Đi tìm “thủ phạm”

Những chiếc đĩa nhạc dường như đã lỗi thời trong sự phát triển như vũ bão của nhạc số. Nếu doanh số của đĩa nhạc trên thế giới ngày càng tụt dốc thì các dịch vụ bán nhạc trực tuyến, cửa hàng bán nhạc trên mạng như Amazone, iTunes hay những website chia sẻ nhạc trực tuyến như Last.fm, Imeem... lại bắt đầu chạm đến nóc doanh thu. Đây là thực tế của showbiz thế giới nói chung chứ không riêng gì ở VN.

Không tốn công sức vẫn “nổi tiếng”

Điều khác biệt của showbiz Việt là chính một bộ phận ca sĩ đã góp phần giết chết nó. Từ việc ký hợp đồng với vài công ty bán ca khúc qua mạng (chủ yếu là nhạc chuông, nhạc chờ điện thoại di động) mang lại những hiệu ứng đáng kể trong quá trình quảng bá, nhiều giọng ca sau khi thực hiện album xong đã quyết định phát hành trên mạng thay vì qua hệ thống phát hành chính thống. Điều này không chỉ là cách giúp cho các giọng ca quảng bá bản thân mà còn giảm tối đa chi phí phát hành.

Hẳn nhiên, với quan điểm “phát hành album không bao giờ lỗ”, việc đưa album miễn phí lên mạng dù không thu được đồng nào nhưng vẫn có “lãi” như kỳ vọng của ca sĩ thực hiện là “đến gần hơn với công chúng”. Nhạc sĩ Quốc An nhận xét: “Khán giả VN rất dễ tính. Họ ít khi đưa ra những đòi hỏi quá cao về chất lượng âm thanh, hình ảnh, nên việc thưởng thức âm nhạc qua mạng cũng phần nào thỏa mãn thói quen, nhất là khi họ chẳng phải tốn đồng nào để mua nhạc”.

Thế nhưng việc ca sĩ dễ dàng được “nổi tiếng” mà chẳng mất công sức gì mới là nguyên nhân chính góp phần làm showbiz Việt thêm rối ren. Nhờ sự giúp sức của công nghệ số, nhiều người đã trở thành “hiện tượng” trên mạng chỉ với vài video clip được tung lên đó.

Tất nhiên, những video clip này đã ít nhiều dựa vào sự hỗ trợ của kỹ xảo phòng thu. Điều này  khiến cho nhạc mạng dần trở thành một cái “sọt rác” thiếu sự chọn lọc. Ở đó, người ta có thể dễ dàng tìm thấy những bản tình ca bất hủ bên cạnh vô số ca khúc với ca từ hết sức ngô nghê, vớ vẩn.  

Chỉ với vài video clip tung lên mạng, ca sĩ trẻ Thái Trinh đã được nhiều người xem là “ngôi sao”

Ca nhạc vẫn là một trong những chương trình nằm trong danh sách ưu tiên của các kênh truyền hình, dù đã có nhiều chương trình ca nhạc truyền hình bị khán giả phàn nàn là ngày càng kém chất lượng, thiếu tổ chức, ít sáng tạo. Ngoài những kênh chuyên về ca nhạc như Yeah 1 TV, YANTV, SCTV11..., hàng loạt đài truyền hình như HTV, VTV, Hà Nội, Vĩnh Long, Tiền Giang, Bình Dương, Đồng Nai... cùng các kênh truyền hình cáp đều có ít nhất 2 chương trình ca nhạc định kỳ trực tiếp mỗi tuần, chưa kể nhiều chương trình ca nhạc khác được phát sóng đều đặn. Chỉ cần mở tivi lên thì lúc nào khán giả cũng có thể thưởng thức hàng loạt chương trình ca nhạc.

Các chương trình ca nhạc từ tổng hợp đến chuyên đề riêng biệt nhiều như nấm sau mưa, không chỉ bắt nguồn từ cuộc cạnh tranh tìm khán giả (với nhiều hình thức tổ chức như chương trình ca nhạc định kỳ, gameshow ca nhạc, cuộc thi tìm kiếm tài năng ca hát, talkshow ca nhạc, giao lưu với ngôi sao...) của nhà đài mà còn là sự quảng bá của các thương hiệu, sản phẩm (qua hình thức tri ân khách hàng bằng một chương trình ca nhạc truyền hình trực tiếp, chẳng hạn).

Dễ dãi, cẩu thả

Ai cũng thấy nguyên nhân cốt lõi khiến khán giả ngày càng quay lưng với ca nhạc chính là sự cẩu thả của ca sĩ. Dù báo chí đã nhiều lần phản ánh nhưng tình trạng chạy sô của ca sĩ vẫn không giảm. Nhiều người mải mê chạy sô mà chẳng cần quan tâm chăm chút trang phục, đầu tư thay đổi bài hát trong nhiều chương trình khiến khán giả ngày càng hụt hẫng.

Không chỉ chạy sô, nhiều ca sĩ đã tạo dựng được tên tuổi còn tự “giết” mình khi dễ dãi nhận lời xuất hiện trong các chương trình ca nhạc chẳng hề có dấu ấn nghệ thuật. Nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Thiện nhìn nhận: “Việc cân nhắc nặng nhẹ cho mỗi lần xuất hiện của ca sĩ dường như luôn đứng sau yếu tố tiền bạc. Bằng chứng là chương trình biểu diễn gom đủ các giọng ca ngôi sao ở hai miền Bắc-Nam lâu nay tràn ngập, dù nhiều khi đó chỉ là chương trình ra mắt sản phẩm mới  hay để tri ân khách hàng”.

Trong khi đó, các ca sĩ ngôi sao trên thế giới dù không từ chối lời mời nào nhưng số người có thể đáp ứng được mức thù lao họ đưa ra chỉ đếm trên đầu ngón tay. Họ rất cân nhắc mỗi khi xuất hiện biểu diễn. Các ngôi sao này dành phần lớn thời gian của mình để đầu tư cho những dự án âm nhạc, sao cho mỗi lần xuất hiện đều để lại ít nhiều dấu ấn.

Bên cạnh đó, hàng loạt phòng trà ca nhạc ra đời đã khiến cảm giác khát khao chờ đợi một giọng ca ngôi sao nào đó xuất hiện mất hẳn nơi người yêu nhạc. Ca sĩ ngôi sao gần như có mặt  hằng đêm trong các chương trình biểu diễn ở phòng trà. Nếu muốn thưởng thức một đêm nhạc được dàn dựng quy mô thì phòng trà vẫn có thể đáp ứng, bởi không ít ca sĩ sau khi tổ chức live show hoành tráng ở các nhà hát lớn đã đem nguyên xi live show này về phòng trà.

Trào lưu chuộng ca sĩ hải ngoại thời gian gần đây cũng giảm hẳn bởi sự xuất hiện dày đặc của các giọng ca này. Không chỉ biểu diễn ở phòng trà và chương trình ca  nhạc lớn, nhiều ca sĩ hải ngoại còn dễ dàng nhận hát ở cả các buổi tiệc mang tính gia đình như sinh nhật, liên hoan, cưới hỏi...

Kỳ tới: Nhà đầu tư chạy dài