43 năm thai nghén Sống đọa thác đày

- Nhà văn Mạc Ngôn: Thời gian đặt bút viết chỉ có 43 ngày, nhưng thực ra tôi đã nghiền ngẫm nó suốt 43 năm qua. Bởi câu chuyện và các nhân vật được miêu tả trong đó đều được tôi suy nghĩ suốt nhiều năm, gần như họ đã song hành với tôi, chiếm hơn nửa thời gian trong cuộc đời tôi. Do vậy tôi cho rằng họ cần phải trở thành những nhân vật quan trọng trong tiểu thuyết.

. Có phải Mặt Xanh - nhân vật quan trọng nhất trong Sống đọa thác đày - có nguyên mẫu thật ở ngoài đời?

- Đúng vậy. Nhân vật này được bắt nguồn từ hình tượng người nông dân hàng xóm nhà tôi trước đây. Lúc đó là đầu thập niên 60, tôi còn đang học tiểu học. Cứ vào tiết học thứ hai mỗi sáng khi chúng tôi đang tập thể dục, người nông dân cương quyết làm cá thể này lại đẩy một chiếc xe bò bánh gỗ cổ lỗ sĩ đi ngang qua trường tôi. Tiếng bánh xe kêu kinh người. Đi cùng ông ta là bà vợ chân nhỏ và con lừa chân bị tật. Mỗi khi trời mưa hoặc đường ướt, chiếc xe lại để lại những dấu xe hằn sâu. Và ông ta cũng để lại trong tôi hình ảnh rất sâu đậm. Đặc biệt tới thập niên 80, sau khi đã cải cách mở cửa, ý thức làm cá thể của Mặt Xanh trong trào lưu tập thể có sự tham khảo phản diện. Nguyên nhân là do có nhận thức và phán đoán mới. Cứ như vậy, hình tượng về một nhân vật như thế cứ rõ nét dần trong lòng tôi. Tôi biết sớm muộn gì, tôi cũng sẽ viết về anh ta, nhưng chưa có cơ hội. Một lần tới thăm một ngôi miếu ở Thừa Đức, tôi nhìn thấy một nhóm tượng phù điêu tượng trưng về sáu kiếp luân hồi, tôi vụt nảy ra ý tưởng dùng nó làm kết cấu cho cuốn Sống đọa thác đày.

. Nghe nói ông nghiên cứu về Phật giáo đã nhiều năm nay?

- Làm gì có, tôi không hề nghiên cứu gì về Phật giáo cả, có thể nói là tương đối vô thần. Tôi cũng như những người bình thường khác thôi.

. Như vậy ý tưởng viết Sống đọa thác đày là hoàn toàn bất chợt?

- Đúng thế. Như thể tâm hồn gặp phải đám lửa bùng lên, cánh cửa tâm hồn chợt mở. Tôi cảm thấy sáu kiếp luân hồi có thể biến thành một dạng phương pháp kết cấu tiểu thuyết và phải thông qua nó, hoặc thông qua đôi mắt của động vật để miêu tả con người và câu chuyện mà tôi muốn nói tới.

. Ông kỳ vọng gì về cuốn sách này?

- Tôi chỉ muốn độc giả Việt Nam nói riêng và độc giả các nước nói chung hiểu biết thêm về tình hình cuộc sống và lịch sử của Trung Quốc. Qua đó cũng thấy được những nỗ lực và vất vả của người dân Trung Hoa trên con đường tự hoàn thiện mình và phát triển đất nước.

. Xin chân thành cám ơn nhà văn.