Vận chuyển ma tuý có tổ chức, tấn công lực lượng chức năng, sao không tử hình?

Ngày 27-5, thảo luận về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự, có 2 luồng ý kiến của các đại biểu Quốc hội về đề xuất bỏ hình phạt tử hình với tội vận chuyển trái phép chất ma tuý.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (đoàn Đắk Lắk) không đồng tình bỏ án tử hình với tội danh nêu trên vì hành vi vận chuyển cũng là mắt xích quan trọng trong các đường dây buôn bán ma túy nói chung.

Bà Nguyệt cũng cho biết các loại tội phạm liên quan đến ma túy có chiều hướng gia tăng, đặc biệt trong những tháng đầu năm 2025. Trong bối cảnh như vậy, đại biểu Nguyệt cho rằng việc bỏ án tử hình với tội vận chuyển trái phép chất ma túy cần hết sức cân nhắc. Vị đại biểu đoàn Đắk Lắk cũng nhìn nhận, cần cắt "nguồn cung" ma túy để đảm bảo việc "giảm cầu" có hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Nhấn mạnh hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy là hành vi nguy hiểm, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP HCM) cho rằng hành vi này góp phần vào việc phân phối, để ma túy len lỏi vào nhiều ngóc ngách trong đời sống xã hội.

Ông cũng phân tích có trường hợp vận chuyển ma túy do bị lôi kéo, ép buộc, nên không tuyên án tử hình là phù hợp, nhưng không phải vì thế mà luật bỏ án tử hình với hành vi này. "Bởi có những vụ việc vận chuyển có tính chất nguy hiểm, lặp đi lặp lại, vận chuyển có tổ chức, thậm chí sử dụng vũ khí để tấn công lực lượng bảo vệ pháp luật. Với tính chất như vậy, tại sao chúng ta lại bỏ hình phạt tử hình"- đại biểu Nghĩa nêu quan điểm.

Từ đó, vị đại biểu đoàn TP HCM đề xuất dự thảo luật có thể thiết kế theo hướng giữ án tử hình với tội vận chuyển trái phép ma tuý, nhưng trong một vài trường hợp, tùy theo tính chất, sẽ không bị kết án tử hình.

Ông Trương Trọng Nghĩa đề nghị trong quá trình thiết kế luật, cần đảm bảo cân bằng giữa phạm nhân và nạn nhân, trong đó phải xác định ưu tiên bảo vệ ai, bởi có những hành vi phạm tội có thể gây hại cho hàng trăm, thậm chí hàng ngàn người…

Ở góc nhìn khác, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) đồng tình với đề xuất bỏ án tử hình với tội vận chuyển trái phép chất ma tuý. Theo đại biểu Nga, trong nhóm tội phạm về ma tuý, hành vi sản xuất và buôn bán là hai hành vi chủ động, có tổ chức, mang tính đầu mối, lợi nhuận cao, gắn với các đường dây tội phạm quốc tế.

Về hành vi vận chuyển, theo bà Nga, trong nhiều trường hợp, do những người bị lợi dụng vì thiếu hiểu biết pháp luật, vì sự thúc bách bởi nỗi lo cơm áo, đói nghèo, phần đông rơi vào những người yếu thế trong xã hội. Trên thực tế, cũng có những người vừa là chủ mưu sản xuất, buôn bán, vừa vận chuyển ma tuý.

Bà Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng việc bỏ án tử hình với tội vận chuyển trái phép chất ma tuý, trong khi giữ nguyên mức án cao nhất đối với hành vi sản xuất và buôn bán là phù hợp với nguyên tắc phân hóa trách nhiệm hình sự, cá thể hóa hình phạt, đồng thời mở ra cơ hội khoan hồng cho những người có khả năng cải tạo.

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (đoàn Thái Nguyên) cũng nhìn nhận hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy trong nhiều trường hợp là bị lợi dụng do điều kiện sống, tập trung nhiều ở các khu vực địa bàn xa xôi, có yếu tố bị lôi kéo, phần lớn người vận chuyển trái phép chất ma túy là người dân tộc thiểu số, có hoàn cảnh khó khăn, trình độ hiểu biết pháp luật thấp… Trong khi đó, theo đại biểu Thành, đối tượng buôn bán mới có tính chất đầu cơ, chủ chốt, hưởng lợi lớn.