Tìm hướng đi mới cho trái thanh long

 Có lúc giá thanh long lên đến 80.000 đồng/kg, mang lại cuộc sống sung túc cho nhiều gia đình. Nhiều hộ dân đua nhau mở rộng diện tích trồng, biến các đồng lúa, vườn cây tạp thành những vườn thanh long bạt ngàn.

Diện tích trồng thanh long tăng nhanh chóng không chỉ ở Tây Ninh mà còn tại các tỉnh như Đồng Tháp, Vĩnh Long... Sau đó, giá thanh long bắt đầu giảm mạnh, người trồng trở nên bấp bênh. Có thời điểm, giá thanh long chỉ còn 4.000 - 5.000 đồng/kg, không đủ bù đắp chi phí phân bón, thuốc trừ sâu và nhân công.

Ông Nguyễn Văn Hồng (ngụ xã Vĩnh Công, tỉnh Tây Ninh) nhớ lại cách đây 5 năm, thương lái đến tận vườn thu mua thanh long ruột đỏ loại 1 với giá 40.000-43.000 đồng/kg, loại 2 từ 35.000-38.000 đồng/kg. "Lúc đó chỉ cần bán 10 tấn thanh long là đã có lãi trên 200 triệu đồng. Tuy nhiên, gần 3 năm nay, giá cả bấp bênh nên tôi ngừng trồng thanh long, đang tìm cây khác thay thế" - ông thừa nhận.

Khi dịch COVID-19 bùng phát và kéo dài, giá thanh long cũng rớt mạnh, nhà vườn đành buông bỏ để chọn hướng đi mới. Chính vì lo loại trái cây này "hết thời" nên khoảng 3.000 ha thanh long ở Tây Ninh đã bị phá bỏ.

Ông Lê Văn Việt, ngụ xã Vĩnh Công, cho biết: "Từ lúc dịch bệnh, chúng tôi đầu tư trồng thanh long đều thua lỗ. Người nào có vốn nhiều thì còn cố gắng chăm sóc, ai không duy trì nổi thì đành bỏ hoang vườn thanh long. Tôi có 6 công đất trồng thanh long ruột đỏ, 3 năm nay phá bỏ trồng lại cây dừa, đang chuẩn bị cho trái".

Nhiều hộ dân trồng thanh long khi đó lâm vào cảnh nợ nần, phải chặt bỏ để chuyển sang các loại cây khác hoặc để đất hoang. Theo bà Nguyễn Thị Diễm Quỳnh, Bí thư Đảng ủy xã Vĩnh Công, diện tích đất bỏ hoang chủ yếu là của những người từ nơi khác đến thuê trồng thanh long rồi thua lỗ. Mặt khác, hợp đồng thuê đất cũng gần hết hạn và nhiều người không tái đầu tư.

Mới đây, UBND xã Vĩnh Công đã ban hành văn bản yêu cầu các đơn vị liên quan thường xuyên rà soát, cập nhật thông tin biến động về đất đai trên địa bàn. Qua đó, kịp thời tuyên truyền, vận động người dân đưa đất vào sản xuất, tránh bỏ hoang.

Bà Đinh Thị Phương Khanh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh, cho biết diện tích trồng thanh long trên địa bàn hiện còn 7.895 ha, giảm hơn 2.000 ha - chủ yếu chuyển sang trồng các loại cây ăn quả khác. Ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh khuyến cáo người dân cân nhắc kỹ, không nên vội vàng phá bỏ vườn thanh long; đồng thời duy trì các giải pháp kỹ thuật chăm sóc nhằm tránh làm các vườn còn lại suy kiệt.

Theo bà Khanh, Tây Ninh đang xây dựng vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đạt chuẩn hàng hóa xuất khẩu. Với thanh long, địa phương lồng ghép thực hiện mô hình điểm sản xuất theo quy trình GAP, khảo sát vườn cây 1-3 năm tuổi để sản xuất theo tiêu chuẩn xuất khẩu, bao tiêu đầu ra ổn định.

Vài năm qua, Tây Ninh còn triển khai đề án trồng thanh long công nghệ cao. Đề án này đang được mở rộng thực hiện với kỳ vọng tăng sức cạnh tranh cho trái thanh long, hướng đến các thị trường xuất khẩu khác, ngoài Trung Quốc.