Nghệ sĩ, hoa hậu… không được chụp ảnh khỏa thân

Thông tư 01/2016 TT-BVHTTDL (quy định chi tiết thi hành một số điều của Nghị định 79/2012 về biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang; thi người đẹp và người mẫu; lưu hành, kinh doanh bản ghi âm, ghi hình ca múa nhạc, sân khấu và Nghị định 15/2016 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 79/2012) bắt đầu có hiệu lực từ ngày 15-5. Điểm a, khoản 1 điều 3 của Thông tư 01/2016 quy định các hành vi mà người biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang, người đạt danh hiệu tại cuộc thi người đẹp, người mẫu không được thực hiện là chụp ảnh, ghi hình hình ảnh cá nhân không có trang phục; sử dụng trang phục, hóa trang phản cảm và vô ý hoặc cố ý phổ biến, lưu hành trên mạng viễn thông. Quy định này đang gây ra những phản ứng không đồng tình của người trong giới, nhất là giới nhiếp ảnh và người mẫu chuyên nghiệp.

Ảnh nghệ thuật không có gì là xấu

Nhiều nhiếp ảnh gia chuyên chụp ảnh cho người mẫu, diễn viên lo ngại quy định mới này sẽ khiến những người làm nghệ thuật thật sự bị ức chế. Bởi lẽ, để có một bức ảnh khỏa thân nghệ thuật là cả một quá trình lao động nghiêm túc và nhiệt huyết nhưng lại bị cấm đưa đến công chúng. “Tôi chưa thấy một cô người mẫu nổi tiếng hay hoa hậu nào chụp ảnh nude (khỏa thân) xấu cả. Họ rất kỹ lưỡng trong việc chọn nhiếp ảnh gia có tiếng để có được những bức ảnh nude đúng nghĩa nghệ thuật” - một nhà nhiếp ảnh cho biết.

Theo diễn viên - người mẫu Trương Nam Thành, việc khoe cơ thể không có gì là xấu vì trong lúc chụp ảnh, ghi hình, nếu cơ thể mình đẹp thì nhiếp ảnh gia, đạo diễn sẽ tìm cách khai thác để làm nổi bật cái đẹp ấy. Chỉ khi nào việc tạo dáng của người mẫu quá dung tục thì mới gọi là phản cảm.

Ảnh khỏa thân nghệ thuật của người mẫu Thủy Phạm Ảnh: ĐẶNG MINH TÙNG

Siêu mẫu Thủy Phạm cho biết cô rất thích chụp ảnh nude để lưu lại những nét đẹp của cơ thể khi còn tuổi thanh xuân. “Tôi nghĩ mình biết cách chọn nhiếp ảnh gia để chụp những bức ảnh nude nghệ thuật mà không bị “phô”, phản cảm và giữ gìn được hình ảnh” - siêu mẫu này khẳng định.

Á hậu điện ảnh Hoàng Yến My cho rằng cái đẹp toát ra từ cơ thể của phụ nữ luôn được xem là một kiệt tác nghệ thuật do tạo hóa ban tặng. Ảnh nghệ thuật khỏa thân (nude) có trở nên đẹp và truyền tải được ý tưởng nghệ thuật nghiêm túc hay không còn phụ thuộc vào tri thức của người tạo ra nó, đồng thời cũng đòi hỏi trình độ thưởng thức ở người thưởng lãm. Người đẹp này khẳng định: “Một tác phẩm nude có tính nghệ thuật cao, nghiêm túc hay đầy ắp dục tính trần trụi thì chúng ta sẽ dễ dàng nhận ra khi thoạt nhìn”.

