cạnh tranh với các doanh nghiệp XK Việt Nam. Tuy nhiên, vụ nuôi của nước này lại chậm hơn so với Việt Nam từ 1-2 tháng. Theo đánh giá của ông Phạm Anh Tuấn, các doanh nghiệp XK tôm nên tận dụng cơ hội của 2 quý đầu năm 2014 để đẩy mạnh, gia tăng kim ngạch XK.

Ông Trần Thiện Hải, Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và XK Thủy sản Việt Nam, cho biết năm nay, XK tôm có đạt được 3,5 tỉ USD hay không còn tùy thuộc việc kiểm soát tốt nạn bơm chích tạp chất, tận dụng thời cơ sau EMS và vượt qua khó khăn về thị trường.