Phá cách bằng con chữ

Vắng bóng gần 2 năm từ sau Song song và Mắt bão, hai nhà văn trẻ Vũ Đình Giang và Phan Hồn Nhiên đã trở lại với hai tiểu thuyết mới được thể hiện bằng cách viết khá lạ Bờ xám và The Joker (đều do NXB Trẻ ấn hành). Cả 2 tác phẩm đã vượt trên 200.000 đầu sách để trở thành sách best-seller tại Hội Sách TPHCM vừa qua.

Những vũ điệu chữ

Có thể nói Bờ xám và The Joker là hai tác phẩm có cách viết lạ so với những tác phẩm văn học Việt khác ra đời trong cùng thời điểm. Những con chữ không chỉ lặng im âm thầm mà như còn có khả năng tham gia vào những vũ điệu của cảm xúc.

Không còn là những va đập hữu hình từ những mất mát, đau đớn của cuộc sống, các nhân vật chính (Huy trong The Joker và nó - “con chim cẳng dài”, một hình hài không tên trong Bờ xám) như đi trên thành cầu chênh vênh của cuộc sống bằng chính con người thứ hai trong bản thể.

Không ai có thể nhìn thấy, chạm vào nỗi đau của họ, những u uất trong chiều tê liệt của cảm xúc gần như là họ tự tạo ra và tự vùng vẫy trong những bước nhảy hoảng loạn và mất phương hướng giữa dòng đời chênh vênh với những được mất.

Bờ xám của Vũ Đình Giang cuồn cuộn những thác chữ, ngôn từ như hóa thành những vũ công xuất sắc để cùng nhân vật thể hiện những điệu múa khi hoảng loạn dữ dội khi âm thầm bỏng rát, giữa những cảm xúc đớn đau giằng xé và cả sự tĩnh lặng đến vô thanh.

Bờ xám là một hành trình đi tìm phần người và sự giải thoát của con người trong đày ải và hủy hoại thân xác. Còn The Joker lại là một hành trình khác đi tìm sự thật từ cái chết trong quá khứ, để những điều ngỡ là biến mất vĩnh hằng ấy lại là thứ tồn tại vô hình dạy cho con người cách để trưởng thành.

Nhà văn Vũ Đình Giang..

Trong sâu thẳm của mỗi trái tim người là cả một thế giới mênh mông không có điểm dừng cho biên độ cảm xúc. Phía cuối con đường sẽ là tất cả những khát vọng tìm thấy, những dòng sông về biển chỉ là những dòng chảy khác nhau.

Trong mỗi người đều có một cái kho vô hạn giữ những điều mất mát, để rồi giữa những va vấp cuộc sống, cái kho ấy cứ mở toang cửa lùa nỗi buồn đi hoang, hành hạ và tổn thương cảm xúc cho chính người đó. Nhưng trong sâu thẳm con người cũng có một chìa khóa để mở cánh cửa cho lối về hạnh phúc.

Vũ Đình Giang nói anh muốn viết theo cách vận dụng nghệ thuật trình diễn, nhân vật càng đặc biệt thì cách giải quyết càng thử thách cho người viết. Còn Phan Hồn Nhiên thì cho rằng đó chính là cách để khám phá vào tận cùng nội tâm của con người.

Cả hai người đã cùng theo đuổi, tìm tòi một kỹ thuật viết, một cách thể hiện mới trong văn chương và có thể xem Bờ xám, The Joker là hai thử nghiệm thành công.

Từ Một nắm mưa...

Sự đồng điệu trong cách tư duy đã cho Phan Hồn Nhiên và Vũ Đình Giang - vốn đã cùng có điểm chung từ xuất phát điểm là “dân thiết kế”, Nhiên và Giang đều học thiết kế đồ họa – có thể đi cùng một hành trình song song để tìm kiếm và khám phá những lối viết mới, khác biệt hơn cho chính mình, mà cũng là cho văn học Việt.

Tập truyện in chung đầu tiên Một nắm mưa trên ngôi nhà Mondrian - từng được nhận xét là “một nam, một nữ cùng phá cách” năm 2005 - đã đặt dấu mốc chung cho hành trình văn học của hai người.

Nói về người bạn Vũ Đình Giang, nhà văn Phan Hồn Nhiên nhận xét: “Giang luôn làm việc theo quy trình. Ví dụ trong Song song thì anh chú trọng đến kết cấu,  đến Bờ xám lại tập trung vào ngôn ngữ”. Vũ Đình Giang cũng đã đồng ý với tác giả The Joker rằng ở khoảng từ 20 đến 30 tuổi, viết chỉ là để thử nghiệm chính mình. Còn từ năm 30 tuổi trở về sau thì nhất thiết phải tìm thấy, và phải chọn được một hướng đi mới, riêng biệt và bản lĩnh hơn với đường văn.

...và Phan Hồn Nhiên. Ảnh: N.G

Từ ngày viết những truyện ngắn đầu tiên mà Vũ Đình Giang bảo là “còn ngô nghê” cho đến bây giờ, cả anh và Phan Hồn Nhiên đều đã có một chặng dài gần 10 năm đi với văn chương. “Gia tài” của Phan Hồn Nhiên đến nay đã có hơn 10 tác phẩm cả truyện ngắn và tiểu thuyết, như Nằm ở lưng đồi, Những đôi mắt lạnh, Dốc mưa, Người mưa, Công ty, Cánh trái...

Tác giả The Joker bộc bạch: “Khi còn trẻ có thể viết rất nhiều về mọi thứ. Nhưng đến một lúc nào đó, mình phải hoàn toàn tập trung vào kỹ thuật viết. Tôi luôn đặt câu hỏi cho chính mình ở từng giai đoạn, rằng tôi có thể đưa kịch tính vào tác phẩm không? Có thể miêu tả tâm lý nhân vật trọn vẹn được không?”.

Còn Vũ Đình Giang, truyện ngắn của anh cũng không ít nhưng anh nói chỉ xem đó là giai đoạn mình tập viết. Cho đến khi Song song hoàn thành, anh mới hiểu rằng mình cần phải tiếp tục khám phá những điều lớn lao hơn trong hành trình con chữ. “Cái tận cùng của văn học chính là nội tâm con người. Những điều lớn lao đôi khi bắt đầu từ những gì rất nhỏ nhưng cũng rất tinh trong cảm xúc của con người. Tôi chọn cho mình hướng đi đó” – Vũ Đình Giang chia sẻ.