Nghệ sĩ Việt và chuyện sao chép, trả giá

Mới đây, báo chí Trung Quốc đồng loạt đưa hình ảnh Tiểu Long Nữ của ca sĩ Cẩm Ly hóa thân trong MV (video ca nhạc) Thần điêu đại hiệp do nhạc sĩ Minh Vy làm đạo diễn cách đây khá lâu để so sánh với Tiểu Long Nữ phiên bản mới do Trần Nghiên Hy thủ vai với ý chỉ trích bôi xấu (Báo Người Lao Động đã đưa tin trên số báo ra ngày 15-10). Cẩm Ly bị báo chí Trung Quốc chê tả tơi rằng tạo hình của cô xấu xí nhất trong lịch sử tạo hình của Tiểu Long Nữ, thậm chí “Tiểu Long Nữ phiên bản Việt có thể khiến Tiểu Long Nữ gốc muốn tự tử”.

Tạo hình Tiểu Long Nữ của Cẩm Ly bị báo chí Trung Quốc mang ra so sánh với Trần Nghiên Hy. (Ảnh từ internet)

Tạo hình Tiểu Yến Tử của Triệu Vy trong bộ phim Hoàn Châu cách cách “được” các nghệ sĩ Việt Nam sao chép lại trong MV Hoài niệm cũ của nam ca sĩ Đan Trường hay MV Khi có em trong đời của ca sĩ Cẩm Ly từng làm xôn xao và nóng trên các trang báo của Trung Quốc. Tháng 12-2007, các trang báo điện tử, diễn đàn mạng Trung Quốc và cả công ty quản lý bản quyền phim nữ sĩ Quỳnh Dao ở Đài Loan từng đòi kiện phía công ty Việt Nam vì cho rằng công ty này đã vi phạm bản quyền, sao chép những tình tiết giống hệt trong phim của Quỳnh Dao.

Việc báo chí Trung Quốc mang hình ảnh Tiểu Long Nữ của Cẩm Ly trong MV và của Trần Nghiên Hy trong phim truyền hình lên so sánh rồi chê bai, miệt thị khiến nhiều khán giả Việt Nam vô cùng bức xúc. “Không ai lại đem MV ra đời hơn 10 năm trước, lúc đó kỹ thuật, kỹ xảo còn quá tệ cùng sự đầu tư kinh phí thấp, so sánh với hình tượng nhân vật trong phim mới sản xuất, được trau chuốt, chỉnh sửa, có góc chụp đẹp” - một khán giả viết. Nhiều cư dân mạng Trung Quốc cũng cho rằng sự so sánh này không hợp lý do góc ảnh của Cẩm Ly không đẹp và chất lượng hình ảnh lại rất tệ. Cẩm Ly cùng Đan Trường tham gia MV này đã cách đây cả chục năm, khi đó các yếu tố về nghệ thuật hóa trang, kỹ xảo đều kém xa so với thời điểm hiện tại. Mọi sự so sánh, chê bai đều không công bằng. Có ý kiến cho rằng vì tạo hình của Trần Nghiên Hy bị công chúng chê xấu nên báo chí Trung Quốc mang Cẩm Ly ra để... dập bớt dư luận.

Dù có những ý kiến trái chiều nhưng truyền thông Trung Quốc chê bai cũng không phải hoàn toàn không có cơ sở. Có những tạo hình nhân vật trong điện ảnh Hoa ngữ được nghệ sĩ Việt Nam sao chép khá xấu xí, hóa trang qua loa, cẩu thả, theo lối hài kịch. Nếu xem clip Khi có em trong đời của ca sĩ Cẩm Ly thì đúng là nhân vật Tiểu Yến Tử không xinh đẹp, lại có nhiều cảnh hài hước thái quá dẫn đến phản cảm, bôi bác. Không phủ nhận rằng vào thời ấy, việc Cẩm Ly và Đan Trường bất ngờ hóa thân vào những nhân vật nổi tiếng trong tiểu thuyết của Kim Dung hay tạo hình Hoàn Châu cách cách đã khiến khán giả thích thú, ủng hộ vì ý tưởng mới lạ. Việc nhà sản xuất, đạo diễn “ăn theo”, bắt chước một tác phẩm điện ảnh nổi tiếng để làm cho MV ca nhạc hấp dẫn hơn cũng không có gì khó hiểu.

Nhưng vấn đề là những hình tượng nhân vật đó vốn đã quá quen thuộc và nổi tiếng, bắt chước làm theo chẳng khác nào “chơi dao hai lưỡi”.

Đằng sau những lời chê bai hình tượng nhân vật do các nghệ sĩ tạo hình quá xấu, báo chí Trung Quốc đang bóc mẽ thẳng thừng một hiện tượng tồn tại dai dẳng trong nền nghệ thuật Việt Nam là ăn theo, đạo ý tưởng. Báo chí Hàn Quốc từng tố các ca sĩ Việt Nam như Cao Thái Sơn, Bảo Thy đạo ý tưởng MV.

Chuyện báo chí Trung Quốc, trong đó có những tờ báo lớn, đồng loạt lôi hình ảnh tạo hình trong MV của ca sĩ Cẩm Ly đã làm cả chục năm trước có thể có mục đích bôi nhọ, như nhận định của nhiều bạn đọc. Nhưng dù sự thật có như thế nào thì việc bị báo chí nước ngoài bắt thóp, chỉ trích, chê bai cũng là một nỗi xấu hổ mà những người làm nghệ thuật của Việt Nam phải thức tỉnh và nên tránh, như phát biểu của nhiều người trong giới. Rõ ràng, thói quen sao chép sẽ giết chết ý thức sáng tạo. Học hỏi thế giới để bắt kịp xu thế thời đại nhưng phải biết sáng tạo cho riêng mình. 