Cầu Long Biên tròn 100 năm tuổi

Cầu Long Biên dài 2.500 m, rộng 30,6 m, có một đường sắt và hai làn đường bộ, độ cao móng nổi từ mặt nước đến mặt cầu là 44 m, ngập dưới mặt nước 30 m. Phần cầu vượt phía nội thành dài 800 m, gồm 20 trụ đá nối với nhau bằng 9 dầm sắt khổng lồ, mỗi dầm dài 61 m. Toàn bộ 30.000 m3 đá và 5.300 tấn thép cùng các nguyên vật liệu khác, kể từ viên sỏi, viên đá xanh... đều được vận chuyển từ Pháp sang.

Đầu thế kỷ hai mươi, Long Biên là cây cầu lớn nhất, đẹp nhất vùng Viễn Đông, và là một trong bốn cây cầu lớn nhất thế giới.

Cầu của người nghèo

Khi cả Hà Nội mới có duy nhất cầu Long Biên bắc qua sông Hồng, mọi loại hình phương tiện giao thông, ô tô, tàu hỏa, xe đạp, xe thô sơ, người đi bộ đều đi chung trên cây cầu này. Mỗi lượt qua lại phải xếp hàng hàng giờ đồng hồ. Cùng những tàn phá của thời gian, khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, trong cuộc chiến tranh chống Mỹ, cầu Long Biên là một trong những mục tiêu đánh phá trọng điểm của người Mỹ. Trong 8 năm từ 1965 đến 1973, cây cầu đã hứng chịu hàng trăm cuộc không kích bằng bom và tên lửa của máy bay Mỹ. Chỉ còn 9 nhịp phía bờ Nam giữ được vẻ nguyên vẹn ban đầu; 900 m bờ Bắc, phía Gia Lâm buộc phải sửa chữa, chắp vá sau hai lần bị máy bay Mỹ ném trúng.

Từ khi có thêm cầu Thăng Long, cầu Chương Dương, cầu Long Biên chỉ còn dành riêng cho người đi bộ và xe thô sơ, đồng thời được gán thêm cho cái tên “cầu của người nghèo”. Ở tuổi 100, hiện nay, mỗi ngày cầu Long Biên vẫn gồng mình gánh khoảng 35.000 lượt người với hàng chục nghìn lượt xe thô sơ và tàu hỏa qua lại.

Mối duyên nợ Việt - Pháp

Không chỉ là một công trình phục vụ lợi ích kinh tế, cầu Long Biên còn là dấu ấn quan trọng đánh dấu sự có mặt 80 năm ở VN của người Pháp, một biểu tượng của văn hóa vật thể Pháp cùng với Nhà Hát lớn, dãy phố Tây tại Hà Nội. Duyên nợ ấy đã khiến người Pháp không thể thờ ơ với cây cầu trang nhã đầy chất kiến trúc Pháp này. Năm 2000, hãng truyền hình TV5 của Pháp đã thực hiện một phóng sự tương đối chi tiết về cây cầu. Phóng sự đã gây ấn tượng mạnh tới ông Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) và Nhà ở Pháp J. C. Gaysot. Trong chuyến thăm VN hồi tháng 9-2001, ông đã cùng Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Việt Tiến đi thị sát cầu Long Biên. Chứng kiến cảnh cây cầu rung lên sau mỗi nhịp xe lửa kéo còi, ông đã nói với Thứ trưởng Nguyễn Việt Tiến: “Thưa ngài, việc sửa chữa công trình này đã rất cấp thiết”.

Ông Gaysot, sau chuyến viếng thăm, đã chuyển món quà 2 triệu USD của Chính phủ Pháp giúp VN nghiên cứu dự án khả thi khôi phục cầu Long Biên. Việc khôi phục sẽ được tiến hành ngay trong năm cây cầu tròn 100 tuổi, năm 2002, với tổng kinh phí 70 triệu USD (ban đầu là 50 triệu USD). Số tiền này được vay từ vốn ưu đãi và viện trợ của Chính phủ Pháp hoặc vốn ODA Nhật Bản. Dự kiến cầu sẽ có 4 làn xe cho ô tô, phần dành cho đường sắt sẽ cải tạo thành đường cho người đi bộ.