Những nghệ sĩ gần như ném cả cuộc đời của họ vào canh bạc sân khấu và họ chấp nhận giữa cửa ăn và thua chứ không có cửa hòa. Những vở diễn ở đây hoặc trang trọng, diễm lệ cho bộ mặt văn hóa của một quốc gia, hoặc đậm đặc sức công phá của loại sân khấu được thực trạng xã hội tác động vào và rồi nó cũng muốn tác động ngược lại xã hội dung chứa nó theo chiều hướng giúp nhau tốt đẹp hơn. Ví dụ như vở Đảo Vignettes của Marili Fernandez –Ilagan và Dessa Quesada (Philippines) bên cạnh việc vẽ lại cuộc sống của phụ nữ nơi đây thuở khi là bộ lạc sơ khai, còn muốn khắc họa vấn đề hiện tại của các cô gái đẹp phải trôi giạt xứ người với mơ ước đổi đời nhưng thực tế luôn ngược với mộng mơ. Ví dụ như Ann Lee (Malaysia) khi đưa ra vở Công chúa Melakan thì hình ảnh một cô công chúa Trung Hoa trong đó được sử dụng như một phương tiện để kinh doanh đổi chác vào những năm thuộc thế kỷ 15, cũng chỉ để nói về chuyện ASEAN và APEC.
2. DÂN TỘC VÀ ĐƯƠNG ĐẠI.- Hình ảnh gây sốc lớn cho tôi trong buổi họp mặt đầu tiên là những cái đầu không tóc của những cô gái trẻ, khỏe giữa khá nhiều mạng che mặt. Hỏi mới biết họ phải hy sinh tóc để tuân thủ ý đồ của một nữ tác giả. Tất cả đóng vai các nữ nông dân, người độc nhất được để tóc dài vì thể hiện vai một nữ nghệ sĩ. Trên nền những bó trấu rải khắp sân khấu, những phụ nữ ấy đã cố tìm lại căn cước của mình vốn đã bị thất lạc vì sự kỳ thị và bạo động đã khuấy rối tâm sinh lý khiến phụ nữ trở thành những vật thể khổ đau. Tôi đặc biệt thích những động tác vỗ vào giữa những chiếc váy vì điều này gợi nhớ những nữ nông dân Việt Nam cùng hình ảnh hai phụ nữ dùng hai chiếc dùi trống gõ mạnh vào hai chiếc thùng phuy để mạnh mẽ hơn cuộc đối thoại xen kẽ với những tiếng hét “ngẩng mặt kêu trời” như một cách chất vấn thượng đế. Được biết đó cũng là những động tác múa truyền thống của vùng đảo Tây Sumatra.
Sau khi diễn, tác phẩm Đất nữ của Sân khấu Nữ Công Nhân này được vài nước mời dự vài liên hoan sân khấu trong năm tới có lẽ vì tính dân tộc hòa cùng nét đương đại của nó.
3. NHỮNG NGƯỜI ĐÀN ÔNG NGHĨ VỀ HỌ.- Ông Sutiyoso, thị trưởng Jakarta, cho biết điều ông mừng nhất là sau ba năm ban tổ chức vất vả mở rộng nhiều trại sáng tác trên toàn Indonesia, hiện nay phong trào viết kịch trong nước mạnh hơn, quan hệ sáng tạo tri thức với thế giới và văn hóa đối thoại cũng được nâng cao.
Ông Marco Kusumawijaya, Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật Jakarta, cho rằng từ thuở khai thiên lập địa, phụ nữ vốn có vai trò chủ đạo trong việc phát triển xã hội. Một số tôn giáo khiến cho phụ nữ yếu đi, và bây giờ, đã đến lúc chị em tìm lại thế mạnh của mình.
Trong tiệc chia tay, ông Jero Wacik, Bộ trưởng Văn hóa và Du lịch Indonesia, ca ngợi hiệu quả tạo được “cầu văn hóa” của những phụ nữ viết kịch toàn thế giới, loại “cầu” khởi nguồn từ những sáng tạo dựa trên cảm xúc nhân bản và thẩm mỹ trên đất mẹ.
4. VÀ HỌ NGHĨ VỀ ĐÀN ÔNG.- Đa số những đại biểu đến từ các nước đều có chung một tâm nguyện như Mumbi Kaigwa (Kenya). Đẹp như một người mẫu với làn da đen bóng, chân dài, tóc tém sát với một đuôi bím nhỏ trên trán, chị tâm sự: “Tôi làm nghề này hoàn toàn không phải vì tiền mà chỉ với một khát vọng tìm kiếm và kể lại sự thật”.
Trong tác phẩm Cô gái điếm và ngài tổng thống, Ratna Sarumpaet (Indonesia) cho một chính khách là khách làng chơi bị cô gái điếm bắn chết từ đầu vở khiến tổng thống phải thanh lọc lại hàng ngũ và thay đổi ngay thành phần nội các. Biết mình sẽ bị tử hình, cô gái không xin ân xá mà chỉ xin gặp tổng thống và vị chức sắc tôn giáo lớn nhất của thành phố trước khi chết.
Cả khán phòng gần như đứng dậy vỗ tay vang dội trong lớp cuối khi vị lãnh tụ tôn giáo ấy vào ngục “song thoại” với cô gái. Con số ba triệu trẻ em ở Indonesia phải làm việc sớm như những công nhân trong lĩnh vực sex một cách hợp pháp khiến Ratna viết vở kịch đưa ra giả định (rất nhiều khả năng có thực) về một chính khách là khách làng chơi và bị giết.
Tiến sĩ Glecy Atienza (Philippines) tâm sự để có được tri thức nhân loại, cô đã phải sống một cuộc đời độc thân khổ hạnh. Trong cô luôn có nỗi khát khao được phát triển hơn nữa để vươn tới tầm thế giới. Bối cảnh xã hội trì trệ kìm giữ sáng tạo của các nữ trí thức xứ cô nhưng cô thấy mình cũng chẳng thể bỏ nước ra đi cho dù những người đàn ông có quyền và tiền cố tình không công nhận và tin dùng các cô như những người đồng hành, cùng góp tay chăm lo cho một thế hệ tương lai trong các chương trình sử dụng sân khấu như một phương tiện để phát triển cộng đồng.
5. CỘNG HƯỞNG VỚI NHỮNG TRI ÂM.- Sau những trao đổi từ đại hội này, dường như vẫn còn ám ảnh trong tôi băn khoăn năm nào của ông Nguyễn Minh Triết: “Chúng ta thiếu vắng những tác phẩm lay động lòng người”.
Phần tôi, ấm áp biết bao khi ngay sau đó được gặp Nhật Linh, cô bạn đã cùng tham gia chương trình sân khấu diễn đàn trước đây ở Nha Trang và Hà Nội. Linh rủ tôi tham gia chương trình Dân ta phải biết sử ta trong những ngày sắp tới và cho biết những khó khăn của Linh trong chương trình trước đó chỉ là “chuyện nhỏ” so với khá nhiều đồng thuận hiện nay. Cuộc gặp gỡ khiến tôi tin tưởng hơn khả năng tổ chức một đại hội cho phụ nữ viết kịch thế giới tương tự, do Việt Nam đăng cai. Chỉ cần nhiều bàn tay góp lại cho cộng đồng xã hội và sân khấu cả những thế hệ sau đồng phát triển.
và quét mã QR
Bình luận (0)