Trà xanh quê hương

Ở miền Bắc, trong lễ ăn hỏi, đón dâu hay sau tiệc mặn thường là tiệc ngọt: uống trà mạn (loại trà làm từ lá đã qua chế biến, sao khô, có mùi thơm tự nhiên) cùng bánh kẹo, hạt dưa, thuốc lá. Thế nhưng ở đám cưới này, trước và sau tiệc mặn, đón dâu ra phòng cưới, gia chủ lại mời khách thưởng thức nước trà xanh với lạc rang nguyên củ. Đó toàn là sản vật quê hương. Đơn giản mà độc đáo, văn minh.

Đi khá nhiều vùng chè cả nước, thưởng thức trà xanh Hà Tĩnh, tôi thấy ưng nhất. Nước trà có màu xanh dịu nhẹ, hương trà rất thơm. Trà xanh được rửa sạch, ủ với nước sôi già trong ấm tích bằng sứ. Ấm này được đặt trong "giỏ ấm ủ", thân giỏ được làm bằng tre hoặc mây đan, quét sơn ta hoặc đánh véc-ni bóng lộn. Ruột làm bằng vật liệu giữ nhiệt, bọc trong túi vải. Trà được ủ trong ấm tích với thời gian nhất định để trà chín tới mới rót ra chén sứ mời khách. Độ đặc vừa phải, ai muốn uống nhạt (lạt) thì pha thêm nước lọc đã đun sôi.

Tiệc cưới tiếp hàng trăm khách nên chủ nhà phải ủ trà trong những chiếc nồi nhôm to vài chục lít. Khách nhấp ngụm trà, tay bóp mạnh vỏ lạc rang vỡ tách ra, bàn tay vê để vỏ trên thân củ lạc rơi nhẹ, lộ ra trắng ngần rồi mới thưởng thức. Nước trà trong xanh nhẹ nhàng, vị chát vừa tới, ngọt thanh dịu hòa với vị lạc rang bùi ngậy thơm nức ăn mãi đến no bụng mà không đã thèm.

Để ý một chút sẽ thấy, ngoài trà mạn, chỉ người miền Bắc, miền Trung mới biết uống và thích thưởng thức trà xanh. Trà xanh ngon hay không vẫn là do thổ nhưỡng. Ngày trước, các bậc tiền bối ở quê hay dùng nước mưa, nhỏ từ mái tranh lợp lá cọ, nước giếng khơi để pha trà. Nay dùng nước máy, nước khoáng lọc nên không thể ngon như nước trà xanh xưa.

Câu chuyện trà xanh hôm nay còn thú vị hơn bởi các lão nông kể ở thế kỷ trước, khi cuộc sống vùng thôn quê còn khó khăn, trước khi ra đồng làm lúa, ra biển kéo lưới, bữa sáng của họ chỉ có củ khoai lang, cốc trà xanh và điếu thuốc lào. Vậy mà làm việc đến tận trưa không mệt.

Trà xanh chỉ là tiểu tiết nhỏ trong đời sống vô cùng phong phú, hấp dẫn của trà Việt mà tôi muốn sẻ chia dưới góc nhìn của mình cùng bạn đọc.