Cách đây 5 ngày, khi bộ phim “Em là bà nội của anh” (đạo diễn Phan Gia Nhật Linh) còn đang công chiếu ở các rạp thì cộng đồng mạng đã chia sẻ một đường dẫn xem bản quay trộm phim này tại rạp đăng trên YouTube. Lập tức, rất nhiều người chia sẻ lại để xem, không phải mất tiền mua vé và tốn thời gian đến rạp.
Phát tán tràn lan
Đạo diễn Phan Gia Nhật Linh cho biết trong tối 6-1, anh sửng sốt khi thấy bản phim bị quay trộm rò rỉ trên mạng. “Tôi rất tiếc vì phim của mình lại gặp “nạn” mặc dù đã chiếu hết tuần thứ tư. Doanh thu phim sẽ bị ảnh hưởng vì nhiều người xem bản lậu sẽ không đến rạp xem phim nữa, chưa kể xem một bản kém chất lượng rồi kết luận phim kém chất lượng là oan cho ê-kíp làm phim. Tôi đã đề nghị các bạn bè trên Facebook nếu thấy đường dẫn chia sẻ bản quay trái phép hãy báo cáo hành vi vi phạm của tài khoản Facebook đó lẫn đường dẫn trên YouTube” - Phan Gia Nhật Linh cho biết. Sau khi bị phát hiện, YouTube đã xóa video này vì vi phạm quy định của YouTube.
Phim “Yêu” (đạo diễn Việt Max) vừa công chiếu 2 ngày đã có bản quay lén với thời lượng gần như toàn bộ phim bị đăng tải trên YouTube. Tương tự, khi “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh” (đạo diễn: Victor Vũ) ra rạp, đơn vị phát hành phim cũng thông báo là phim đã bị quay trộm và phát tán trên các trang mạng. Những bản phim lậu được quay lén bằng điện thoại nên hình ảnh và âm thanh cực kém. Tuy so với bản chiếu rạp được làm công phu thì chất lượng các bản quay lén “một trời một vực” nhưng khán giả vẫn xem với tốc độ chóng mặt vì đa phần là những phim ăn khách, đang chiếu tại các rạp trên toàn quốc.
Trước đó, các phim như “Dòng máu anh hùng”, “Cánh đồng bất tận”, “Chàng trai năm ấy”, “Để Mai tính 2”, “Tốc độ và đường cong”, “Siêu nhân X”, “Ngày nảy ngày nay”… đều bị phát tán trái phép trên mạng với nhiều mức độ, hình thức khác nhau. Có phim bị tung lên mạng là bản nháp hoàn toàn, nhạc phim không phải là nhạc được dùng trong bản chiếu chính thức nhưng có phim đầy đủ phụ đề, thậm chí có cả bản đạt tiêu chuẩn HD. Có phim được quay bằng điện thoại với hình ảnh, âm thanh không rõ nhưng cũng có bản đẹp, được quay kỹ lưỡng. Thậm chí có phim bị cấm chiếu như “Bụi đời Chợ Lớn” vẫn bị phát tán trên mạng, đĩa in lậu bán tràn lan.
“30%-40% bộ phim đang bị phát tán ngay khi phát hành” là con số mà NSƯT Ngọc Hiệp, Giám đốc Hãng phim Việt, đưa ra tại hội thảo “Bảo vệ bản quyền điện ảnh và truyền hình Việt Nam” (Công ty BHD phối hợp cùng Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ tổ chức vào tháng 6 vừa qua tại TP HCM) trong khuôn khổ Telefilm 2015. Theo các đại biểu, nhà chuyên môn thì tình trạng vi phạm bản quyền điện ảnh và truyền hình tại Việt Nam xảy ra từ nhiều năm nay, trở thành vấn nạn mà đến nay đang có nguy cơ tăng dần. Hành vi này ảnh hưởng đến doanh thu và giết chết giá trị sáng tạo của nền nghệ thuật thứ bảy. “Làm phim ở Việt Nam luôn trong trạng thái nơm nớp lo sợ vì nếu bị phát tán ngay từ ngày đầu công chiếu có nghĩa là mất trắng doanh thu” - NSƯT Ngọc Hiệp lắc đầu.
