“Thần đồng văn học” Nga rạng rỡ tại TP HCM

*Phóng viên: Trước khi đến Việt Nam, Mikhail Samarsky có biết nhiều về con người, đất nước Việt Nam?

Mikhail Samarsky: - Trước khi đến thăm Việt Nam, tôi có đọc sách và tìm hiểu nhiều về đất nước các bạn. Ngoài những mối quan hệ cá nhân từ dịch giả, đơn vị chuyển ngữ, tôi cũng biết nhiều hơn về Việt Nam qua sách báo trước đó.

Tôi biết rõ đất nước các bạn từng phải trải qua những cuộc chiến tranh khốc liệt, bây giờ đang phát triển. Nhưng bố mẹ tôi từng nói, khi đến một đất nước nào, yếu tố quan trọng nhất là tìm hiểu văn hóa của đất nước đó. Lịch sử đã lùi xa rồi, điều tôi quan tâm và tìm hiểu là nền văn hóa của đất nước các bạn.

Tôi tìm đọc những tác phẩm văn học Việt Nam chuyển ngữ sang tiếng Nga, truyện cổ tích và cả văn học hiện đại. Nhưng tôi tiếc là ở nước tôi vẫn còn rất hiếm những cuốn sách văn học chuyển ngữ từ tiếng Việt. Càng tìm hiểu về lịch sử và nền văn hóa lâu đời của Việt Nam, tôi càng kính trọng con người của đất nước các bạn, rất dũng cảm và kiên cường.

Mikhail Samarsky tại sân bay Tân Sơn Nhất

Được đông đảo bạn trẻ chào đón

*Mikhail Samarsky có từng đến giao lưu tại những quốc gia đã chuyển ngữ và phát hành tác phẩm của mình không?

- Việt Nam là đất nước đầu tiên mời tôi đến tham dự các chuỗi sự kiện có ý nghĩa. Tôi rất vui mừng và cảm động vì điều này. Sách của tôi đã có mặt tại nhiều quốc gia: Anh, Đức, Bungari, Thụy Điển, CH Czech…, sắp tới sẽ thương thảo chuyển bản quyền chuyển ngữ sang Nhật bản nhưng cũng chưa có nước nào mời tôi đến giao lưu như ở Việt Nam.

*Mikhail Samarsky viết văn khi chỉ mới 12 tuổi, yếu tố nào đã thúc đẩy em làm điều đó?

- Tôi còn nhớ mùa hè năm 12 tuổi, gia đình tổ chức đi nghỉ mát. Không rõ vì lý do gì tôi lại không đi, ở nhà đọc sách. Đọc rất nhiều những tác phẩm viết cho thiếu nhi nhưng càng đọc càng thấy hình như không có tác phẩm nào viết đúng tâm lý, sở thích của trẻ con.

Vậy là tôi nghĩ hay mình viết thử! Mình viết cho lứa tuổi mình là phù hợp nhất. Vậy là, tôi cứ thế mà viết truyện ngắn, 1,2 truyện rồi cuối cùng thành cả tập. Khi viết ra, tôi cũng không nghĩ sẽ gửi in thành sách. Nhưng rồi bản thảo tập truyện đầu tiên Đánh đu giữa sườn đồi hoàn thành, chỉ vài ngày sau khi tôi thử gửi in, nhà xuất bản đã đồng ý xuất bản ngay.

*Vậy Mikhail Samarsky có từng xác định mục tiêu sẽ phải viết những cuốn sách có tầm ảnh hưởng như A Rainbow for A Friend?

- Khi viết, tôi chỉ nghĩ đến chuyện viết làm sao cho hay, không nghĩ gì xa xôi. Tôi cố gắng hoàn thành tốt nhất trong khả năng có thể nhưng kết quả, cũng như mọi người đã thấy, là vượt quá mong đợi.

Mikhail Samarsky và dịch giả Phạm Bá Thủy (áo đen), người đã chuyển ngữ tác phẩm A rainbow for A Friend sang tiếng Việt

 

*12 tuổi, làm thế nào để Mikhail Samarsky hiểu được tính cách đặc trưng của loài chó và thể hiện “góc nhìn xã hội” khá chững chạc như trong tác phẩm A Rainbow for A Friend?

- Tôi chọn nhân vật chính là chú cho Trison trước tiên vì bản thân tôi rất yêu quý loài chó. Trong nhà tôi cũng có nuôi một con chó. Trong suốt 3 ngày bịt mắt thử sống với thế giới của người khiếm thị, tôi cũng chỉ loanh quanh chơi với con chó này.         

Sau đó, tôi đến trường huấn luyện chó tìm hiểu. Thật ra những gì Trison miêu tả, Trison nghĩ như trong cuốn sách các bạn đọc đó chính là những suy nghĩ của tôi, những điều tôi muốn gửi gắm.

Có những ngôn từ, những vấn đề của con người nhưng đặt vào… "miệng" của loài chó sẽ phù hợp hơn, hài hước và thuyết phục hơn là cho những lời nói ấy, suy nghĩ ấy xuất phát từ con người.   

