Phim Việt hóa ăn khách bất ngờ

Nếu phiên bản gốc “Miss Granny” của Hàn Quốc đứng thứ 2 trong 10 phim ăn khách nhất của Hàn Quốc năm 2014, phiên bản Trung Quốc thu về trên 200 triệu nhân dân tệ (32 triệu USD) thì phiên bản Việt “Em là bà nội của anh” cũng không kém cạnh. Sau 18 ngày công chiếu, tác phẩm của đạo diễn Phan Gia Nhật Linh đã chạm mốc 800.000 lượt xem với tổng doanh thu đạt 60 tỉ đồng.

Phù hợp với văn hóa, lối sống người Việt

Làm lại phim nổi tiếng của một quốc gia là cách thức khá phổ biến ở điện ảnh Việt. Hầu hết các trường hợp, các nhà làm phim thường lấy cảm hứng và thực hiện phim dựa trên kịch bản gốc, có thay đổi tùy mức độ. Nếu ai đã từng xem “Miss Granny” của Hàn Quốc thì sẽ thấy “Em là bà nội của anh” khá trung thành với kịch bản gốc. Nghĩa là không có quá nhiều khác biệt ở đường dây câu chuyện, tình tiết, kể cả khuôn hình, góc máy...

Đạo diễn Phan Gia Nhật Linh cho biết ban đầu anh cũng đứng trước áp lực phải “làm mới” bằng sáng tạo riêng để mang đến sự khác biệt. Song vì kịch bản gốc của Hàn Quốc quá chặt chẽ, những cái mới khi thêm thắt, chuyển đổi không làm phim hay hơn nên anh quyết định thực hiện giống kịch bản gốc.

Cảnh trong phim “Em là bà nội của anh”. (Ảnh do nhà sản xuất cung cấp)

Nhiều người cho rằng đó cũng là lý do người xem không thấy được dấu ấn cá nhân và sáng tạo của Phan Gia Nhật Linh trong phim này. Phan Gia Nhật Linh cũng thừa nhận anh không làm một “phù thủy” đưa câu chuyện từ Hàn Quốc sang Việt Nam và tạo sự hấp dẫn từ sự... khác biệt quá nhiều. Nhưng nói như vậy không có nghĩa là phim sao chép rập khuôn, thiếu sự đầu tư trí tuệ và trách nhiệm của đạo diễn.

Theo lý giải của các nhà phê bình, chính kịch bản pha trộn những xúc cảm Việt vào mạch phim mà không thay đổi nhiều đến cốt truyện gốc đã đem đến thành công cho “Em là bà nội của anh”. Thêm vào đó, diễn xuất sinh động và đầy màu sắc của Miu Lê và dàn diễn viên phụ đã khiến phim vượt khỏi ranh giới của một phim làm lại. Diễn viên Hồng Ánh (người đóng vai người mẹ trong phim) cho rằng: “Phim vẫn rất thú vị, gần gũi, mang không khí Việt được tạo ra từ sự phù hợp với văn hóa, lối sống người Việt chứ ít mang hơi thở Hàn như các phim Việt hóa trước đó”.

Phan Gia Nhật Linh cũng thừa nhận mục đích của anh là tạo nên một tác phẩm điện ảnh đầy đặn cảm xúc, giữ được tinh thần “hài hước nhưng cảm động” và giữ được giá trị cốt lõi của bộ phim chứ không phải cố gắng sáng tạo cái mới mà không phù hợp. Phim Việt hóa đã có quá nhiều bài học về sự thất bại vì đạo diễn tham vọng sáng tạo, thêm thắt quá đà làm câu chuyện khiên cưỡng, thiếu sức thuyết phục.

Giải pháp lâu dài?

Tuy không đình đám bằng “Em là bà nội của anh” nhưng trước đó phim “Yêu” của đạo diễn Việt Max (mua bản quyền từ phim “The love of Siam” của Thái Lan) cũng nhận được nhiều phản ứng tích cực của khán giả. Lý giải cho sức hút của 2 phim này, đạo diễn Đặng Nhật Minh cho biết: “Thành công có phần quyết định không nhỏ từ kịch bản quá hay, câu chuyện cuốn hút, nhân vật được khắc họa tính cách rõ nét; tình huống logic, thú vị. Đó là điểm mạnh ở những kịch bản của nước ngoài, cũng là điểm yếu của kịch bản trong nước”.

Đạo diễn Lê Cung Bắc đánh giá cao cách làm này vì giải quyết tình trạng khan hiếm kịch bản phim và đáp ứng nhu cầu giải trí của khán giả bởi theo thống kê của Cục Điện ảnh, trong năm 2015, Việt Nam có 40 phim điện ảnh ra rạp. Con số này ước chừng sẽ là 60 trong năm 2017. Cơn khát kịch bản hay là điều dễ thấy. Đạo diễn Phan Gia Nhật Linh thừa nhận: “Tôi không có lý do gì để từ chối một kịch bản vừa hài hước, có tính giải trí lại vừa cảm động, sâu sắc, nhân văn như phim này để chạy theo những kịch bản phim mới do biên kịch trong nước viết rất nghèo nàn ý tưởng, hời hợt”. Hơn nữa, khán giả đã quá nhàm chán với hài nhảm, kinh dị thì những tác phẩm chỉn chu, duyên dáng rất có thể sẽ tạo nên sức hút mới.

Một kịch bản được thể hiện qua nhiều ngôn ngữ của các quốc gia khác nhau là mô hình mới của Công ty CJ Entertainment (Hàn Quốc) mà “Miss Granny” là dự án mở màn. Đại diện công ty này cho biết sức hút vượt trội của phiên bản Việt là động lực để đẩy mạnh mô hình kinh doanh đầy sáng tạo này trong thời gian tới. Với doanh thu cao, sự đánh giá tốt của giới chuyên môn và tiết kiệm thời gian đầu tư, trào lưu phim “remake” (làm lại) ở Việt Nam cũng vì thế mà có khả năng phát triển rầm rộ hơn và khán giả cũng sẽ quan tâm nhiều hơn dòng phim này trong thời gian tới.

Tuy nhiên, trào lưu này cũng dấy lên nhiều lo ngại. Câu chuyện thú vị có sẵn nhưng chúng ta phải Việt hóa. Nghĩa là phim cần miêu tả văn hóa bản địa, lối sống tương thích với bối cảnh, con người cũng như những xung đột xã hội phù hợp. Có như vậy khán giả mới dễ dàng tiếp nhận. Phim làm lại chỉ phù hợp với thể loại hài, tình cảm lãng mạn; những thể loại khác chắc chắn sẽ là thách thức rất lớn cho điện ảnh Việt còn quá non kém như hiện nay.