Gian nan lồng tiếng địa phương

Tính cách con người ở mỗi vùng đất khác nhau phần nào thể hiện qua giọng nói. Sẽ thật phản cảm cho người xem nếu bối cảnh phim diễn ra ở miền Bắc mà nhân vật nói giọng Nam và ngược lại. Vì lẽ đó, bấy lâu nay, lồng tiếng địa phương là một trong những vấn đề nan giải đối với các nhà làm phim bởi không phải lúc nào cũng có thể tìm được một đội ngũ lồng tiếng địa phương chuyên nghiệp. Cứ đến những phim có sử dụng tiếng địa phương, các nhà làm phim lại chạy đôn chạy đáo tìm người lồng tiếng.

Vất vả vì... mô, tê, răng, rứa...

Trước đây vài năm, phim Phố Hoài (đạo diễn Song Chi) với bối cảnh Hội An, bên cạnh một số giọng Quảng Nam rặt, đoàn phim đã phải sử dụng giọng “Quảng” của các nghệ sĩ Mai Hoa, Kim Xuân, Ái Như... do hai người dân chính gốc Quảng Nam hướng dẫn cách phát âm. Khi xem phim, may thay, ít ai nhận biết ra giọng nói của các nhân vật trong phim là của Mai Hoa, Ái Như, Kim Xuân...

Ở tập đầu phim Hàn Mạc Tử (đạo diễn Mỹ Hà, TFS sản xuất) chỉ một câu thoại “Hình như từ ngày vô Sài Gòn anh không còn làm thơ Đường nữa mà đã chuyển sang làm thơ mới”, diễn viên Nguyễn Thành Vinh đã phải thử đi thử lại hơn chục lần mới đạt yêu cầu. Dân chuyên nghiệp đã thế, với người lồng tiếng không chuyên, việc lồng tiếng càng khó bội phần.

Bộ phim truyền hình Ngọn nến hoàng cung (đạo diễn: Quốc Hưng, TFS sản xuất) ban đầu, dự định thực hiện lồng tiếng tại Huế. Song do phòng thu ở Huế không đáp ứng được những yêu cầu về kỹ thuật nên cuối cùng đành tiến hành lồng tiếng tại TPHCM. Một ê-kíp lồng tiếng nghiệp dư mới toanh gồm các ca sĩ gốc Huế và dân Huế sống tại TPHCM đã được huy động. NSƯT - ca sĩ Hồng Vân lồng tiếng vai Từ Cung, ca sĩ Vân Khánh lồng tiếng vai cô đào hát Bạch Nhạn và vai vợ thủ hiến Phan Bảo, Quang Linh (vai Lê Hiền), Long Nhật (vai thái giám Bùi Quý)... Tuy lần đầu lồng tiếng nhưng tất cả đều hoàn thành xuất sắc công việc của mình.

Không chỉ là chất giọng mà phải biết diễn xuất

Trước đó, NSƯT - ca sĩ Hồng Vân đã giới thiệu với đạo diễn Nguyễn Quốc Hưng rất nhiều người trong Hội đồng hương Huế để tham gia lồng tiếng nhưng không thành. Về chất giọng của họ, không có gì để bàn. Nhưng việc lồng tiếng không đơn thuần chỉ cần chất giọng như nhiều người hằng nghĩ. Đó là công việc khá phức tạp, đòi hỏi phải có sự kết hợp hài hòa giữa chất giọng và khả năng diễn xuất. Anh Xuân Tâm, trong nhóm lồng tiếng phim Ngọn nến hoàng cung, với hơn 16 năm kinh nghiệm, nhận định: “Không phải lúc nào diễn viên cũng thoại hệt như trong kịch bản. Lúc đó, người lồng tiếng cần bình tĩnh để xử trí kịp thời. Về điều này, do đã biểu diễn trên sân khấu nhiều năm nên việc lồng tiếng không quá khó khăn với các ca sĩ”.

Vì muốn giọng nói quê mình lên phim thật chuẩn

Đạo diễn Ái Như từng lồng tiếng địa phương cho các phim: Ông cố vấn, Bụi hồng, Phố Hoài, Ngọn nến hoàng cung, Hàn Mạc Tử…, cho rằng đối với người lồng tiếng nghiệp dư, khó khăn nhất vẫn là vấn đề kỹ thuật. “Người lồng tiếng phải canh sao cho lời nói khớp với khẩu hình nhân vật đồng thời phải diễn cảm. Đôi khi một câu nói phải lặp đi lặp lại quá nhiều lần làm cho những cảm xúc không còn nguyên vẹn như ban đầu”. Chất giọng trong trẻo, ngọt ngào của cô tiểu thư Thanh Yến trên phim khiến không ai ngờ người lồng tiếng cho vai Thanh Yến chính là Ái Như bởi giữa nhân vật và người lồng tiếng có một khoảng cách nhất định về tuổi tác. Vì rất khó để tìm ra một đội ngũ lồng giọng Huế nên trong phim này, ngoài vai Thanh Yến, nghệ sĩ Ái Như phải đảm nhận lồng tiếng cho hàng chục vai phụ khác. Đây không phải là trường hợp cá biệt trong nghề lồng tiếng.

Chị Mộng Vân, chef – plateau (trưởng nhóm lồng tiếng) phim Ngọn nến hoàng cung, nhớ lại: “Sự khởi đầu thường không ít khó khăn nhưng các ca sĩ, nghệ sĩ, kể cả người dân bình thường đã nhanh chóng vượt qua. Tuy chỉ là dân nghiệp dư nhưng họ đã làm việc thật hiệu quả, ai cũng hết mình dù cát-sê lồng tiếng cho một phim chỉ bằng một phần rất nhỏ so với cát-sê một đêm đi hát của các ca sĩ. Cho đến bây giờ, tôi vẫn không quên được những ngày làm việc cùng ca sĩ Quang Linh, anh đã làm việc với tinh thần trách nhiệm cao. Anh thường thử đi thử lại cho đến khi cảm thấy hài lòng mới thôi”.

Thừa thắng xông lên, hiện NSƯT – ca sĩ Hồng Vân, ca sĩ Vân Khánh và ca sĩ Long Nhật vừa nhận lời lồng tiếng cho các nhân vật nói tiếng Huế trong phim Hàn Mạc Tử. Ở phim này, Long Nhật sẽ đảm nhiệm phần tiếng cho vai Hàn Mạc Tử còn hai ca sĩ Hồng Vân, Vân Khánh lồng tiếng cho hai mẹ con Thu Cúc - một trong những người tình của chàng thi sĩ họ Hàn. Các ca sĩ gốc Huế này tâm sự: Mình muốn giọng nói xứ mình lên phim phải chuẩn nên dù vất vả cũng phải làm.