NSND Phạm Thị Thành: Tôi đang dồn sức cho múa rối nước

  Phóng viên:  Ðường đến sân khấu của chị hẳn là tình cờ, ngẫu nhiên?

- NSND Phạm Thị Thành: Năm tôi 14 tuổi, thấy tôi lanh lợi, nhanh nhẹn,  các ông Lưu Hữu Phước, Nguyễn Xuân Khoát, Ðặng Ðình Hưng đã xin ông cụ tôi là Phạm Khắc Hòe, nguyên Ðổng lý văn phòng triều đình Bảo Ðại cho tôi theo Ðoàn Văn công Trung ương. Ðúng là mình có duyên với nghiệp nên 16 tuổi đã là diễn viên, rồi năm 1970 sang Nga học đạo diễn sân khấu. Bảy năm dài học tập tôi đã hoàn thành đề án xây dựng nhà hát dành cho thanh thiếu niên và đến năm 1978, cùng với chị Hà Nhân, tôi đưa Nhà hát Tuổi Trẻ đi vào hoạt động với dàn diễn viên thành danh cho đến hôm nay như: Lê Khanh, Ngọc Huyền, Anh Tú, Chí Trung, Lan Hương, Ðức Hải...

Từ đầu năm đến nay chị mới dựng một vở cho Nhà hát Kịch Trung ương (vở Vòng vây cô đơn). Phải chăng đã đến lúc chị kén...  kịch bản?

- Phải thừa nhận sân khấu hiện  rất yếu về mặt kịch bản, nên trong quá trình tham gia dựng vở,  tôi rất kén chọn kịch bản để tìm những phong cách, ngôn ngữ mới  cho vở diễn của mình. Tôi không căn cứ vào tên tuổi tác giả mà dựa vào tính phát hiện vấn đề của họ.

Hiện nay điều gì làm chị tâm đắc?

- Tôi đang làm dự án đào tạo nghệ nhân múa rối nước trẻ sau khi hoàn thành mô hình sân khấu học đường. Tôi đã rà soát lại 14 phường rối ở các tỉnh phía Bắc. Hiện nay mỗi phường có 15 em tuổi từ 16 đến 25 được đào tạo từ tay các nghệ nhân lão luyện như ở Hà Nội có phường rối Ðào Thục (huyện Ðông Anh), Bắc Ninh có Ðồng Ngư (huyện Thuận Thành), Hải Dương có 3 phường: Hồng Phong, Bùi Thượng, Thanh Hà... Hiện nay, Quỹ Ford sẽ giúp kinh phí để Cục Nghệ thuật Biểu diễn - Bộ VHTT xây dựng cho mỗi phường một nhà thủy đình và những bể rối nước lưu động nhằm  nuôi dưỡng phong trào. Quỹ Phát triển Văn hóa Thụy Ðiển – Việt Nam cũng vào cuộc, 8 năm qua đã cấp kinh phí cho 10 phường rối hoạt động. Năm 2002, phường Ðào Thục đã diễn 84 suất, trong đó có 40 suất diễn tại Trung Quốc, phường Nguyên Xá và Ðông Cát (Thái Bình)  diễn phục vụ du lịch thường xuyên ở Quảng Ninh... Hy vọng với mô hình xã hội hóa hiện nay, múa rối nước sẽ được phục hồi.

 Là phụ nữ, làm nghề đạo diễn khổ nhiều hay... vui nhiều?

- Tất cả đều do sự rèn luyện. Nghề đạo diễn phải biết khơi gợi tài năng của diễn viên và biến cái khổ thành niềm vui. Người phụ nữ có đặc điểm không suy nghĩ xa mà đi vào tiểu tiết, đó là lợi thế để tư duy dàn dựng. Tuy nhiên, đã chọn nghề đạo diễn thì người phụ nữ phải chấp nhận hy sinh nhiều cái riêng, nhất là chuyện bếp núc, chăm sóc chồng con, gia đình. Hôm VTV 3 quay phim chân dung về tôi, đạo diễn yêu cầu tôi mang tạp dề để nấu ăn. Con gái tôi cười giòn: “Làm gì có... hình ảnh đó”. Nhiều năm qua,  tôi ăn cơm bụi riết cũng quen. Sau những chuyến đi dài ngày, tôi lại về vui với các cháu. Tôi đã là bà ngoại, bà nội rồi còn gì.

Ðối với chị, thành công  trong nghề bắt đầu từ đâu?

- Tôi được đào tạo cơ bản. Những năm học tập ở Nga đã gây chất men thực hiện hoài bão lớn. Nhưng tôi không dừng lại ở đó, vẫn học ngày, học đêm, đến năm 56 tuổi bảo vệ thành công luận án tiến sĩ. Không có thành công nào đến với ta một cách dễ dãi. Mỗi lần va vấp  tôi lại càng yêu nghề hơn. Kinh nghiệm của tôi là lấy sự va vấp để an ủi chính mình. Ở đời, được cái này, mất thứ kia là chuyện thường, điều còn đọng lại là hai chữ nghĩa tình.