Ngược dòng thời gian với phim màu tư liệu Điện Biên Phủ

Với độ dài 90 phút, phim Việt Nam của đạo diễn Liên Xô Roman Carmen được coi là món quà bất ngờ và thú vị mà Đài Truyền hình VN dành cho khán giả nhân kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ.

Xúc động và quý giá

Xúc động ngập tràn là cảm giác của khán giả ngay khi xem những hình ảnh đầu tiên. Đó là niềm vui, niềm tự hào của đoàn quân diễu binh trong ngày vui sau chiến thắng, ngày 1-1-1955. Trong lời bình của đạo diễn Roman Carmen: Đây là quân đội được sinh ra trong độc lập, tự do, quân đội của hòa bình, hình ảnh ánh mắt, bước chân của các chiến sĩ, dân quân, những người công nhân lao động trong đoàn diễu hành đã đánh dấu một bước tiến quan trọng đối với sự phát triển của đất nước Việt Nam.

Các nhà làm phim đã đưa người xem ngược dòng thời gian, trở về ngày những ngọn lửa của bom napan thiêu rụi xóm làng VN, những bánh xích xe tăng nghiến trên mặt đất. Ngày 19-12-1946, quân xâm lược đánh chiếm thủ đô Hà Nội. Và tiếp đó, là hình ảnh cây đa Tân Trào và  đội quân đầu tiên được thành lập do Đại tướng Võ Nguyên Giáp chỉ huy. Dù thiếu thốn cả lương thực, vũ khí nhưng đội quân ấy đã lớn mạnh lên. Họ đã tiến hành những cuộc hành quân hàng trăm km, những cuộc tập kích chớp nhoáng bất ngờ khiến kẻ địch phải khiếp sợ. Sát cánh bên quân chủ lực là du kích quân, mỗi người dân là một chiến sĩ, không chỉ có những kíp nổ, những bàn chông, cả những cây tre bên đường cũng là vũ khí tiêu diệt kẻ thù. Cùng đạo diễn Carmen, nhà quay phim Quang Huy của Việt Nam cũng dũng cảm quay được những thước phim đoàn tàu chở nhiên liệu cháy ngay trong hậu phương của địch.

Không chỉ đánh giặc, người Việt Nam còn làm được rất nhiều điều thần kỳ giữa lòng cuộc chiến. Trên chiến khu Việt Bắc, kỹ sư Trần Đại Nghĩa đã chế tạo ra hàng loạt vũ khí như DKZ (đại bác không giật), SKZ (súng không giật)... khi bị địch phát hiện, những người công nhân đã vượt đêm tối di chuyển địa điểm, thành lập những nhà máy sản xuất vũ khí mới. GS Hồ Đắc Di giảng bài ngay giữa rừng già, GS Tôn Thất Tùng tiến hành ca mổ phức tạp giữa trăm bề thiếu thốn. Cũng ở đây, phòng thí nghiệm của bác sĩ Đặng Văn Ngữ đã chế tạo thành công thuốc kháng sinh cứu sống hàng vạn người. Các sinh viên y khoa đã học 8 năm giữa vùng rừng núi, trên tấm bằng tốt nghiệp của họ in đậm 3 chữ “ra mặt trận”...

Chỉ được công chiếu 3 lần

Khán giả Việt Nam từng biết đến bộ phim tài liệu nổi tiếng Việt Nam trên đường thắng lợi của đạo diễn R. Carmen qua bản đen trắng với lời bình của nhà văn Nguyễn Đình Thi. Và lần này, theo nhà báo Trần Bình Minh, Trưởng Ban Thời sự Đài Truyền hình VN, là một Việt Nam bản màu, của chính tác giả Carmen với văn phong Nga. Năm 1954, vào những ngày cuối cùng của chiến dịch Điện Biên Phủ, đạo diễn nổi tiếng người Nga Roman Carmen (sinh năm 1906) đã được lãnh đạo Chính phủ Liên Xô giao nhiệm vụ sang Việt Nam ghi lại những hình ảnh quý giá vào giờ phút hào hùng nhất của cuộc kháng chiến chống Pháp. Với sự chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, sự giúp đỡ tận tình của các đồng nghiệp và nhân dân Việt Nam, Carmen đã hoàn thành bộ phim vào năm 1955. Lần đầu tiên, khán giả Việt Nam được xem những hình ảnh màu chất lượng tốt về chiến dịch Điện Biên Phủ, về ngày giải phóng thủ đô 50 năm trước, về nhiều sự kiện khác và đặc biệt là những hình ảnh màu quý giá và xúc động về Bác Hồ.

Giá mua bản quyền phim Việt Nam là 7.000 USD. Viện Lưu trữ phim Moscow, nơi bán bản quyền, chỉ cho phép Đài Truyền  hình VN công chiếu 3 lần.