Quỵt thù lao: Chuyện thường ngày!

Trước đây, những tranh chấp về tiền bạc giữa diễn viên và nhà sản xuất chủ yếu do việc không ký kết hợp đồng hoặc thực hiện sự ràng buộc hợp đồng lỏng lẻo. Bây giờ, ngay cả khi hợp đồng ký kết đàng hoàng, giấy trắng mực đen nhưng những vụ kiện tụng vẫn xảy ra như cơm bữa. Thông tin diễn viên Thanh Tuấn bị Công ty Kim Long Film quỵt tiền cát-sê và có hành vi đe dọa, hành hung mới đây một lần nữa khiến dư luận xôn xao và giới diễn viên bức xúc, ngán ngẩm.

Muôn kiểu “ăn” tiền

Theo diễn viên Thanh Tuấn, trước Tết Ất Mùi 2015, anh ký kết hợp đồng với Công ty Kim Long Film - đơn vị gia công sản xuất phim Bác Ba Phi kén dâu (đã phát sóng trên HTV9) với vai thằng Sáu. Sau nhiều lần bị bà Trịnh Thị Phương Thảo (Kim Long Film) và ông Trần Thanh Vũ (tổ chức sản xuất phim này) hứa hẹn, ngày 11-3, Thanh Tuấn tới trụ sở công ty để đòi tiền thù lao đóng phim của mình. “Tôi đã gặp ông Vũ nhưng ông không tiếp với lý do người nào ký hợp đồng thì gặp người đó mà đòi, mà người ký là bà Trịnh Thị Phương Thảo” - anh bức xúc.

Thanh Tuấn cho biết đến nay, Công ty Kim Long Flim vẫn chưa thanh toán tiền, cũng không hề có động thái gọi điện, nhắn tin để giải thích hay xin lỗi về sự việc sau khi anh lên tiếng. Anh đã liên lạc và trình báo sự việc với Công ty TNHH Truyền thông Minh Phim (nhà đầu tư phim) để họ yêu cầu Kim Long Film phải trả tiền đúng hợp đồng cho mình.

Thân Thúy Hà là người từng mạnh dạn tố nhà sản xuất quỵt tiền diễn viên. Ảnh: NVCC

Chuyện diễn viên bị nhà sản xuất trả chậm, nợ, ăn chặn, quỵt tiền cát-sê vốn không mới. Thực trạng này tồn tại từ nhiều năm nay và cứ tiếp diễn với mức độ, tần suất ngày càng tăng. Có đến hơn 60% diễn viên khi được hỏi đều thừa nhận rằng mình từng bị ăn chặn, quỵt tiền cát-sê. Riêng việc chậm trả tiền, hầu như ai cũng đã gặp vài lần, thậm chí thường xuyên.

“Phim đóng máy rồi, để lấy được tiền là khó khăn vô cùng. Họ cứ hẹn lần hẹn lữa, viện đủ lý do, có khi cả năm trời không thấy tiền đâu. Hơn 10 năm đóng phim, tôi đã quen với việc bị quỵt tiền thù lao rồi, coi như giờ phải chấp nhận sống chung với nạn này” - một diễn viên ngao ngán.

Diễn viên trẻ Mỹ Hạnh kể: “Tôi từng bị ăn gian tiền thù lao một cách trắng trợn. Khi mời, họ thông báo giá khác mà khi trả, họ lại đưa giá khác. Nhận số tiền không xứng đáng với công sức của mình, tôi ấm ức lắm! Anh chị em đồng nghiệp ai cũng than thở vì đều từng bị như vậy”.

Nghệ sĩ lão thành Hữu Thành tuy lớn tuổi nhưng vẫn đôi lần phải chạy xe máy lên tận công ty phim để đòi 5 lần 7 lượt, cả mấy tháng trời mà không được đồng nào. “Có công ty thương tôi già, cho người mang tiền đến tận nhà khi phim vừa xong nhưng cũng có nơi không thèm trả” - ông nói. Ngoài ra, hiện nay, các nhà sản xuất còn có “chiêu” ăn gian phân đoạn. Tức là hợp đồng ghi 50 nhưng ra phim trường phát sinh vẫn không tính hoặc gộp nhiều phân đoạn lại.

