Trung Đông ngày càng bất ổn

Iran vào cuối ngày 13-4 (giờ địa phương) đã phát động đợt tấn công lớn bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV) nhằm vào Israel. Tổng số tên lửa và UAV là hơn 300, trong đó hầu hết đã bị hệ thống phòng không và máy bay chiến đấu Israel đánh chặn - theo tuyên bố từ phía quân đội nước này.

Lực lượng Mỹ và Anh đóng tại khu vực cũng tham gia bắn hạ một số UAV. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố nước này đã đẩy lùi được vụ tấn công.

Vụ tấn công nêu trên nhằm đáp trả cuộc không kích khu phức hợp Đại sứ quán Iran ở thủ đô Damacus - Syria hôm 1-4, khiến 7 sĩ quan của Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) thiệt mạng.

Diễn biến mới nhất này làm dấy lên mối lo ngại xung đột leo thang và lan rộng ở Trung Đông, nhất là khi một số nhóm ủy nhiệm của Iran trong khu vực, như phong trào Hezbollah ở Lebanon và lực lượng Houthi ở Yemen, cũng tham gia.

Israel báo cáo thiệt hại không đáng kể về cơ sở hạ tầng ở 2 căn cứ quân sự và một người bị thương nhẹ. Lệnh yêu cầu người dân ở gần các hầm tránh bom đã được dỡ bỏ sau vài giờ và nước này cũng mở cửa lại không phận trong ngày 14-4.

Kênh Channel 12 của Israel dẫn lời một quan chức giấu tên cho biết nước này sẽ có phản ứng đáng kể đối với cuộc tấn công. Trước mắt, quân đội Israel ngày 14-4 xác nhận đã tấn công "một cơ sở sản xuất vũ khí của Hezbollah" tại thị trấn Nabi Chit ở vùng Baalbek - miền Đông Bắc Lebanon.

Trong khi đó, IRGC cho biết Tehran đã tấn công và phá hủy "các mục tiêu quân sự quan trọng" nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết. Theo Reuters, Tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Iran Mohammad Bagheri và Chỉ huy IRGC Hossein Salami cảnh báo rằng Tehran sẽ trả đũa nặng nề hơn nếu Israel phát động bất kỳ cuộc tấn công đáp trả nào nhằm vào đất nước này. 

Theo ông Bagheri, Iran cũng cảnh báo Mỹ rằng bất kỳ sự ủng hộ nào của Washington đối với hành động trả đũa tiềm tàng của Israel sẽ khiến các căn cứ của Mỹ trong khu vực trở thành mục tiêu.

Lo ngại xung đột Iran - Israel có thể khiến tình hình Trung Đông vượt tầm kiểm soát, cộng đồng quốc tế đã thúc giục các bên xuống thang căng thẳng. Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 14-4 kêu gọi các bên bình tĩnh để "tránh leo thang căng thẳng". Tương tự, Bộ Ngoại giao Ả Rập Saudi hối thúc các bên "kiềm chế tối đa" nhằm ngăn chặn kịch bản xung đột lan rộng ra khắp Trung Đông.

Trong ngày 14-4, theo đề nghị của Israel, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc họp khẩn để thảo luận các vấn đề liên quan cuộc tấn công của Iran. Trước cuộc họp, theo trang UN News, Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres thúc giục các bên chấm dứt ngay hành động thù địch cũng như kiềm chế tối đa để tránh dẫn đến đối đầu quân sự quy mô lớn trên nhiều mặt trận ở Trung Đông.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden tái khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ dành cho Israel; cam kết triển khai mặt trận ngoại giao thống nhất giữa các thành viên G7 (nhóm 7 nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới) để phản ứng vụ tấn công của Iran. Tuy nhiên, theo trang Axios, ông Biden đã nói với Thủ tướng Netanyahu rằng Mỹ không ủng hộ Israel tấn công trả đũa Iran khi hai nhà lãnh đạo này điện đàm hôm 13-4.

Theo đài NBC News, một trong những nỗi lo hàng đầu của Mỹ lúc này là Israel sẽ nhanh chóng đáp trả Iran mà không suy xét hậu quả sâu rộng. Nỗi lo này một phần xuất phát từ quan điểm của chính quyền Tổng thống Biden về hướng tiếp cận của Israel đối với cuộc xung đột ở Dải Gaza và vụ không kích Đại sứ quán Iran. 

Nhà Trắng tin Israel không muốn xung đột lan rộng hoặc xảy ra cuộc chiến trực tiếp với Iran. Song, giới chức Mỹ thừa nhận Tel Aviv không phải lúc nào cũng đưa ra những quyết định chiến lược sáng suốt nhất.