Tự hào, tri ân những chiến sĩ Gạc Ma

Sáng 13-3, tại Khu Tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma (huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa), LĐLĐ tỉnh Khánh Hòa phối hợp với huyện Cam Lâm tổ chức Lễ dâng hương tưởng niệm 64 cán bộ, chiến sĩ Hải quân Nhân dân Việt Nam hy sinh bảo vệ chủ quyền biển đảo nhân kỷ niệm 37 năm sự kiện Gạc Ma (14.3.1988 - 14.3.2025).

10 năm, một tâm nguyện

Khu Tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma là nơi lưu giữ nhiều tài liệu, hình ảnh và di vật của 64 anh hùng liệt sĩ hải quân hy sinh trong ngày 14-3-1988.

Tại buổi lễ, các đại biểu đã cùng nhau ôn lại khúc tráng ca năm 1988. Lúc đó, Lữ đoàn 146 - Trường Sa, Trung đoàn Công binh 83 Hải quân đang xây dựng và bảo vệ đảo đá Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam thì bị quân Trung Quốc tấn công. Các chiến sĩ đã bất kể tính mạng, tạo thành "vòng tròn bất tử" để bảo vệ lá cờ Tổ quốc. Hình ảnh thiếu úy Trần Văn Phương trước lúc hy sinh đã hô to "Thà hy sinh chứ không thể để mất đảo. Hãy để cho máu của mình tô thắm lá cờ truyền thống của Quân chủng Hải quân" đã khiến bao người xúc động, tự hào.

Cuộc tấn công này làm 64 cán bộ, chiến sĩ trên 3 tàu vận tải anh dũng hy sinh khi quyết tâm giữ đảo. Sự hy sinh này nhằm khẳng định chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, góp phần mang lại sự thanh bình cho đất nước, cho nhân dân được ấm no, hạnh phúc.

Chỉ trong buổi sáng 13-3-2025, không chỉ đoàn đại biểu của LĐLĐ tỉnh Khánh Hòa mà còn có nhiều đoàn khác, như: Công an cửa khẩu Cảng Hàng không quốc tế Cam Ranh; Lữ đoàn 189 Hải quân; đoàn viên các thị trấn, xã ven biển Cam Lâm; đoàn cựu chiến binh quận Long Biên, TP Hà Nội... cùng đông đảo người dân đã đến Khu Tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma kính cẩn dâng hương, dâng hoa tưởng nhớ các liệt sĩ.

Có mặt tại buổi lễ, ông Đặng Ngọc Tùng, nguyên Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, không giấu được xúc động khi khu tưởng niệm này đã trở thành một địa chỉ đỏ trong tâm trí của những người con đất Việt. Khi còn là Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, ông là người đã phát động xây dựng khu tưởng niệm này nhằm tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì biển đảo Tổ quốc. Khu tưởng niệm có tổng mức đầu tư hơn 130 tỉ đồng từ nguồn đóng góp của đoàn viên Công đoàn và người lao động cả nước.

Ông Đặng Ngọc Tùng cho biết cách đây 10 năm, ngày 13-3-2015, tổ chức Công đoàn Việt Nam đã đặt viên đá đầu tiên để xây dựng khu tưởng niệm. Ấn tượng của ông khi đó là rất nhiều bà mẹ, thân nhân liệt sĩ đã nghẹn ngào vì thân xác con em mình còn nằm lại ngoài khơi xa. Khu tưởng niệm được xây dựng khiến các thân nhân xúc động vô cùng.

"Có mẹ liệt sĩ ôm viên đá đầu tiên xây dựng khu tưởng niệm khóc nức nở, khiến chúng tôi không cầm được nước mắt. Đã 10 năm trôi qua và rất nhiều lần quay lại viếng các chiến sĩ Gạc Ma nhưng lần nào cảm xúc trong tôi cũng trào dâng. Đó là một phần của lịch sử. Các anh nằm xuống để bảo vệ biển đảo quê hương, bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ" - ông Đặng Ngọc Tùng xúc động.

Nguyên Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam bày tỏ tâm nguyện của ông là tiếp tục xây dựng khu tưởng niệm mở rộng với hình ảnh đảo Len Đao, đảo Cô Lin. Tỉnh Khánh Hòa đã tiếp tục thực hiện ý tưởng xây dựng một bảo tàng Trường Sa ở ngay khu tưởng niệm này. Khu tưởng niệm sẽ là một địa chỉ đỏ cho các thế hệ trẻ.

"Khu Tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma mang ý nghĩa nhân văn rất sâu sắc. Đây là bảo tàng sống về một phần lịch sử đất nước Việt Nam; là nơi giáo dục truyền thống yêu nước cho học sinh, sinh viên và các thế hệ trẻ của chúng ta khi đến tham quan. Họ sẽ hiểu được sự hy sinh vô bờ bến của quân và dân Việt Nam, đặc biệt là các chiến sĩ đã nằm xuống để bảo vệ quê hương, đất nước của chúng ta" - ông Đặng Ngọc Tùng kỳ vọng.

