Những ngày này, 45 rạp trên toàn quốc đang chiếu lại bộ phim Cuộc chiến với chằn tinh (hay còn Thạch Sanh) của cố đạo diễn Nguyễn Quang Hải Âu sau khi có thông tin vợ con cố đạo diễn này sắp phải ra đường ở vì căn nhà của họ đã thế chấp cho ngân hàng để có kinh phí hơn 10 tỉ đồng cho chồng đầu tư làm phim.
May ít, rủi nhiều
Cuộc chiến với chằn tinh là một dự án phim cổ trang 3D đầu tiên tại Việt Nam được cố đạo diễn Hải Âu đầu tư sản xuất từ đầu năm 2012 và dự kiến ra mắt khán giả vào hè năm 2013. Thế nhưng, sau nhiều lần lùi lịch chiếu, đến Tết năm 2014, bộ phim mới được ra rạp nhưng doanh thu lại thất bại. Lý do xui rủi là khi phim đang lúc làm hậu kỳ những ngày cuối cùng thì đạo diễn Hải Âu bất ngờ qua đời ở tuổi 37. Doanh thu thất bại không chỉ là một tổn thất lớn với nhà sản xuất mà vợ con cố đạo diễn này rơi vào cảnh lao đao vì không có tiền trả nợ cho ngân hàng. Ông Huỳnh Trung Tài, giám đốc sản xuất bộ phim, chia sẻ: “Chuyện rủi ro này không ai lường trước được. Bây giờ, tôi chỉ mong các rạp giúp chiếu lại để vợ anh Âu có thể thu hồi vốn trả được nợ ngân hàng, thoát khỏi cảnh khó khăn như bây giờ”.
Thế mới thấy kinh doanh nghệ thuật quá nhiều rủi ro nhưng đôi khi nghệ sĩ vẫn mạo hiểm, đánh cược cả tương lai gia đình mình vào bộ phim. Thanh Thúy - Đức Thịnh cũng từng bán nhà để đầu tư vào phim Yêu đến tận cùng với lý do việc thanh toán phim trước chưa hoàn tất, chưa thu hết số tiền bỏ ra sản xuất nên phải bán nhà để trang trải cho phim mới. Việc cầm cố nhà cửa để có tiền đầu tư vào phim cho thấy nhiệt huyết và tâm nguyện của nghệ sĩ dồn vào dự án là rất lớn. Thế nhưng, nghệ thuật là ngành có tính đặc thù. Nghệ sĩ Chí Trung nhận định: “Không có gì lãi to bằng kinh doanh nghệ thuật mà cũng không có gì thân bại danh liệt như kinh doanh nghệ thuật. Kinh doanh nghệ thuật không phải là rủi ro mà chính xác là đại rủi ro”.
Minh Nhí, Quốc Thảo đã từng thất bại cay đắng khi dấn thân vào con đường kinh doanh nghệ thuật. Cách đây khoảng 10 năm, Minh Nhí dùng toàn bộ số tiền xây nhà thờ cho bố mẹ (khoảng hơn 400 triệu đồng) đầu tư vào sân khấu kịch số 7 Trần Cao Vân thuộc Nhà Thiếu nhi quận 1. Sau những lùm xùm, rắc rối về thỏa thuận mặt bằng, sân khấu bị lấy lại, Minh Nhí bỗng dưng… mất trắng số tiền anh dành dụm suốt gần 10 năm đi diễn. Quốc Thảo cũng “méo mặt” vì khi đầu tư sân khấu này, anh cũng đã lấy giấy tờ nhà đi thế chấp ngân hàng để vay vốn, khi thua lỗ, đành bán nhà trả nợ. “Kinh doanh nghệ thuật vừa gian truân vừa may rủi. Tôi đã phải tất tả chạy ngược xuôi kiếm tiền bù lại sau khi trắng tay vì dự án đó” - Minh Nhí cho biết. Rõ ràng, “người tính không bằng trời tính”, câu này càng đúng với công việc kinh doanh nghệ thuật.
