Sự kỳ diệu của chiếc áo dài Việt Nam

Trong khi dư luận đang nóng lên với chiếc áo dài đồng phục dành cho nữ tiếp viên Hãng Hàng không Quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines) thì tại Công viên Văn hóa Đầm Sen (TP HCM), buổi tọa đàm về chiếc áo dài Việt Nam do nhà thiết kế Sĩ Hoàng chủ trì trong khuôn khổ Lễ hội Áo dài TP HCM lần 2, diễn ra trong 2 ngày 7 và 8-3, nhận được nhiều sự quan tâm của giới chuyên môn và công chúng.

Trở lại hiện đại hơn

Cùng với trào lưu trở lại phong cách thời trang thập niên 1960-1970, thời trang Việt Nam trong đó có áo dài cũng không nằm ngoài xu hướng. Những mẫu thiết kế áo dài thập niên 1960-1970 của thế kỷ trước xuất hiện trở lại. “Thậm chí, những mẫu áo dài này được yêu thích hơn cả những năm 1960, thời mà những chiếc áo dài Việt Nam cách tân lần đầu xuất hiện với đầy đủ sự sáng tạo mới mẻ. Minh chứng là hình ảnh của những mẫu áo dài này xuất hiện tràn ngập trên đường phố trong dịp Tết vừa qua” - nhà thiết kế Sĩ Hoàng chia sẻ.

Áo dài xưa và nay được nhà thiết kế Sĩ Hoàng nghiên cứu và phục chế lại, ra mắt công chúng tại buổi tọa đàm về áo dài diễn ra ngày 8-3 tại Công viên Văn hóa Đầm Sen

Đó là những chiếc áo dài được cho là ảnh hưởng rõ nét của nền văn hóa Mỹ, phong trào hippi. Theo nhà nghiên cứu Sĩ Hoàng, áo dài hippie tưởng chừng khó tin nhưng thực tế mẫu thiết kế này đã từng để lại dấu ấn sâu đậm trong sự yêu thích của nhiều người. Những chiếc áo dài màu sắc sặc sỡ, phối hợp cùng quần jeans hoặc quần Tây mang lại cảm giác giao thoa văn hóa cực kỳ thú vị cho người mặc.

Cùng với áo dài hippie, hai trường phái áo dài hoa văn vẽ và thổ cẩm, từng được tán dương trong những năm thập niên 1980-1990 của thế kỷ trước, cũng trở lại trong sự yêu thích của nhiều người. Sự trở lại của những mẫu áo dài này, theo các nhà thiết kế thời trang, được xây dựng trên nền tảng tư duy mở, đón nhận cái mới nhưng vẫn tôn trọng nét văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc.

Chuyển động không ngừng

Kết quả nghiên cứu và phục chế áo dài xưa của nhà thiết kế Sĩ Hoàng cho thấy thực tế, áo dài Việt luôn chuyển động không ngừng. Tức là những mẫu thiết kế áo dài không chỉ gắn liền với sự phát triển về vị trí của người phụ nữ trong xã hội mà từ xa xưa, áo dài đã luôn thay đổi mẫu mã, thậm chí cách tân một cách vượt trội so với hiện nay. “Áo dài Việt tứ thân và áo dài 5 thân (xuất hiện vào thế kỷ thứ XVIII) bắt đầu được nâng cấp đầy sang trọng bằng chiếc áo dài cung đình Huế vào thế kỷ thứ XIX. Nhưng phải đến thế kỷ XX, áo dài Việt cho thấy sự thay đổi to lớn khi người Việt tiếp nhận văn hóa Pháp. Chiếc áo dài bắt đầu bộc lộ rõ chức năng tôn dáng cho người mặc. Những chiếc áo dài hở cổ và cách tân lạ mắt lần lượt ra đời những năm sau đó như mọi người đã biết” - nhà thiết kế Sĩ Hoàng cho hay.

Biên độ sáng tạo rộng

“Đơn sơ hai mảnh tuyệt vời/Thân sau vạt trước nên lời nước non”, câu thơ của giáo sư Trần Văn Khê được nhà thiết kế Sĩ Hoàng sử dụng chứng minh cho quan điểm “ngay từ thời xưa, áo dài đã luôn được cách tân cho phù hợp với xu hướng thời đại”. Nhà thiết kế Sĩ Hoàng nói: “Mọi sự sáng tạo, cách tân đều được phép nếu nó vẫn thể hiện được tính nghệ thuật. Lịch sử áo dài đã chứng minh sự cách tân không ngừng, một tâm niệm thoáng thì không có lý do gì những người đi sau phải thể hiện sự khắt khe, bảo thủ”. Quan điểm này cũng lý giải vì sao ông đề cao sự sáng tạo của nhà thiết kế Minh Hạnh với mẫu áo dài đồng phục cách điệu của tiếp viên Vietnam Airlines đang gây tranh cãi.

Quan điểm của nhà thiết kế Sĩ Hoàng là mọi thay đổi ban đầu đều gặp phải sự chống đối và những người sáng tạo đều bị coi là người không bình thường. Bởi lẽ, mẫu trang phục cũ của tiếp viên Vietnam Airlines trước đây mà ông từng tham gia thiết kế cũng từng gặp phản đối như hiện tại. Người ta cho rằng màu đỏ quá nặng nề và áo dài quá vướng víu có thể làm phiền đến hành khách. Nhưng khi những mẫu thiết kế mới ra đời, công chúng lại phản đối và đề cao mẫu thiết kế cũ. Tất cả đều là những đánh giá cảm tính. Với ông, sự thay đổi này hoàn toàn hợp lý.

Nhà thiết kế Võ Việt Chung cũng thấy mẫu thiết kế mới trang phục nữ của tiếp viên Vietnam Airlines đẹp. “Phản ứng của nhiều người có lẽ là chưa quen mà thôi. Biết đâu 5-7 năm nữa, khi nhìn lại, mọi người sẽ thừa nhận sự tinh tế và đẹp mắt của mẫu thiết kế mới này. Định kiến sẽ là sợi dây bó chặt chúng ta” - nhà thiết kế Võ Việt Chung nói.