Khó lường với cảnh quay cháy nổ

Đã từng có nhiều sự cố cháy nổ ngoài ý muốn gây thương vong cho các đoàn phim nhưng gần như việc quản lý, bảo quản và sử dụng vật liệu cháy nổ hiện nay cũng chỉ trong tình trạng “đèn nhà ai nấy tỏ”. “Đây là bài học xương máu và là nỗi đau lớn cho cả ngành điện ảnh” - đạo diễn Lê Cung Bắc ngậm ngùi khi nói về vụ nổ kinh hoàng tại nhà ông Lê Minh Phương, chuyên viên tạo hiệu ứng cháy nổ cho phim, vừa xảy ra tại quận 3 - TPHCM.

Tai nạn rình rập

Rủi ro vì cháy nổ trên phim trường lâu nay nhiều vô kể, là nỗi ám ảnh cho các diễn viên và cascadeur tham gia.

“Công việc này đòi hỏi tính cẩn trọng rất cao và cần nhiều thời gian, không phải chuyện đùa. Một cảnh nổ dù là rất nhỏ nhưng xung quanh có diễn viên, người dân là đã phải cẩn trọng từng chút một. Nhưng người thực hiện công tác cháy nổ hiện nay lại chịu nhiều áp lực cả về kinh phí lẫn thời gian. Cho nên, chỉ có thể nói là “may nhờ rủi chịu” - anh Bùi Huy Lũy, từng là chuyên viên có hàng chục năm làm công tác tạo hiệu ứng cháy nổ cho các đoàn phim, nhìn nhận.

Theo ý kiến của nhiều người trong giới, nếu là những cảnh nổ lớn có khi phải mất 2-3 triệu đồng/lần nổ. Cũng chính vì vậy mà không có chuyện cho nổ thử, mọi thứ chỉ gói gọn trong 1 lần. “Hậu quả rất khó lường vì không thể biết được sức công phá của thuốc nổ như thế nào. Thời làm phim Tây Sơn hào kiệt, đến cảnh công phá đồn Ngọc Hồi, chúng tôi dự định chỉ cho nổ ngoài cổng thành nhưng liều lượng thuốc quá nhiều làm cháy hết cả thành lũy. May mà lúc đó xung quanh không có diễn viên” - diễn viên Lý Hùng nhớ lại. “Khi làm phim về đề tài chiến tranh Hoa dại, chúng tôi phải nhờ sự hỗ trợ của lực lượng công binh của Tỉnh đội Bến Tre. Sử dụng thuốc nổ tự chế không đúng liều lượng sẽ vô cùng nguy hiểm” - đạo diễn Xuân Phước nói.

Thiếu tiền hay thiếu chuyên nghiệp?

Đội ngũ làm công tác cháy nổ cho phim trường hiện chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay. Một chuyên viên khói lửa ngại nêu tên nói thẳng: “Bao nhiêu năm nay, đội ngũ làm công tác cháy nổ cho phim chỉ chừng đó người nhưng cũng không có ai được đào tạo bài bản về kỹ thuật nghiệp vụ, chủ yếu là tự mày mò, trau dồi và trải nghiệm. Nhưng tôi cho rằng cái gốc của vấn đề chính là quản lý còn yếu. Nói thật, vật liệu cháy nổ phục vụ cho phim trường hiện nay mua ở đâu cũng có, rất nguy hiểm”.

“Từ phim Sơn Tinh - Thủy Tinh từng khiến diễn viên Công Hậu bị phỏng bụng đến giờ hàng thập kỷ rồi, kỹ thuật cháy nổ của điện ảnh Việt Nam cũng không thay đổi. Kỹ thuật tạo hiệu ứng cháy nổ còn rất thủ công, nghiệp dư, đầy rủi ro. Thời tôi đóng phim Kế hoạch 99, hợp tác với Hồng Kông, diễn viên luôn được an toàn tuyệt đối dù là trong những cảnh quay nổ tung khói bụi mù trời” - diễn viên Lý Hùng so sánh.

Không phải lúc nào phim có cảnh quay cháy nổ cũng có thể xảy ra tai nạn. “Nếu là các dự án phim lớn của Nhà nước, chúng tôi luôn phải nhờ đến sự hỗ trợ của quân đội, xin cung cấp vật liệu nổ cũng như phối hợp chuyên viên khói lửa tạo cảnh cho phim. Quan trọng là ở người đảm trách pha chế thuốc, phải biết sử dụng liều lượng dùng luôn ở mức cho phép, thao tác an toàn” - chuyên viên khói lửa kỳ cựu Phương Minh Trí cho biết. Tuy nhiên, nhiều người am hiểu nghề cho rằng không hiếm việc các đoàn phim sử dụng thuốc tự chế cộng với sự thiếu chuyên nghiệp là nguyên nhân gây ra hiểm họa. Diễn viên trẻ Nhan Phúc Vinh - vừa đóng xong một cảnh cháy nổ - cũng nói: “Ở nước ngoài, người ta luôn sử dụng vật liệu an toàn cho diễn viên kết hợp kỹ xảo tạo hiệu ứng rất cao. Còn nước mình lúc nào cũng chuộng rẻ nên rủi ro khôn lường”.

“Từng sử dụng thuốc nổ thật để làm hiệu ứng cháy nổ cho phim Anh hùng Nguyễn Trung Trực, tôi thấy nguy hiểm quá nên đến phim Anh hùng Trương Định tôi đã đổi sang làm kỹ xảo 3D” - đạo diễn Phan Hoàng cho biết. Tạo khói lửa, cháy nổ bằng kỹ xảo 3D được nhiều người trong giới đồng thuận, khuyến khích nhưng cũng không phải là điều dễ dàng thực hiện vì kinh phí sẽ phải tăng lên gấp 10 lần.