Bài thánh ca buồn 35 tuổi

. Phóng viên: Giai điệu cũng như lời bài ca cho người ta hiểu rằng bài hát đã được viết ra từ một kỷ niệm buồn của riêng anh?

- Nhạc sĩ Nguyễn Vũ: Cũng không hẳn thế. Mùa Giáng sinh thường được hiểu là một mùa vui nhưng năm 1972, khi được một nhà xuất bản đề nghị sáng tác một ca khúc nhân mùa Noel, tôi nghĩ mãi không biết nên viết như thế nào. Khi về nhà mở nghe bài Đêm thánh vô cùng (Silent Night), tôi bỗng nhớ lại một kỷ niệm hồi còn là cậu bé 14 tuổi. Lúc ấy, nhà tôi ở Đà Lạt nằm cạnh con dốc dẫn lên nhà thờ Con Gà.

Mỗi lần chuông nhà thờ đổ, tôi lại thấy bóng dáng một người con gái rất xinh đi lễ ngang nhà. Tôi đã lặng lẽ theo sau cô ấy nhiều lần cho đến một hôm đúng ngày lễ Giáng sinh. Trời mưa lất phất khiến cả hai chúng tôi đều không hẹn mà tình cờ cùng núp dưới mái hiên. Tôi bất ngờ xúc động khi nghe cô nhẩm hát theo bài Đêm thánh vô cùng với một chất giọng khá hay.

Vì vậy, nghe lại bài hát này, trong tôi, kỷ niệm xưa chợt ùa về và những giai điệu cứ thế tuôn trào. Chỉ trong gần hai tiếng đồng hồ, tôi đã ký âm xong bài hát và khi cầm đàn guitar chơi lại, chính tôi cũng cảm thấy xúc động. Ca sĩ Thái Châu là người đầu tiên hát bài hát này và ngay sau đó, nó trở thành ca khúc “hot” nhất trong mùa Giáng sinh năm đó. Và trong suốt 35 năm qua, nhất là những năm gần đây, khi các trung tâm băng dĩa nhạc thực hiện chương trình nhạc Giáng sinh, Bài thánh ca buồn vẫn luôn được người nghe yêu thích. Đó là điều chính tôi cũng không ngờ. Thật ra, ai trong đời cũng trải qua một thời yêu thương mơ mộng mà thường những kỷ niệm buồn bao giờ cũng khắc sâu và dễ làm mềm lòng người mỗi khi được gợi lại. Có lẽ Bài thánh ca buồn của tôi phần nào đã làm được điều đó chăng?

Nhạc sĩ Nguyễn Vũ

. Nhiều người yêu thích Bài thánh ca buồn nhưng không mấy ai biết về tác giả của nó. Anh có thể tự giới thiệu đôi nét về mình?

- Từ nhỏ, bằng việc tự học, tôi đã biết chơi nhiều nhạc cụ như guitar, harmonica, banjo, piano, sáo,... Năm 19 tuổi, tôi lập nhóm kích động nhạc Les pénitens chơi cùng ba người bạn khác và năm 21 tuổi, tôi sáng tác bản nhạc đầu tay Loài chim biển. Hai năm sau, tôi được công chúng yêu nhạc biết đến nhiều hơn qua xê-ri ba bài có chữ “cuối”: Lời cuối cho em, Nhìn nhau lần cuối, Bài cuối cho người tình. Cả ba đều do ca sĩ Elvis Phương trình bày đầu tiên. Vào thời sung sức nhất, tôi đã viết và phổ biến được khoảng 50 - 60 ca khúc, trong đó hết 1/3 ca khúc nói về biển vì tôi rất yêu biển. Sau năm 1975, tôi là cán bộ văn thể mỹ của Xí nghiệp Dược phẩm Trung ương 22. Thời gian này, những sáng tác của tôi cho phong trào văn nghệ tại đơn vị đã đoạt nhiều giải thưởng trong các kỳ hội diễn cấp TP và quốc gia. Từ 20 năm nay, tôi mở lớp dạy nhạc tại nhà. Thỉnh thoảng, có trung tâm băng nhạc nào yêu cầu, tôi lại viết ca khúc bán cho họ. Thật ra, việc dạy nhạc cũng như sáng tác của tôi sau này là để cho vui, nhằm thỏa mãn nỗi đam mê âm nhạc chứ không phải để mưu sinh. Các con tôi đều trưởng thành, có cuộc sống ổn định và muốn tôi được sống thảnh thơi, vui thú với bạn bè.

. Nhạc sĩ – ca sĩ Đức Huy thường giới thiệu anh là người thầy âm nhạc đầu tiên của mình, điều đó được hiểu như thế nào?

- Tôi với Đức Huy là anh em con cô con cậu. Bố tôi là anh ruột của mẹ cậu ấy. Tôi lớn hơn Đức Huy vài ba tuổi nên thuở nhỏ ở Hà Nội, chúng tôi cùng đi sinh hoạt “sói con” (hướng đạo sinh) với nhau. Tôi thường qua nhà cô tôi (mẹ Đức Huy) chơi và khi thấy tôi biết đánh đàn, Đức Huy nhờ tôi chỉ dẫn cho cậu ấy. Năm đó, Đức Huy 14 - 15 tuổi. Tôi chưa bao giờ dám nhận mình là thầy của Đức Huy vì thật ra, tôi chỉ hướng dẫn vài “ngón” ban đầu thôi, rồi anh em tôi mỗi người lại đi theo con đường riêng của mình. Tôi mừng là sau này Đức Huy vừa sáng tác vừa biểu diễn, tạo được vị trí riêng trong làng nhạc Việt.

. Trong chương trình Live in concert của Đức Huy, anh xuất hiện với tư cách khách mời?

- Không, khách mời là Hồ Ngọc Hà, còn tôi với tư cách là người bạn trong nghề. Nhà thơ Đỗ Trung Quân, NSƯT Thành Lộc và tôi đến để trò chuyện với Đức Huy. Nhân dịp này, chúng tôi sẽ cùng nhau hát lại ca khúc Bài thánh ca buồn và Lời cuối cho em của tôi, gọi là để góp vui nhân chương trình Live in concert đầu tiên của Đức Huy. Tôi mong khán giả sẽ cổ vũ cho chúng tôi.