Truman Capote - cây bút chơi ngông trên văn đàn Mỹ

Truman Capote nằm trong số những nhà văn màu mè, tiếng tăm nhất trên văn đàn Mỹ xưa nay cả về tài năng văn học lẫn các hoạt động bề nổi trong xã hội thượng lưu hào nhoáng. Dẫu số sách ông viết chỉ đếm được trên đầu ngón tay nhưng cũng đủ ghi dấu trong lòng độc giả ấn tượng mạnh mẽ về những trang văn hoàn hảo với cái nhìn sắc sảo, thấu đáo về tâm lý con người. Lối sống lòe loẹt, bốc đồng phần nào khiến cho tài năng văn học của ông bị khuất lấp nhưng cùng với thời gian, tác phẩm của Capote vẫn được tôn vinh, không chỉ trong câu chữ mà cả trên màn ảnh rộng.

Sinh ra tại New Orleans năm 1924, khi nhà văn lên bốn tuổi, bố mẹ ông ly dị và Capote được những người họ hàng ở Monroeville, Alabama nuôi nấng. Thủa thơ ấu, nhà văn sống khá đơn độc và thường tìm đến những trang viết để giải khuây. “Tôi bắt đầu viết một cách nghiêm túc và có ý thức khi tôi lên 11. Tôi nói nghiêm túc là vì, trong khi những đứa trẻ khác sau khi học xong là về nhà và lao vào tập piano hay violin thì tôi ngồi viết suốt 2-3 tháng liền. Tôi viết như bị ám ảnh”, nhà văn từng nhớ lại.  

Cũng trong những năm tháng tuổi thơ, Capote làm bạn với Harper Lee - người sau này đã lấy ông làm nguyên mẫu cho nhân vật Dill trong cuốn tiểu thuyết nổi tiếng To Kill a Mockingbird. Mối quan hệ của hai người kéo dài qua hàng thập kỷ và được coi là một trong những tình bạn đẹp của làng văn. Vào tuổi mới lớn, Capote chuyển đến New York sống cùng mẹ và cha dượng. Bị huyễn hoặc trước nhịp sống sôi động của một thành phố lớn, Capote rời bỏ trường học buồn tẻ và đến làm việc cho tạp chí The New Yorker khi mới 17 tuổi. Other voices, other rooms - tác phẩm đầu tay của Capote xuất bản năm 1948 và nhanh chóng gây được sự chú ý của dư luận nhờ văn phong đẹp, cách tiếp cận trực diện đối với chủ đề tình dục và trên hết là tác phẩm có in trên trang bìa bức ảnh khá khêu gợi của chính nhà văn.

Với thành công sớm này, nhà văn trẻ nhanh chóng được giới thượng lưu tiếp đón một cách trọng vọng. Ông thường xuyên bị chạm mặt trong những bữa tiệc xa hoa, những câu lạc bộ rộn ràng và những nhà hàng sang trọng. Khi bị khiển trách là sớm nhiễm vào lối sống phù phiếm, nhà văn thường biện giải rằng, ông cần đi thực tế để viết cuốn tiểu thuyết tiếp theo.

Cuốn tiểu thuyết nhỏ gọn Breakfast at Tiffany’s được viết từ rất nhiều những chuyến trả nghiệm này. Tác phẩm được chuyển thể thành phim với sự tham gia diễn xuất của ngôi sao Audrey Hepburn, Capote nổi tiếng hơn cả ông mong đợi. Nhưng thành công không làm cho nhà văn chây ỳ, sức sáng tạo trong ông ngày càng bùng nổ.  

Một cảnh trong phim Breakfast at Tiffany’s

Năm 1959, Capote quyết tâm khai sinh ra một thể loại văn học mới - tiểu thuyết “phi hư cấu (sách dựa trên những chuyện người thực việc thực). In cold blood - cuốn sách được coi là kiệt tác của nhà văn - là câu chuyện về vụ sát hại 4 người trong một gia đình Kansas diễn ra năm 1959. Capote và những người bạn giàu sang của mình, trong đó có Harper Lee đã đến Kansas và ghi lại câu chuyện của những nạn nhân trong vụ sát nhân đó. Trong thời gian nhà văn ở đây, hai tên tội phạm đã bị bắt và Capote bắt đầu đến phỏng vấn chúng. “Đây là cuốn sách rất quan trọng với tôi. Trong quá trình viết, tôi nhận thấy, mình đã tìm ra một con đường cho những ý tưởng sáng tạo đang bị nén chặt. Tôi muốn sáng tác nên một cuốn tiểu thuyết báo chí, một thể loại mà vừa có độ tin cậy về sự kiện, sự tác động trực tiếp của điện ảnh, sự tự do, phóng khoáng của câu văn và sự chính xác của ngôn ngữ thơ ca”, nhà văn từng nói. In cold blood bán rất chạy và trở thành cuốn sách được bàn tán nhiều nhất lúc bấy giờ. Nhà văn kiếm được hàng triệu USD và nổi tiếng hơn bất cứ một tác giả nào khác.

Để ăn mừng thành công của cuốn sách, Capote đã tổ chức một “Bữa tiệc thế kỷ” có tên gọi Black and White Ball (Dạ vũ đen và trắng). Vũ hội hóa trang diễn ra tại Plaza Hotel sang trọng này được coi là sự kiện ghi dấu thời kỳ hoàng kim của nhà văn. 540 khách mời đã cùng ăn uống, nhảy múa cho đến tận bình minh và dường như quên hết sự tồn tại của thế giới còn lại. Nhận xét về mục đích của Capote khi tổ chức sự kiện này, Slim Keith, một người bạn thân của ông cho hay: “Tôi nghĩ đó là một bữa tiệc mà chàng trai bé nhỏ đến từ New Orleans luôn khát khao thực hiện được. Ông muốn tổ chức một bữa tiệc lớn nhất, hoành tráng nhất mà chưa từng ai nghe đến. Ông muốn được chứng kiến cảnh những con người đáng kính nhất trên thế giới khao khát được đến dự bữa tiệc của một con người nhỏ bé và lạ lùng như ông”.

Danh sách khách mời của Capote có Katharine Graham, chủ tịch The Washington Post, Lynda Bird - con gái tổng thống Mỹ Lyndon Johnson (Capote không thèm mời ngài tổng thống vì ông cho rằng, Johnson rất tẻ nhạt). Con gái của các cựu tổng thống Teddy Roosevelt và Harry Truman đều hào hứng đến dự tiệc. Phu nhân tổng thống Kennedy Jacqueline cũng được mời nhưng bà từ chối.

Trong cuộc sống riêng, Truman Capote không mấy hạnh phúc. Ngày 26/8/1984, ông qua đời tại Los Angeles, California (Mỹ).