Khuyến khích những tìm tòi mới

Trong đó có 25 phim truyện nhựa của 9 đơn vị (5 của nhà nước và 4 của tư nhân). Có thể kể đến: Sống trong sợ hãi, Chuyện của Pao, Sinh mệnh, Chớp mắt cùng số phận, Sài Gòn nhật thực (Hãng phim truyện I), Sài Gòn Giải phóng, Đường thư, Chiến dịch trái tim bên phải, Năm ngày trong đời vị tướng, Khi nắng thu về, Vũ điệu tử thần (Hãng phim truyện Việt Nam), Gió thiên đường, Mùa len trâu, Cú đấm, Chuông reo là bắn, Giá mua một thượng đế (Hãng phim Giải phóng), Áo lụa Hà Đông, Võ lâm truyền kỳ, Đẻ mướn (Hãng phim Phước Sang ), 2 trong 1, Nữ tướng cướp (Hãng phim Thiên Ngân), Dòng máu anh hùng (Hãng phim Chánh Phương), Hà Nội Hà Nội (Hãng phim Hội Nhà văn), Tiếng cồng định mệnh (Điện ảnh Quân đội), Thập tự hoa (Công ty Quảng cáo và Biểu diễn nghệ thuật Á Châu). Nhiều phim trong số đó đã gặt hái được thành công và tạo được tiếng vang trong và ngoài nước khiến cho sự chờ đợi giải thưởng Bông sen Vàng của khán giả, cũng như người trong ngành thêm phần hồi hộp. Nhà biên kịch Lê Ngọc Minh, Cục phó Cục Điện ảnh, có cuộc trò chuyện về những vấn đề này.

- Phóng viên: Ông có thể đánh giá sơ bộ 25 phim tham gia tranh giải Bông sen Vàng năm nay, có gì mới mẻ hơn so với những năm trước?

- Nhà biên kịch Lê Ngọc Minh: Tôi có thể khẳng định rằng số lượng và chất lượng phim truyện nhựa tham dự liên hoan phim (LHP) lần này là tương đối tốt. Nhờ có đến 3 năm để chuẩn bị (các LHP trước thường là 2 năm rưỡi) và chỉ lựa chọn 25 trong số 42 phim được sản xuất trong thời gian này. Chúng là tập hợp rất đa dạng gồm: yếu tố nước ngoài, phim do tư nhân bỏ vốn, phim của các đạo diễn trẻ, phim được đầu tư kinh phí cao, được lựa chọn kịch bản kỹ... vì thế đã tạo dựng được uy tín cho một LHP quốc gia.

- Khác với những liên hoan trước là có những phim nổi bật hẳn, còn lần này, rất nhiều phim cạnh tranh ngang ngửa nhau. Vậy Ban Giám khảo có những cách thức gì mới trong việc chấm giải?

- Chắc chắn Ban Giám khảo sẽ rất nghiêm cẩn và tinh tường để lựa chọn những bộ phim xuất sắc được khán giả yêu mến. Lần này, Ban Giám khảo sẽ khuyến khích những tìm tòi mới, đề cao những phim có tính nghệ thuật làm hấp dẫn, say đắm lòng người. Không có sự phân biệt giữa phim nội địa với phim có yếu tố nước ngoài, phim của tư nhân với phim Nhà nước. Vấn đề là tác phẩm ấy phải là một chỉnh thể nghệ thuật, có tính nhân văn cao, có những thông điệp chạm vào thần kinh xã hội.

- Năm nay có khá nhiều phim tư nhân tham dự. Nhận xét riêng của ông về phim của họ? Ông đánh giá cao điều gì ở những người dám bỏ tiền tỉ ra làm phim?

- Cũng như phim của Nhà nước, phim do tư nhân làm cũng có phim hay và phim chưa hay. Cái chính là họ luôn năng động và luôn hướng tới thị trường và đã có những thành công. Các phẩm chất này nên được khuyến khích và tôn trọng.