Ý thức tôn trọng tác quyền quá kém
Đã có nhiều biện pháp nhằm bảo vệ bản quyền của phim. Bà Ngọc Hiệp cho biết: “Trong quá trình làm phim, các nhân viên khâu hậu kỳ cam kết bảo mật về bộ phim khi hoàn thiện. Khi đưa phim về chiếu ở các tỉnh, chúng tôi cố gắng áp tải cẩn thận, tăng thêm người để bảo đảm phim không bị rò rỉ. Riêng trong lúc chiếu, nhân viên phòng chiếu cũng canh giữ cẩn thận không để khán giả quay lén”. Khi phim “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh” bị quay lén và phát tán trái phép, Cục Điện ảnh yêu cầu các rạp cử nhân viên theo dõi để phòng chống việc quay lén hoặc các hành vi ăn cắp bản phim trong và ngoài giờ hoạt động của rạp chiếu.
Bản chiếu phim ở mỗi cụm rạp đều được đánh dấu để dễ dàng truy tìm nếu có bị sao chép tại rạp. Ngoài công cụ tự động phát hiện nội dung sao chép vi phạm bản quyền Content Tracking của YouTube, nhà phát hành Galaxy cũng hợp tác với Netlink để trực và phát hiện các bản sao chép vi phạm trên internet 24/24 giờ. Bất kỳ hành vi vi phạm nào cũng sẽ bị xử nghiêm theo quy định của pháp luật. Nhà sản xuất lập đường dây nóng và hộp thư điện tử để khán giả có thể thông báo kịp thời nếu phát hiện có vi phạm.
Tuy nhiên, tình trạng quay lén, phát tán trái phép vẫn không có dấu hiệu thuyên giảm. Ở các rạp dù đã cử người nhắc nhở nhưng không thể kiểm soát hết việc khán giả quay lén bằng điện thoại. Rõ ràng, ý thức về tác quyền của khán giả còn quá thấp. “Người quay lén bất chấp pháp luật, người phát tán thì không hề có ý thức tôn trọng bản quyền điện ảnh. Chừng nào ý thức công dân tốt hơn thì mới hy vọng đẩy lùi hành vi tiêu thụ nghệ thuật kém văn hóa và bảo vệ thành quả của những người làm nghệ thuật chân chính” - đạo diễn Phan Gia Nhật Linh bức xúc.
Cần có chính sách bảo vệ
Nhiều người cho rằng hướng vào những giải pháp như tuyên truyền ý thức bảo vệ bản quyền cho công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ là hướng giải quyết lâu dài. Nhưng thực tế cho thấy khi việc phát tán bản sao, bản lậu phim nhằm mục đích thu lợi nhuận thì việc tuyên truyền ý thức khó có hiệu quả. Hơn nữa, các hành vi xâm phạm bản quyền ngày càng tinh vi hơn. Như bản copy từ phim “Để Mai tính 2” chiếu trên K+ vừa qua với chất lượng HD không thua kém nhờ công nghệ sao chép hiện đại cài vào tivi.
Điện ảnh đang mang lại nguồn thu ngân sách hàng ngàn tỉ đồng mỗi năm. Vì thế, nhà nước cần có chính sách bảo vệ bản quyền tác phẩm điện ảnh. Theo đạo diễn Phan Gia Nhật Linh, nhà nước phải bảo vệ người làm phim, trừng phạt những kẻ ăn cắp bản quyền. Việc truy tìm, xử lý những trường hợp vi phạm bản quyền có vẻ như còn rất nhiều thủ tục nhiêu khê, phức tạp mà khi giải quyết xong những vấn đề đó thì hãng phim đã thất thu lớn từ việc bản quyền phim bị phát tán. Cho đến nay, ở Việt Nam vẫn chưa thấy ai bị phạt và trừng trị vì hành vi này một cách nghiêm minh.
và quét mã QR
Bình luận (0)