Theo nhiếp ảnh gia Đặng Minh Tùng, nếu nhà nước muốn kiểm soát những hình ảnh phản cảm thì nên có những câu lạc bộ hay tổ chức nào đó đào tạo cho người chụp ảnh và người được chụp hiểu về giá trị nghệ thuật. Khi đã hiểu rồi, họ sẽ tự động biết ảnh nào nên chia sẻ công khai, ảnh nào chỉ giữ chốn riêng tư… “Còn việc cứ ra lệnh cấm như vậy thì sẽ rất bất cập. Nó thể hiện sự yếu kém trong quản lý và bóp nát sáng tạo!” - nhiếp ảnh gia này bày tỏ.

Quy định còn mập mờ

Một cán bộ quản lý ngành nghệ thuật, biểu diễn cho biết hiện chưa có văn bản nào nói rõ thế nào là “phản cảm”, là phạm thuần phong mỹ tục. Vì thế, muốn xử phạt phải chờ kết quả của hội đồng thẩm định. Tuy nhiên, tới nay, vẫn chưa nghe hội đồng thẩm định cho ý kiến về việc này.

Theo Cục Nghệ thuật Biểu diễn, cụm từ “phản cảm” được hiểu là thực hiện hành vi không phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội, không phù hợp thuần phong mỹ tục dân tộc, quy định tại điều 7 Nghị định 15/2016 và điều 3 Thông tư 01. Hội đồng thẩm định sẽ xác định, đánh giá hành vi vi phạm để tham mưu cho cơ quan quản lý quyết định xử lý trong từng trường hợp cụ thể.

Tuy nhiên, ông Lê Minh Tuấn, Trưởng Phòng Quản lý biểu diễn - Cục Nghệ thuật Biểu diễn, cho biết: “Thông tư này chỉ phạt những hành vi chụp và phát tán hình ảnh cá nhân lên mạng viễn thông gồm internet, di động”.

Á hậu điện ảnh Hoàng Yến My (ảnh NAG Khiêm Vương)

Có thể thấy quy định của Thông tư 01 có mặt tích cực là mong muốn các người đẹp, người nổi tiếng biết giữ gìn hình ảnh của mình vì hình ảnh của họ sẽ ảnh hưởng lớn đến cộng đồng. Nếu các cá nhân tham gia hoạt động nghệ thuật có hành vi không phù hợp với truyền thống văn hóa dân tộc, với phong tục, tập quán của người Việt thì cần bị chế tài.

Diễn viên Trung Dũng cho biết quy định nêu trên không ảnh hưởng gì đến hoạt động nghề nghiệp của mình. Theo anh, hoạt động ghi hình như phim ảnh trước khi công chiếu cũng đã có sự kiểm duyệt từ các cơ quan nhà nước, cho nên hình ảnh phản cảm sẽ bị chặn lại từ khâu này. Chỉ có lĩnh vực chụp ảnh và thực hiện video clip đưa lên mạng là còn khó kiểm soát. Trường hợp nhiều người nhân danh nghệ thuật khoe cơ thể lên mạng nhằm nổi tiếng là có.

Theo luật sư Ngô Đình Hoàng (Văn phòng Luật sư Ngô Đình Hoàng), luật quy định còn mập mờ ở chỗ trường hợp cá nhân cố ý phát tán hình ảnh mang tính đồi trụy (sản xuất, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến hình ảnh ấy) thì sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Trong đó, hành vi nghiêm trọng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điều 253 Bộ Luật Hình sự. Tuy nhiên, trường hợp vô ý bị phát tán hình ảnh mang tính đồi trụy thì không thể xử lý; có chăng phải xác định được người nào cố ý phán tán hình ảnh đồi trụy mới xử lý người đó được. “Đấy là nói về hình ảnh đồi trụy, còn chụp ảnh không có trang phục chưa chắc là phản cảm bởi ảnh khỏa thân nghệ thuật (nude) thì lại khác. Trong thời đại giao lưu hội nhập văn hóa, trên thế giới đã xem đó là một bộ môn nghệ thuật, được tôn vinh giá trị văn hóa và nghệ thuật. Không lý nào Việt Nam lại đi ngược với dòng phát triển của văn hóa thế giới” - ông bày tỏ.