May nhờ rủi chịu
Đạo diễn Trần Lực, Giám đốc Hãng phim Đông A, phân tích: “Khi đầu tư vào một bộ phim, chúng ta không thể nào chắc chắn được bộ phim đó có lãi hay không. Mặc dù trước đó, chúng ta đổ mồ hôi, công sức, tâm huyết vào nhưng không ai dám chắc được điều gì trong khi doanh thu phòng vé mới là câu trả lời cuối cùng cho sự thành công hay thất bại”.
Để dựng một vở diễn, người kinh doanh nghệ thuật phải tốn hàng trăm triệu đồng, một bộ phim tốn đến hàng chục tỉ đồng. Bỏ tiền ra đầu tư nhiều trong khi kết quả đầy tính hên xui. “Chúng tôi phải lo lắng, tính toán đủ thứ. Làm sao để vở diễn chất lượng, thu hút khán giả, từ đó thu hồi vốn, trả tiền lương cho anh em” - nghệ sĩ Ái Như nói.
Cũng giống như phim ảnh, sự thành công của một vở kịch luôn nằm ngoài tầm kiểm soát của những người trong cuộc. Nghệ sĩ Ái Như nói rằng sự đón nhận của khán giả vô chừng, vô định, như một ẩn số. “Vở diễn ra đời có người khen, kẻ chê. Một vở diễn mình dành hết tâm huyết chưa chắc đã là vở diễn hay, được khán giả đón nhận. Để dựng những vở vừa có chất lượng nghệ thuật vừa đáp ứng thị hiếu khán giả không phải bao giờ cũng dễ dàng” - Ái Như nhìn nhận. Người làm kinh doanh nghệ thuật không chỉ lao tâm, lao lực vì chất lượng vở diễn mà còn áp lực ở sự vơi - đầy từ những hàng ghế khán giả.
Bởi vậy, nghề “bầu” từng được ví von là nghề coi… khán giả. Hôm nào thấy khán giả đông thì mừng thầm, bữa nào thấy vài ba hàng ghế trống trơn là xót. Nghệ sĩ Ái Như, sau hơn 3 năm gắn bó với nghề, thở dài: “Nếu như cuối năm nay, chúng tôi không tìm được địa điểm mới cho Sân khấu Hoàng Thái Thanh thì công sức gầy dựng bao lâu nay chẳng khác nào đổ sông đổ biển”. NSND Hồng Vân cũng lắc đầu: “Kinh doanh nghệ thuật quá gian truân khiến tôi luôn đau đầu. Nhiều khi thấy mình giống như chơi trò phiêu lưu vậy”.
Được ít, mất nhiều
“Phi thương bất phú”, vì vậy công việc kinh doanh nói chung và kinh doanh nghệ thuật nói riêng vẫn được nhiều người muốn nhảy vào. Tuy nhiên, nếu hỏi kinh doanh nghệ thuật có giàu không, nhiều người khẳng định chắc nịch: “Rất khó!”. Nghệ sĩ Thành Hội cho biết sau 3 năm kể từ ngày ra đời đến nay, Sân khấu Hoàng Thái Thanh đã có lượng khán giả ổn định nhưng chi vẫn nhiều hơn thu. Nhiều sân khấu khác như Thế Giới Trẻ, Super Bowl cũng phải trầy trật chịu lỗ trong vài năm đầu, thậm chí Sân khấu Kịch Thanh Niên còn “chết non” vì không cầm cự nổi. Nghệ sĩ Thành Hội thở dài: “Đến thời điểm này, chúng tôi còn chưa biết có lấy lại vốn đã bỏ ra hay không chứ nói gì đến chuyện làm giàu”. NSND Hồng Vân quan niệm: “Tôi không bao giờ nghĩ có thể làm giàu được từ nghệ thuật bởi đầu tư vào nghề này, vừa lao tâm tổn sức vừa rủi ro, được ít, mất nhiều”.
Kỳ tới: Không giẫm đạp nghệ thuật
và quét mã QR
Bình luận (0)