Việc lựa chọn các tượng điêu khắc đặt trong không gian công cộng phục vụ cho cộng đồng là mang tính lâu dài, cho nên cần cân nhắc kỹ. Đó là những ý kiến của giới chuyên môn đặt ra tại buổi tọa đàm chuyên đề: “Điêu khắc trong không gian công cộng tại TP HCM”, tổ chức ngày 9-9.
Tại tọa đàm, Phó Chủ tịch UBND TP - ông Hứa Ngọc Thuận - cho biết tỉ lệ tượng đài điêu khắc ở TP chiếm chưa tới 3% tổng số tượng đài trên địa bàn, trong khi TP phát triển đô thị ngày càng mạnh, việc bố trí tượng đài hiện nay cũng chưa đạt yêu cầu, các tượng đài nghiêng về lịch sử, còn tượng về văn hóa nghệ thuật thì thiếu nghiêm trọng. Chính vì vậy, từ nay đến năm 2020, tầm nhìn 2030, TP sẽ đặt hàng các điêu khắc gia sáng tác cho quy hoạch tượng đài của TP.
Theo Trung tâm Thông tin quy hoạch kiến trúc - Sở Quy hoạch Kiến trúc, những quy hoạch đã được TP phê duyệt sẽ có không gian dành cho các tác phẩm điêu khắc như các khu đô thị Phú Mỹ Hưng (khu A mới), Thanh Đa, Thủ Thiêm, khu đô thị Tây Bắc; các khu công nghiệp; khu phố đi bộ (Nguyễn Huệ, khu phố Tây); dọc tuyến đường Hoàng Sa - Trường Sa; khu nhà ga metro trước chợ Bến Thành và các nhà ga metro dọc đường; các cửa ngõ đô thị… Từ đây đến cuối năm 2015, TP sẽ đặt hàng 40 tác phẩm điêu khắc được chọn từ Triển lãm Điêu khắc quốc tế 2015 (diễn ra vào tháng 11) để đặt ở các không gian kiến trúc đã có sẵn.
Trại sáng tác điêu khắc quốc tế kỳ này mang chủ đề “TP HCM phát triển và hội nhập”, thu hút các điêu khắc gia (ĐKG) quốc tế và hiện đã có 13 ĐKG đăng ký tham dự, 6 người đã gửi tác phẩm. Sau trại điêu khắc này, TP dự định sẽ tổ chức trại sáng tác điêu khắc cách niên (cách 1 năm có 1 trại sáng tác).
Tuy nhiên, theo nhà phê bình mỹ thuật Nguyễn Quân, không thể dùng trại sáng tác làm đơn đặt hàng lấy sản phẩm vì như thế là ảo tưởng và không khả thi. Trại sáng tác là sự kiện để các ĐKG phát suy sáng tạo, giúp họ có điều kiện thực hiện tác phẩm, đưa tác phẩm đến với công chúng và giúp công chúng tiếp cận nghệ thuật. Còn các mục tiêu như có tác phẩm điêu khắc giá trị cao, tạo không gian nghệ thuật hài hòa cho khu trung tâm TP các tuyến đường trọng điểm… sẽ dẫn đến kết quả dễ dãi trong nghiệm thu, chưa đẹp chấm thành đẹp, không phù hợp ép thành phù hợp rồi đặt hàng để sử dụng mà sau này không sửa chữa được. Chỉ nên đặt mục tiêu hy vọng chọn được vài ba tác phẩm đáp ứng các tiêu chí trên. “Chúng ta có đội ngũ tác giả mạnh, sẽ chọn được 30 tác giả ưu tú nhất song tác phẩm tốt nhất của một tác giả hiếm khi là sản phẩm của một trại sáng tác ngắn trong 30 ngày” - nhà phê bình này nêu ý kiến.
Nhận xét về các trại sáng tác điêu khắc ở nước ta, PGS-TS Nguyễn Xuân Tiên, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Mỹ thuật TP HCM, cho biết các trại sáng tác mở ra khá nhiều nhưng chất lượng nghệ thuật chưa cao, chưa có sự gắn kết hiệu quả với môi trường cảnh quan công cộng. Hầu hết các tác phẩm khi kết thúc các trại sáng tác điêu khắc đều không được tính toán để đặt vào những vị trí phù hợp mà bị gom lại trưng bày thành khu vực như ở 2 bên bờ sông Hương (Huế), Công viên Tao Đàn (TP HCM), Công viên Bãi Trước (Vũng Tàu), khu vườn tượng núi Sam - Châu Đốc (An Giang) nên không phát huy được hết hiệu quả thẩm mỹ của tác phẩm. Do vậy, theo ông, trại sáng tác cần thể hiện đúng tiêu chí cốt lõi là tạo cơ hội để kết nối các nghệ sĩ cùng làm việc, giao tiếp và trao đổi giữa các thành viên của cộng đồng điêu khắc quốc tế.
Một vấn đề mà các ĐKG quan tâm đến tượng điêu khắc ngoài trời đó là vị trí đặt tượng thế nào cho phù hợp. Theo ĐKG Trần Long - TS Viện Hàn lâm Liên bang Nga - việc lựa chọn các tượng điêu khắc đặt trong không gian công cộng phục vụ cho cộng đồng là mang tính lâu dài, công chúng từ thế hệ này sang thế hệ khác có thể khen hoặc chê, vì thế cần cân nhắc kỹ. Trước khi quyết định đặt tượng ở đâu nên có một triển lãm để hội đồng nghệ thuật chọn ra tác phẩm ưu tú nhất, đẹp nhất, trong thời gian đó chính quyền địa phương hoặc nhà quy hoạch sẽ lựa chọn vị trí phù hợp để đặt tượng.
Một ĐKG cho biết ngôn ngữ tượng điêu khắc phải hài hòa với không gian đặt tượng, tượng phải đi theo không gian, như tượng điêu khắc tả thực thì chỉ phù hợp với những công trình đình thờ, lăng tẩm, chùa chiền; còn với không gian hiện đại như công trình trường học mới xây lên thì ngôn ngữ bức tượng đặt trong không gian ấy nên cách điệu, mang dáng dấp điêu khắc hiện đại.
Làm thế nào để tượng điêu khắc phù hợp với không gian đang là vấn đề trăn trở cho TP. Hiện tại, TP đang lưu giữ một tượng điêu khắc do chính phủ Pháp tặng nhưng không biết đặt ở vị trí nào, ngoài ra còn 2 dự án tượng đài Nam Bộ kháng chiến và tượng đài Thống nhất sẽ thực hiện nhưng chưa tìm ra địa điểm đặt tượng phù hợp.
và quét mã QR
Bình luận (0)