Huỳnh Phương Đông - góc nhìn chiến tranh và hòa bình

Họa sĩ Huỳnh Phương Đông đã mang vào sự nghiệp sáng tác đồ sộ của mình một phần lịch sử của đất nước qua hai cuộc kháng chiến gian khổ và anh dũng.

Tầm vóc của ông chính ở sự giản dị, chấp nhận cuộc sống gian khổ với thái độ bình thản trong khi vẫn say mê sáng tác trong mọi hoàn cảnh, mọi nơi mọi chỗ, bất chấp điều kiện khắc nghiệt của cuộc chiến. Ông đã tái tạo hình ảnh của những con người bình dị mà dũng cảm, kiên cường. Họ còn mãi với thời gian mặc dù không ít trong số những đồng đội ông vẽ đã mãi mãi nằm lại chiến trường.

Tác phẩm của ông không chỉ nói về đề tài chiến tranh. Phần hai của cuốn sách giới thiệu những bức tranh về đời sống dựng xây, tái thiết đất nước trong những năm tháng hòa bình.

Ông mang vào tranh hơi thở của đời sống với những đổi thay hằng ngày, mang đến cho người xem vẻ đẹp của cảnh quan thiên nhiên trên khắp đất nước cũng như những nơi trên thế giới ông đã từng qua

(Angkor Wat, Matxcơva mùa thu, phố Park-Boston).

Đây là cuốn sách đầu tiên về họa sĩ VN được một tổ chức

của Hoa Kỳ xuất bản - Tổ chức Cộng tác nghệ thuật Đông Dương (Indochina Art Partnership). Ông David Thomas, giám đốc tổ chức này, đã có nhiều đóng góp và được tặng thưởng huy chương Vì sự nghiệp nghệ thuật của VN, đồng thời là người thiết kế mỹ thuật của cuốn sách.

Ông cho biết ý tưởng khi làm cuốn sách: “Năm 1993, lần đầu tiên chúng tôi tổ chức triển lãm tranh của các họa sĩ VN và Hoa Kỳ nhìn về cuộc chiến. Triển lãm có tên gọi “Nhìn từ hai phía” (“As seen by both sides”), trong đó có tranh của Huỳnh Phương Đông.

Xem tranh của ông, tiếp xúc với ông, ấn tượng mạnh về con người ông đã khiến chúng tôi nảy ra ý định giới thiệu tác phẩm của ông vì ông là đại diện của nền hội họa VN trong hơn nửa thế kỷ. Ông Đông là kho báu của VN, chúng tôi thấy mình có trách nhiệm giới thiệu cùng công chúng Hoa Kỳ kho báu ấy”.

Đồng tác giả của cuốn sách là ông Lindsey Kiang, một luật sư, nhà sử học, người đã từng tham gia lực lượng thủy quân lục chiến và về hưu với quân hàm đại tá. Ông đã từng là phó tùy viên quân sự tại Đại sứ quán Hoa Kỳ ở Hà Nội. Nhưng lý do nào khiến người cựu binh Mỹ quan tâm đến các tác phẩm của họa sĩ Huỳnh Phương Đông?

“Có lẽ chính con người Huỳnh Phương Đông, những gì ông đã trải nghiệm trong cuộc chiến và các tác phẩm của ông đã để lại trong tôi ấn tượng sâu sắc. Nghe ông kể chuyện về từng bức tranh, tôi hình dung được toàn bộ những gì người của phía bên kia đã trải qua. Tôi kính trọng, ngưỡng mộ những con người bình thường, giản dị nhưng thật phi thường”. Thực hiện cuốn sách này, theo ông Lindsey Kiang, “là công việc xuất phát từ niềm say mê, trân trọng”.