- Nhưng thực tế có vẻ như các nhà làm phim tư nhân thường có “mặc cảm” khi đem phim mình đi tranh giải với phim Nhà nước?

- Trong LHP VN lần thứ XIV tại Buôn Ma Thuột có một Bông sen Bạc dành cho phim của tư nhân, Cánh diều Vàng năm nay cũng trao đồng giải cho một phim của tư nhân. Ví dụ này có thể khiến những nhà làm phim bớt “mặc cảm” được chăng? Tôi cũng đã nói rồi, không có gì quá khó khăn khi chọn ra những bộ phim xuất sắc, những cách thể hiện mới mẻ cũng như những ngôi sao sáng, bất kể phim đó do bố mẹ nào sinh ra.

- Được xem nhiều phim trong và ngoài nước, có dịp tiếp xúc với nhiều chuyên gia điện ảnh nước ngoài, theo ông đâu là điểm yếu, điểm mạnh của phim Việt?

- Theo tôi, các nhà làm phim Việt Nam đều có sức nghĩ tốt nhưng ở khâu thực hiện thì thường không đi đến cùng. Trong buổi thuyết giảng của một đạo diễn người Pháp tại Hội Điện ảnh, ông này có đem một đoạn phim của ta ra phân tích và thêm vào đó rất nhiều tình tiết để đoạn phim được chắc hơn, thuyết phục hơn. Phần đông các nhà làm phim Việt Nam có mặt hôm đó đều thấy chí lý. Có thể nói gọn lại rằng điểm mạnh của những nhà làm phim Việt Nam là thích nghĩ ngợi, thích hướng tới chiều sâu và tầm vóc của tác phẩm nhưng lại kém trong việc xây dựng những hình tượng nghệ thuật, tình tiết hấp dẫn nhằm làm sáng lên chiều sâu và tầm vóc ấy.

- Người bi quan thường nói rằng điện ảnh Việt Nam ngày càng xa rời khán giả và chẳng biết đang lơ lửng ở đâu trên bản đồ điện ảnh thế giới?

- Một nền điện ảnh lớn như Trung Quốc cũng đang gặp khó khăn khi phải cạnh tranh với phim Mỹ và Hàn Quốc. Trên thực tế, trừ một vài quốc gia còn giữ được thị phần cao của điện ảnh nội địa, còn hầu hết các nền điện ảnh khác đều gặp khó khăn về thị trường đơn giản bởi điện ảnh không còn vị thế độc tôn như trước đây nữa. Còn chúng ta cũng đang phấn đấu để đạt tới tầm khu vực. Chúng ta có những phim tốt nhưng mật độ không dày và không đều và chưa tạo được hiện tượng trong khán giả. Chính vì thế, hiện nay, các đạo diễn khi nhận kịch bản đều rất trăn trở trong khâu điều tra, thăm dò tính hấp dẫn, tính công chúng của phim. Đây cũng là tín hiệu của sự bứt phá trong tương lai.

- Là một nhà biên kịch và hoạt động khá lâu trong lĩnh vực quản lý điện ảnh, ông thấy chúng ta còn thiếu những gì để thúc đẩy điện ảnh có được sự bứt phá ấy?

- Chúng ta thiếu một kinh phí hợp lý cho sản xuất phim, thiếu cả một quy trình khoa học công nghệ khép kín, chất lượng cao để thỏa mãn nhu cầu sáng tạo của nghệ sĩ. Chúng ta thiếu những tài năng lớn và những ngôi sao lớn. Vì thế, cần phải tích cực phát hiện, bồi dưỡng, quảng bá, tôn vinh. Kinh nghiệm của điện ảnh Hàn Quốc là báo chí có vai trò chủ đạo trong việc phát hiện và vinh danh các ngôi sao điện ảnh. Còn chúng ta có những diễn viên có tài nhưng lại không được đào tạo đúng quy trình, vì thế chưa có những ngôi sao điện ảnh rực rỡ.