Ngoài việc trả chậm, ăn chặn, quỵt tiền…, chuyện lớn tiếng, chửi mắng bằng những lời thô tục, đe dọa, hành hung… liên quan đến tiền bạc cũng không hiếm. Bởi vậy, ai cũng ngậm ngùi, ngán ngẩm cho nghề, cho môi trường làm phim quá nhiễu nhương như hiện nay. “Làm phim bây giờ hồi hộp lắm vì khi xong, không biết có lấy được tiền hay không. Bởi vậy, khi nhận lời, tôi phải xem công ty mời mình có uy tín hay không” - nghệ sĩ hài Cát Phượng bày tỏ.

Làm ăn không đàng hoàng

Theo Thanh Tuấn, diễn viên không được trả thù lao có 2 trường hợp: Nhà sản xuất khó khăn thật hoặc họ cố tình quỵt tiền. Thực tế, nhiều nhà sản xuất thật sự gặp khó khăn tài chính nên có thể lúc quay phim thì dự án rất hoành tráng nhưng vì nhiều lý do, sau khi quay xong lại không có tiền trả đủ cho diễn viên.

Hiện nay, nhà sản xuất thường làm phim theo đơn đặt hàng của các đài (hình thức xã hội hóa) nên phải phụ thuộc vào kinh phí của đài trả theo phương thức nào (thường là trả theo đợt). Song, theo diễn viên Thanh Tuấn, vấn đề là cách hành xử của các đơn vị này. “Nếu hãng thật sự khó khăn, họ chỉ cần nói với diễn viên một tiếng, anh em sẵn sàng thông cảm. Đằng này, họ viện đủ lý do rồi thất hứa với diễn viên. Đáng lên án nhất là việc hành xử thô bạo, đe dọa, hành hung” - anh nhận xét.

Rõ ràng khi hãng phim tư nhân mở ra càng nhiều thì ngày càng không ít công ty làm ăn thiếu chuyên nghiệp, chụp giật, không đàng hoàng. Họ có hàng trăm lý do để trả chậm, hàng trăm cách tinh vi để ăn chặn, quỵt tiền của diễn viên.

Diễn viên Thân Thúy Hà, người đã tố cáo nhà sản xuất phim Vết dầu loang không thanh toán tiền cát-sê theo đúng hợp đồng, từng bày tỏ: “Chúng tôi đi làm phim cực khổ, bỏ mồ hôi công sức chính đáng ra để kiếm tiền nuôi con nhưng bị bóc lột sức lao động như vậy thì làm sao chấp nhận được”. Diễn viên Ngọc Lan cho biết chưa bao giờ bị ăn chặn nhưng hoàn toàn có thể hiểu được nỗi lòng của những người trong cuộc khi họ bỏ công sức ra như đổ sông đổ biển. Vì vậy, dù vai lớn hay nhỏ, diễn cực khổ hay không thì việc diễn viên bức xúc, lên tiếng đòi lại quyền lợi chính đáng cho mình là dễ hiểu.

Khi bị quỵt tiền, có người gây sức ép lại phim trường, tố trên Facebook hoặc tìm đến các phương tiện truyền thông nhưng đa số chọn cách im lặng vì không muốn gặp phiền toái sau khi lên tiếng. Đa số diễn viên tự rút kinh nghiệm và bài học cho mình sau khi “mắc bẫy” như không hợp tác với công ty đó nữa, tìm những đơn vị uy tín, quen biết làm việc để khỏi phải nơm nớp lo sợ có lấy được tiền sau khi đóng phim không. “Nhưng sự đời không như mình muốn. Công ty uy tín thì ít mà công ty làm gian dối thì nhiều” - một diễn viên than thở.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 20-3