Đọc sách để... sợ!

Rất nhiều độc giả “khoái” cảm giác sợ hãi, thích được dẫn dắt vào thế giới của bí ẩn ma quái vì thế họ trở thành những khách hàng thường xuyên của những cuốn tiểu thuyết, truyện ngắn mang tính ma quái, kinh dị. Từ lâu, những cuốn sách này đã trở thành một đề tài hấp dẫn, và đến nay nó vẫn chưa hề cũ.

Trào lưu truyện ma

Hai tác phẩm được coi là kinh điển của đề tài này là Liêu trai chí dị của Bồ Tùng Linh (Công ty Văn hóa truyền thông Võ Thị đã rút gọn bộ sách đồ sộ này thành cuốn sách nhỏ chỉ mấy trăm trang nhằm phục vụ những độc giả có ít thời gian) và Bá tước Dracula của Bram Stocker (Anh), đã được nhiều nhà xuất bản ấn hành và tái bản nhiều lần tại Việt Nam. Ngoài ra, Truyện quái dị (NXB Văn học, 1997), Truyện kỳ ảo thế giới (6 tập, xuất bản trong 3 năm, 1999-2001) do Trung tâm Ngôn ngữ văn hóa Đông Tây thực hiện sau khi ra mắt đã gây ấn tượng đặc biệt cho độc giả.

Gần đây xuất hiện thêm Giếng thở than - gồm 30 truyện ngắn cực hay của Montague Rhodes James, người được đánh giá là cha đẻ của các thể loại truyện ma hiện đại - do Công ty Nhã Nam thực hiện với lời mời gọi hấp dẫn “để cho máu ta lạnh cứng một cách thích thú” cũng được nhiều bạn đọc tìm mua. Tấm thảm si tình - tập truyện kinh dị thế giới do Công ty Phát hành sách Hà Nội và NXB Văn học ấn hành gồm những truyện ngắn của các nhà văn nổi tiếng thế giới như Maupassant, Gogol, Tsekhop... Bao năm qua, truyện ma, truyện kỳ ảo vẫn chứng tỏ sức hấp dẫn của mình và thực sự nhiều độc giả vẫn chưa cảm thấy thật “đã” với những sáng tác mới.

Truyện ma, kỳ ảo Việt Nam

Nhà văn Ngô Tự Lập và Lưu Sơn Minh là những người khởi xướng và đưa truyện ma Việt Nam xuất hiện trong trào lưu này. Cả hai đều có những sáng tác khá ấn tượng về đề tài này và cùng nhau biên soạn một tập sách tập hợp những truyện ma Việt Nam từ cổ chí kim mang tên Đêm bướm ma (NXB Văn học). Qua đây, độc giả có một cái nhìn xuyên suốt về truyện ma Việt Nam dưới ngòi bút của các tác giả Lê Thánh Tông (Tinh chuột), Nguyễn Dữ (Chuyện cây gạo, Chuyện cái chùa hoang ở huyện Đông Trào), Đái Đức Tuấn (Ma hổ), Lưu Sơn Minh (Miêu cẩm), Võ Thị Hảo (Đêm bướm ma)... Lúc ấy, hai nhà văn này đều tin chắc cuốn sách sẽ ăn khách và sự thật đúng như vậy. Sau nhiều lần tái bản, gần đây tập sách được bổ sung và xuất hiện dưới cái bìa mới Những truyện không nên đọc vào lúc giao thừa.

Sau tiểu thuyết Giàn thiêu, đoạt giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội, được nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên gọi là “xứ sở của lối văn chương mê hoặc và huyền bí với những câu văn huyền ảo, thậm chí ma quái”, nhà văn Võ Thị Hảo cũng tập hợp những sáng tác của mình và xuất bản một tập sách mang tên Những truyện không nên đọc vào lúc nửa đêm. Nghe nói cuốn tiểu thuyết chị đang ấp ủ Dạ tiệc quỷ, sẽ mang lại cho bạn đọc cảm giác “lạnh toát” có khi còn hơn cả Giàn thiêu.

Công ty Đông A cũng nhập cuộc bằng cuốn Hồn hoa đêm tháp cổ – tập truyện kỳ ảo Việt Nam gồm những sáng tác của 20 tác giả: Ma Văn Kháng, Hồ Anh Thái, Nguyễn Ngọc Thuần... Nhà văn Thái Bá Tân cũng ra mắt cuốn Truyện kỳ ảo Thái Bá Tân. Những truyện này khiến người đọc “sợ” chẳng kém gì bị lạc vào một thế giới kỳ dị. Tuy nhiên, mua nỗi sợ mỗi khi đọc sách cũng không phải là điều dễ dàng và không phải truyện ma nào đọc xong cũng thấy sợ.

Con người có nhu cầu chia sẻ nỗi sợ

Là người nghiên cứu khá kỹ, đã từng viết luận văn về truyện ma, nhà văn Ngô Tự Lập cho rằng hầu hết các tác giả trên thế giới đều có ít hoặc nhiều tác phẩm liên quan đến chuyện ma quái, kỳ ảo (hai khái niệm này rất gần nhau), kể cả những nhà văn hiện thực lớn như Banzac, Tsekhov, Maupassant... bởi kỳ ảo là điều rất bình thường trong xã hội. Thực ra, những tác phẩm mang yếu tố ma quái, kinh dị, khác thường rất nhiều nhưng phần lớn chúng không xuất hiện dưới tên gọi chung là truyện kinh dị, kỳ ảo hay ma quái nhưng khi đọc, độc giả có thể nhận ra điều ấy.

Vì sao người ta lại thích đọc truyện ma? “Con người có điểm chung là sợ, sợ cái chết và họ có nhu cầu chia sẻ nỗi sợ hãi của mình. Ai cũng có nỗi sợ bản năng và nó trở thành đối tượng nghệ thuật được nhà văn khai thác. Nỗi sợ là phương tiện để nhà văn đem đến cho bạn đọc một cảm xúc nghệ thuật. Ma phương Đông và ma phương Tây khác nhau như thế nào? Lúc mới bắt đầu nghiên cứu, tôi cứ nghĩ ma của phương Tây và phương Đông khác nhau nhưng càng đi sâu, càng thấy chúng giống nhau một cách đáng kinh ngạc. Bởi con người cùng sống trên một trái đất, cùng chung tình yêu, thù hận cái chết” - nhà văn Ngô Tự Lập cho biết.