William L. Calley Jr. - sát thủ máu lạnh

Ít nói, cao khoảng 1,7 m, gầy gò, có đôi mắt xám hờ hững và mái tóc thưa màu nâu, nhìn bề ngoài, trung úy William L. Calley Jr. trông như một đứa trẻ - giống như biệt danh “Rusty” (chán ngấy) mà mọi người đặt cho y. Vậy mà y đã cùng với một số quân nhân bị cáo buộc tội cố ý sát hại 109 thường dân VN trong một cuộc hành quân tìm - diệt vào tháng 3-1968 vào Mỹ Lai.

Các nhóm điều tra của quân đội đã dành hẳn một năm để nghiên cứu về vụ thảm sát trước khi buộc tội Calley, kẻ đã chỉ huy một đại đội thuộc Lữ đoàn 11, Sư đoàn Lục quân Mỹ vào lúc xảy ra vụ thảm sát. Ngày 6-9-1969, Calley chính thức bị buộc tội “thảm sát hàng loạt” vài ngày trước khi y nhận lệnh xuất ngũ.

Lệnh làm cỏ

Cách Quảng Ngãi khoảng 15 km, Mỹ Lai từng là pháo đài của Việt cộng khi cuộc chiến bắt đầu. Đầu tháng 2-1968, một đơn vị thuộc Lữ đoàn 11 đã bị đánh bật khỏi vùng này, tổn thất nặng nề. Đơn vị này chính là đại đội của trung úy Calley. Sau cuộc tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu thân 1968, Mỹ tiến hành hàng loạt các cuộc hành quân nhưng không thu được chút thắng lợi nào.

Lần thứ ba, thảm họa đã xảy ra. Một người lính có mặt trong cuộc càn quét của Calley cho biết quân Mỹ gần như bị tiêu diệt hoàn toàn trong hai cuộc tấn công trước. “Cứ tiến vào gần tới làng, chúng tôi lại bị đánh bật trở lại. Do đó đến lần thứ ba, chúng tôi được lệnh làm cỏ vùng này. Đây thật sự là một hình thức tấn công điển hình. Chúng tôi tiến lên trong tiếng đạn đại bác yểm trợ bắn xối xả, vượt qua chiến tuyến và thiêu hủy cả ngôi làng. Cũng có một số dân thường thiệt mạng nhưng ông ta (Calley) không cảm thấy có tội”, người lính này kể.

Lệnh làm cỏ ngôi làng được truyền từ chỉ huy tiểu đoàn tới chỉ huy đơn vị rồi xuống tới Calley. Một sĩ quan lục quân ở căn cứ Benning đưa ra những bằng chứng cho thấy Calley có hành vi cố ý giết người. “Calley chỉ huy toán quân ấy bắn vào ngôi làng. Khi một người lính từ chối, Calley đã cầm súng và tự mình làm chuyện đó” - một nguồn tin ở Washington nói. Một sĩ quan Lầu Năm Góc nói về vụ này đã vỗ vào đầu gối, nhận xét: “Anh ta bắn vào những cậu bé chỉ cao cỡ này. Tôi không nghĩ chúng là Việt cộng”.

Ba lính Mỹ tham gia vụ thảm sát tuyên bố trong một cuộc thẩm vấn rằng đơn vị chiến đấu của họ đã phạm tội “sát nhân trực xạ” vào thường dân Mỹ Lai. “Đó là sát nhân trực xạ và tôi đứng đó nhìn” - trung sĩ Michael Bernhardt cho biết. Bernhardt là lính của một trong 3 trung đội thuộc đại đội của Lữ đoàn 11 do đại úy Ernest Medina chỉ huy. Đại đội này được lệnh tiến vào vùng do Việt cộng kiểm soát ngày 16-3-1968.

Những chuyện khủng khiếp

“Họ (lính của Calley) bắn như vãi đạn vào ngôi làng, nhưng không có ai bắn trả. Lúc đó tôi cũng có mặt ở đó nên nhìn rõ. Tôi tiến đến sát hơn và chứng kiến những người lính đang làm những chuyện khủng khiếp. Họ phóng hỏa những căn chòi lá và chờ người trong đó chạy ra rồi cứ thế nã súng vào. Sau đó, họ đi thẳng vào các căn nhà và bắn chết người ở trong đó. Rồi họ gom người thành nhóm, bắn chết hết” - Bernhardt kể.

“Khi tôi vào làng, cảnh tượng khủng khiếp đập vào mắt: Những xác người chất đống khắp nơi. Tôi thấy toán lính bắn một quả M-79 vào một tốp người còn sống. Việc bắn giết được hoàn tất chỉ với một khẩu liên thanh. Họ bắn vào đàn bà, trẻ em và những người khác”. Bernhardt tiếp tục kể: “Chúng tôi không gặp bất cứ sự kháng cự nào. Chúng tôi không bị tổn thất gì. Như bao ngôi làng khác ở VN, ở Mỹ Lai chỉ có cụ già, đàn bà và trẻ con. Tù nhân duy nhất tôi thấy chỉ là một người đàn ông ngũ tuần”.

Bernhardt nói anh ta không biết chính xác bao nhiêu dân làng bị bắn chết. Anh ta có nghe những kết quả đếm xác thay đổi từ 170 đến 700. Anh ta không rõ có phải Calley đích thân bắn 109 thường dân hay không, nhưng quả quyết: “Tôi biết chắc rằng Calley đã giết rất nhiều người”.

Giống kiểu bọn Đức quốc xã đã làm

Một nhân chứng khác của vụ bắn giết là Michael Terry, lúc đó là lính của Trung đội C thuộc đại đội của đại úy Medina. Khi được thẩm vấn tại nhà, Terry nói anh ta cũng đến hiện trường vài phút sau khi vụ thảm sát bắt đầu. “Họ đi qua làng và bắn tất cả mọi người. Chẳng ai được phép nói gì. Họ chỉ lôi người ta ra và bắn. Có lúc hơn 20 dân làng bị xếp hàng trước một đường mương và bị bắn chết. Họ bắt một nhóm người ra đứng bên đường mương, giống kiểu bọn Đức quốc xã đã làm... Một sĩ quan ra lệnh cho một đứa trẻ bắn súng máy vào mọi người, nhưng đứa trẻ đã không làm như vậy. Nó quăng súng xuống và viên sĩ quan nhặt lên...” - Terry nhớ lại.