*Có lẽ, suy nghĩ già dặn nên có nhiều người nói nhìn Mikhail Samarsky luôn “già trước tuổi, già từ bên trong”. Mikhail Samarsky có thấy chọn văn chương chữ nghĩa cũng là đánh mất một phần vô tư trong trẻo mà lẽ ra một cậu bé 12 tuổi phải có?

- Tôi thấy cuộc sống của mình không có gì là bất thường. Từ khi cầm bút đến nay tôi cũng sống đúng cuộc sống của một đứa trẻ, cũng chơi đùa với chúng bạn, cũng học hành, thi cử…Mà trước khi viết sách, tôi cũng có …12 năm vô tư đó thôi (cười). Khác biệt có thể chỉ là tôi vẫn luôn nhớ lời dạy của bố mẹ phải luôn đọc, học hỏi để thu lượm, trau dồi kiến thức.

Mikhail trả lời phỏng vấn tại công ty First News - Trí Việt, thông qua dịch giả Phạm Bá Thủy

Thần đồng văn học sẽ có nhiều buổi giao lưu tại các trường khiếm thị, Anh ngữ, trung học.

*Vậy bố mẹ - là nhà biên kịch, nhà văn viết truyện trinh thám – có ảnh hưởng gì đến lựa chọn và phong cách viết của Mikhail Samarsky?

- Tôi rất biết ơn bố mẹ đã tác động đến tuổi thơ tôi bằng thói quen đọc sách, thói quen tìm hiểu, học hỏi được rất nhiều điều và về cách tư duy trừu tượng, tư duy viết văn. Tuy nhiên, bố mẹ không hề bắt ép tôi phải viết hay viết như thế này như thế kia. Áp lực duy nhất của tôi là “mang tiếng còn nhà chữ nghĩa” phải viết làm sao cho không đến nỗi bị chê dở thôi.

*Mikhail Samarsky có thể nói rõ hơn về không gian sống của tuổi thơ mình?

- Bố mẹ tôi có một căn hộ ở trung tâm thành phố, và một khu nhà vườn ở ngoại ô. Các ngày trong tuần tôi ở trung tâm đi học nhưng tôi cũng luôn có những kỳ nghỉ cuối tuần, nghỉ hè về với không gian thoáng đãng ở ngoại thành. Không khí cực kỳ trong lành, thoáng đãng, gần gũi với thiên nhiên.

*Cuộc sống của một "thần đồng văn học" thay đổi ra sao khi nổi tiếng và gánh trên vai sứ mạng quan trọng với cộng đồng?

- Cuộc sống tôi thay đổi rất nhiều, tất nhiên là theo chiều hướng tích cực. Tôi tham gia nhiều hoạt động từ thiện, công tác xã hội. Dự những buổi nói chuyện tại các trường học, giúp đỡ những người bất hạnh và đặc biệt là đón nhận những tình cảm quý giá của mọi người.

Tập 1 tác phẩm Cầu vồng trong đêm

Bìa tập 2

*Mikhail Samarsky đã làm được gì thêm cho người khiếm thị trong suốt 5 năm qua, kể từ khi tác phẩm ra đời?

- Nhiều, nhiều lắm không nhớ hết nữa. Cách đây 3 năm chúng tôi sáng lập ra chương trình hành động vì những trái tim đang sống. Sau đó phát triển thành Quỹ những trái tim đang sống. Chúng tôi quyên góp tiền in sách chữ nổi, mua các máy chuyên dụng đặc biệt hỗ trợ học sinh khiếm thị, động viên tinh thần, giúp đỡ cộng đồng người khiếm thị. Những hoạt động này cũng đã nhận được sự ủng hộ, tạo điều kiện giúp đỡ nhiệt tình của các cơ quan chức năng tại đất nước tôi.

*Giới trẻ hiện nay bị lấn át bởi văn hóa nghe nhìn. Giới trẻ Nga có như vậy không và văn hóa đọc ở Nga hiện nay như thế nào?

- Có lẽ, cũng giống nhiều nước khác trên thế giới, người trẻ ở Nga bây giờ đọc ít. Tôi nghe bố mẹ tôi nói ngày xưa sách là trên hết, ai cũng đọc sách nhưng bây giờ thì giảm nhiều rồi, chắc chỉ còn 50% người chọn cách giải trí bằng sách.

Tôi nghĩ rằng ngày nay với nhiều phương tiện hiện đại, người ta cũng có nhiều cách tiếp cận để tìm hiểu, học hỏi tri thức. Cũng như vậy, sách cũng có một kênh riêng để đến với độc giả. Và tôi cũng đã có cách mang sách đến với độc giả của mình.

* “Có những người sinh ra để làm những điều lớn lao”, Mikhail Samarsky có nghĩ mình cũng là một trong những người phải gánh sứ mạng lớn vì cộng đồng, từ bây giờ cho đến về sau?

- Câu hỏi này khó trả lời quá (cười)! Nhưng tôi cũng không áp lên vai mình gánh nặng gì cả. Mọi thứ tôi làm đều xuất phát từ trái tim. Mà cái gì từ trái tim thì …cứ làm thôi (cười).