Điều chỉnh luật, nên chăng?

TS Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển xã hội (ISDS), cho biết sau những đám cưới của người đồng tính được tổ chức ở nước ta trong thời gian qua và được đưa lên YouTube, đã có rất nhiều luồng dư luận trái chiều. Qua các nghiên cứu được thực hiện liên tục trong thời gian dài, TS Khuất Thu Hồng cho rằng số người đồng tính ở Việt Nam hiện chỉ chiếm khoảng 1%-2% dân số. “Sẽ không thể có chuyện các cặp kết hôn đồng giới theo kiểu phong trào, bởi khi quyết định chuyện này, họ đã phải chịu những áp lực xã hội quá lớn từ bạn bè, gia đình và có thể phải trả giá quá nhiều thứ khác nữa” - bà Hồng nói.

Chưa hết sự kỳ thị

“Sẽ có nhiều người đặt vấn đề sao trước đây không thấy người đồng tính mà hiện nay lại nhiều như thế. Tôi khẳng định rằng đó không phải do a dua, học đòi mà do quan niệm về đồng tính hiện nay đã thoáng hơn trước rất nhiều. Việc internet phổ biến ở Việt Nam đã giúp cho việc tìm hiểu thông tin về đồng tính trở nên dễ dàng” - TS Lê Quang Bình, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Xã hội - Kinh tế và Môi trường (ISEE), bày tỏ.

Bác sĩ Đào Xuân Dũng, thành viên nhóm điều tra quốc gia về vị thành viên và thanh niên Việt Nam, cho rằng thông thường giới tính nam hay nữ được quy định dựa trên cơ quan sinh dục ngoài và sự phát triển hành vi ứng xử, tính cách, cảm xúc theo giới đã được xã hội quy định cho nam hay nữ. Tuy nhiên, một số nam giới lại cảm thấy mình là nữ và ngược lại. Những biểu hiện như thế có thể bộc lộ khi còn bé, tuổi vị thành niên và cả ở tuổi trưởng thành. Thậm chí có người bộc lộ ra sau khi đã có vợ hay chồng, giống như một xu hướng bị dồn nén trong một thời gian dài nay mới bung ra. Theo ông Dũng, trên thực tế, sự hiểu biết về tình dục đồng giới còn hạn chế và  tỉ lệ người kỳ thị hoặc không chấp nhận hành vi tình dục này tương đối cao ở hai cuộc khảo sát (năm 2004 là 80,2% và năm 2009 là 84,1%). “Đây là một bằng chứng về sự kỳ thị của cộng đồng với xu hướng tình dục đồng giới, trở thành lý do để nhóm dân số này không dám lộ diện và như vậy không được hưởng sự quan tâm của xã hội về mặt tiếp cận hiểu biết để phòng tránh các nguy cơ lây nhiễm HIV”- bác sĩ Dũng nói.

Theo bác sĩ Quách Thu Trang, Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số, các cuộc khảo sát mới đây cho thấy xã hội Việt Nam đang có những khoảng trống trong nhận thức xã hội về đồng tính là gì, đồng tính đã được công nhận như thế nào. Thậm chí giới truyền thông khi phản ánh về những vấn đề của người đồng tính cũng tỏ thái độ kỳ thị (41%), không kỳ thị chiếm 18% và không xác định 41%.

Cần sự đồng thuận và điều chỉnh luật

“Hôn nhân đồng tính bây giờ là vi phạm pháp luật nhưng chúng ta cần phải xem xét vì sao họ vi phạm. Luật pháp hiện giờ đã đáp ứng được hết nhu cầu của người dân hay chưa?” - TS Khuất Thu Hồng đặt câu hỏi. Bà Hồng cho rằng nguyên nhân dẫn đến hôn nhân đồng tính không được chấp nhận là do quan niệm của chúng ta về mục đích hôn nhân. “Hôn nhân vẫn được hiểu là sinh con đẻ cái mới hoàn hảo. Nhưng chúng ta cần phải xem xét, liệu đó có phải mục đích định kiến bất di bất dịch, không thể lay chuyển hay không” - bà Hồng khẳng định.

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TPHCM, cho rằng: Theo quy định hiện nay, các đám cưới đồng tính được tổ chức đã vi phạm Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000. Tuy nhiên, trên mạng internet hiện nay có khá nhiều website của người đồng tính, thu hút số thành viên tham gia khá đông đảo. Điều này cho thấy số lượng người đồng tính công khai thừa nhận giới tính của mình ngày càng nhiều và họ có nhu cầu sinh hoạt cộng đồng, chia sẻ tâm tư, tình cảm với nhau. Đám cưới giữa họ tuy không được pháp luật công nhận bằng văn bản, giấy tờ nhưng đến nay nhiều gia đình, họ hàng, bạn bè của họ đã chấp nhận chuyện đó” - luật sư Hậu nói.

Ông Hậu cho rằng pháp luật là nguyên tắc xử sự, xuất phát từ thực tế cuộc sống. Nhiều nước tiên tiến trên thế giới đã chấp thuận có Luật Đồng giới và trong tương lai Việt Nam cũng cần phải có luật này. “Không thể để hành động bình thường thành vi phạm pháp luật”- ông Hậu khẳng định và cho rằng cơ quan chức năng nên sớm đánh giá lại những rào cản trong việc này để sớm có điều chỉnh.

Theo bác sĩ Đào Xuân Dũng, để thực hiện và bảo đảm quyền lợi chính đáng của người đồng tính, cần xem xét sửa đổi, bổ sung Luật Hôn nhân và Gia đình theo hướng cho phép người đồng giới được phép kết hôn với nhau. Chỉ có vậy, người đồng giới mới thực sự có được hạnh phúc và quyền bình đẳng của mọi công dân mới được bảo đảm. “Với sự tiến bộ của xã hội, chúng ta nên có thái độ đồng cảm đối với giới thứ ba, tạo điều kiện cho họ tham gia bình thường vào những sinh hoạt cộng đồng, trước hết là cho phép họ đăng ký kết hôn. Để cho những người đồng giới được kết hôn hợp pháp cũng là nhằm hạn chế sự lang chạ trong nhóm dân số này” - bác sĩ Dũng đề nghị.

Kỳ tới: Sẻ chia toàn cầu