Trách nhiệm với cộng đồng

 Ngày ấy, cùng với sởi, hàng loạt căn bệnh khác như giun chui ống mật, bạch hầu, ho gà, viêm não Nhật Bản, viêm màng não mủ, suy dinh dưỡng nặng… xuất hiện thường xuyên trong bệnh viện. Nhưng rồi, nhờ những tiến bộ trong y học, đặc biệt là chương trình tiêm chủng mở rộng, nhiều căn bệnh đã dần biến mất.

Tôi từng tự hào nói với bạn bè quốc tế rằng dù Việt Nam chưa có nền y học chuyên sâu như nhiều nước phát triển nhưng 2 điều chúng tôi làm rất tốt là nuôi con bằng sữa mẹ và tiêm vắc-xin đầy đủ. Khi đó, các đồng nghiệp ở các nước giàu lại than thở về phong trào chống vắc-xin ngày càng mạnh mẽ. Tôi đã nghĩ rằng "có lẽ họ quá sung sướng nên mới trở nên cực đoan như vậy". Nhưng rồi đại dịch COVID-19 xảy ra và tôi nhận ra rằng tư tưởng chống vắc-xin không chỉ tồn tại ở những quốc gia giàu có mà đã lan rộng khắp nơi.

Có những người tự hào tuyên bố: "Toàn bộ những đứa trẻ khác đều tiêm vắc-xin, riêng con tôi không tiêm mà vẫn khỏe mạnh". Đúng là đứa trẻ ấy không sao nhưng không phải vì nó miễn nhiễm, mà vì nó đang được bảo vệ nhờ vào miễn dịch cộng đồng. Khi tỉ lệ tiêm chủng cao, virus không có cơ hội lây lan, giúp bảo vệ cả những người chưa tiêm. Nhưng khi ngày càng nhiều phụ huynh chủ quan, những "lỗ hổng miễn dịch" xuất hiện, khiến dịch bệnh có cơ hội bùng phát trở lại.

Khi đọc tin 2 bé ở Quảng Nam tử vong nghi do sởi, tôi bỗng tự hỏi: "Chúng ta đang sống ở thế kỷ XXI hay đang quay về những năm đầu tôi mới vào nghề?". Một cảm giác buồn bã và bất lực trào dâng. Tôi nhớ lại hình ảnh những đứa trẻ mắc sởi ngày ấy: mắt mũi kèm nhèm, miệng lở loét, biến chứng viêm phổi, suy hô hấp. Chúng tôi từng cá cược với nhau về thời điểm trẻ sẽ phát ban, vì sởi khi đó phổ biến đến mức bác sĩ nội trú nào cũng có thể dự đoán được diễn tiến bệnh. Nhưng giờ đây, thay vì biến mất hoàn toàn, nó đang trở lại - không phải vì virus mạnh hơn mà chính vì sự chủ quan của con người.

Tôi không cho rằng vắc-xin là giải pháp thần kỳ duy nhất của nhân loại. Tương lai có thể sẽ có những phương pháp tiên tiến hơn để phòng bệnh. Nhưng đó là chuyện của tương lai. Còn hiện tại, vắc-xin vẫn là công cụ hiệu quả nhất để ngăn chặn các bệnh truyền nhiễm. Không tiêm vắc-xin sởi cho con không chỉ là hành động thiếu trách nhiệm với con mình, mà còn là một sự tàn nhẫn với những đứa trẻ khác.

Tôi tin rằng với danh dự của một bác sĩ, một người làm y khoa, việc tiêm chủng không phải là sự lựa chọn mang tính cá nhân mà là trách nhiệm đối với sức khỏe cộng đồng.