Trước đó, ngày 29-12-2005, quân đội Indonesia cũng đã chính thức hoàn tất việc rút đi sau khi Phong trào Aceh Tự do (Gerakan Aceh Merdeka - GAM) tuyên bố giải tán cánh quân sự của mình là Lực lượng Vũ trang nhân Aceh (ANAF) dưới sự chứng kiến của Ủy ban giám sát Aceh (AMM) do Liên minh châu Âu (EU) và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) thành lập.
Đồng thời, Ủy ban chuyển tiếp Aceh vừa thành lập đã phối hợp với AMM và các tổ chức nhân đạo quốc tế nhằm giúp đỡ khoảng 3.000-5.000 tay súng ANAF trở về với cuộc sống dân thường. Hàng chục ngàn người nữa (chủ yếu là các quả phụ và nạn nhân sóng thần) cần trợ giúp khẩn cấp, theo Munawarliza Zain, người phát ngôn của GAM.
Nhiều nhà phân tích quốc tế cho rằng, hòa bình được lập lại ở Aceh là điều may mắn. Bởi nơi đây đã phải trải qua cơn sóng thần, cướp đi sinh mạng của gần 170.000 người, vào ngày 26/12/2004. Cho đến nay, một năm sau thảm họa, nét tang thương vẫn còn in đậm ở Aceh.
Nỗi đau mất mát do thảm họa thiên nhiên quá lớn hầu như đã “làm nguội” những cái đầu ly khai đầy tham vọng ở Aceh. Sự thiện chí, hợp tác chưa từng có của lực lượng GAM với Chính phủ Indonesia trong hoàn cảnh tang thương những ngày cuối năm 2004, đầu năm 2005 đã hầu như biến thành động lực chủ yếu thúc đẩy GAM sau đó đi đến quyết định ngồi vào bàn đàm phán và ký kết thỏa thuận hòa bình vĩnh viễn với Chính phủ Jakarta vào ngày 15/8/2005, tại Helsinki, với sự trung gian của Chính phủ nước chủ nhà Phần Lan.
Ra đời vào tháng 12/1976, do Hasan di Tiro, tự xưng là hậu duệ vị vua cuối cùng của xứ Aceh sáng lập, GAM ban đầu chỉ bao gồm khoảng 150 tay súng phiến loạn người gốc Aceh, đóng ở các khu rừng, đồi núi Aceh, thực hiện các hoạt động bạo lực chống phá nhà nước Indonesia.
Sau đó, GAM có điều kiện phát triển thành một tổ chức chính trị có ban bệ, có Thủ tướng (Malik Mahmood), Ngoại trưởng kiêm nhà thương thuyết (Zaini Abdullah), phát ngôn viên (Baktiar Abdullah), và được phương Tây công nhận. Nhánh quân sự (ANAF) của GAM cũng phát triển khá nhanh, cho đến trước thời điểm giải tán, đã đạt quân số khoảng 3.000-5.000 quân. Mục tiêu chủ đạo của GAM là tách tỉnh Aceh khỏi Indonesia để thành lập nhà nước riêng.
Sự kiện Đông Timor giành độc lập, tách khỏi Indonesia vào năm 2000 đã khích lệ GAM nuôi nhiều hy vọng, và cũng từ đó họ bắt đầu tăng cường các hoạt động bạo lực chống phá, buộc Chính phủ Indonesia phải tăng cường quân đội vào Aceh. Tuy nhiên, việc dùng bạo lực, giết chóc ngày càng trở nên phản tác dụng, đã bộc lộ mặt trái dã man, đánh mất cảm tình ủng hộ của người dân địa phương. GAM đã phải dùng tiền mua chuộc người dân Aceh cho con em mình cầm súng tham chiến trong hàng ngũ ANAF, đồng thời dùng bạo lực cưỡng bức những ai không chịu theo mình. GAM bắt đầu suy yếu dần kể từ đó...
Một trong những điều khoản quan trọng trong thỏa thuận hòa bình Helsinki là, Chính phủ Indonesia sẽ trao cho Aceh quyền tự trị nhất định, quân đội và cảnh sát, an ninh Chính phủ sẽ rút hoàn toàn khỏi Aceh. Đồng thời Quốc hội Indonesia cũng sẽ ban hành luật cho phép các nhóm ly khai, kể cả GAM và AGF, được đăng ký thành lập đảng chính trị và tham gia tranh cử trong các cuộc bầu cử hội đồng lập pháp địa phương, từ đó bầu ra bộ máy quản lý điều hành Aceh, không còn sự can thiệp trực tiếp từ Jakarta. Đổi lại, GAM phải giải giáp quân sự, từ bỏ việc theo đuổi mục tiêu ly khai, tách khỏi Indonesia.
Đến tháng 9/2005, tức một tháng sau khi thỏa thuận hòa bình được ký kết, Chính phủ Indonesia bắt đầu rút quân đội khỏi Aceh, và sau đó GAM cũng bắt đầu giao nộp vũ khí cho Ủy ban giám sát Aceh (AMM). Cho đến những ngày cuối cùng tháng 12/2005, mọi người đã bắt đầu tin rằng, lần này GAM đã nghiêm túc thực thi thoả thuận hòa bình đã ký. Và đấy chính là điều tốt lành nhất đến với người dân tỉnh Aceh trong những ngày đầu năm mới 2006.
và quét mã QR
Bình luận (0)