Giữa khúc nhạc tráng ca "Hồn tử sĩ", với tấm lòng thành kính và sự biết ơn sâu sắc, đại diện LĐLĐ tỉnh Khánh Hòa phát biểu: "Chúng tôi nguyện noi gương các anh; sẽ luôn đoàn kết, đồng lòng dưới sự lãnh đạo của Đảng, của tổ chức Công đoàn để nỗ lực trong công tác, lao động, sản xuất…; góp một phần công sức trong hành trình dựng xây kỷ nguyên mới của dân tộc, của đất nước"...

Ký ức không thể mờ phai

Khu Tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma được xây dựng trên khu đất rộng hơn 25.000 m2, khánh thành giai đoạn 1 năm 2017 và được Tổng LĐLĐ Việt Nam giao cho LĐLĐ Khánh Hòa quản lý. Có lẽ không nơi nào trên đất nước ta mà phòng trưng bày lại nằm sâu dưới lòng cát bên vịnh Cam Ranh như ở đây.

Nơi này đang trưng bày 156 tư liệu về Hoàng Sa - Trường Sa, về biển đảo Việt Nam và chiến sĩ Gạc Ma. Trong đó, 31 kỷ vật của chiến sĩ hy sinh trong trận chiến Gạc Ma được các gia đình liệt sĩ trao tặng. Ban quản lý đã hệ thống hóa toàn bộ, đánh số hiệu để người dân và du khách dễ dàng tham quan.

Khi tham quan phòng trưng bày, anh Nguyễn Đức Huy (ngụ TP Nha Trang) cho biết bức thư của thiếu úy Nguyễn Văn Phương gửi về gia đình trước khi hy sinh một tuần khiến ai đọc cũng nghẹn ngào. Trong bức thư viết tại Cam Ranh đề ngày 6-3-1988 này, thiếu úy Nguyễn Văn Phương nhấn mạnh: "Gia đình cứ yên tâm, đừng nghĩ ngợi nhiều cho con. Con ra đi sẽ không: hẹn ngày về…". Dòng thư tái bút "Từ nay, con sẽ không viết thư về nữa đâu vì công việc bận, bưu điện lại quá xa. Mong gia đình thông cảm cho con và gia đình đừng viết thư cho con. Nếu viết, con cũng không nhận được...".

Khi đến tham quan Khu Tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma, du khách Dương Văn Sáng để lại lưu bút: "Sự hy sinh của các đồng chí sẽ được mãi mãi ghi nhận trong lòng người dân Việt Nam. Lớp thế hệ tiếp nối xin hứa sẽ tiếp tục làm việc, cống hiến để xây dựng đất nước".

Ông Trương Công Hồ đến từ TP HCM cũng ghi lại những dòng cảm xúc: "Kính cẩn tưởng nhớ 64 anh hùng liệt sĩ Hải quân Nhân dân Việt Nam đã hy sinh trong trận hải chiến Gạc Ma. Chúng tôi xin hứa sẽ cố gắng học tập, lao động sản xuất, góp phần nhỏ của mình để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, để không phụ lòng các anh".

Để những cảm xúc của người dân cả nước luôn lắng đọng khi đến thăm khu tưởng niệm, UBND tỉnh Khánh Hòa trong năm 2024 đã tổ chức cuộc thi về phương án kiến trúc, cảnh quan công trình Bảo tàng Trường Sa. Bảo tàng Trường Sa sẽ được xây dựng trên khu đất có diện tích 1,71 ha, tiếp giáp với khu tưởng niệm. Hội Kiến trúc sư tỉnh Khánh Hòa đã nhận được 63 đơn vị đăng ký tham gia, trong đó 22 đơn vị gửi 22 phương án dự thi. Qua đó, Khánh Hòa đã chọn được 1 phương án đoạt giải nhất, 2 phương án đoạt giải ba (không có giải nhì).

Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Tấn Tuân nhấn mạnh Bảo tàng Trường Sa sẽ là công trình văn hóa, lịch sử, tâm linh và gắn liền với Khu Tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma. Mục đích xây dựng công trình là nhằm có thêm điểm tham quan, tìm hiểu văn hóa, lịch sử để góp phần giáo dục truyền thống, nâng cao nhận thức về chủ quyền biển đảo cho các thế hệ, tầng lớp nhân dân. Ông yêu cầu các sở, ngành, địa phương liên quan phối hợp với các đơn vị nghiên cứu triển khai việc xây dựng, sưu tầm hiện vật, tư liệu, hình ảnh… cho Bảo tàng Trường Sa.

Ngoài Bảo tàng Trường Sa, ông Đặng Ngọc Tùng còn đề nghị tổ chức các đợt vận động người dân cả nước, kể cả trên thế giới, để giúp thân nhân những người đã ngã xuống khi bảo vệ biển đảo. Việc này còn nhằm hỗ trợ các lực lượng chấp pháp của chúng ta trên biển khi gặp ốm đau, thương tật; giúp những ngư dân đánh bắt ở khu vực Hoàng Sa và Trường Sa có thêm điều kiện, phương tiện để tiếp tục ra khơi bám biển.