Vụ kiện bản quyền tranh Tạ Tỵ: Tòa thành phố đẩy xuống quận

Sau đúng 2 tháng gửi đơn lên TAND TP HCM yêu cầu nhà sưu tập tranh phải xóa tên họa sĩ Tạ Tỵ trên bức tranh giả, ngày 4-10, bà Tạ Thùy Châu - con gái họa sĩ Tạ Tỵ - nhận được công văn thông báo của tòa chuyển đơn kiện về TAND quận 4.

Không thuộc thẩm quyền giải quyết

Công văn số 472 của TAND TP HCM do Thẩm phán Châu Kim Anh ký ngày 4-10-2016 chuyển đơn khởi kiện của bà Châu về TAND quận 4 với lý do “không có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài” nên không thuộc thẩm quyền giải quyết của TAND TP HCM nhưng theo luật sư Nguyễn Hữu Đức (Chi nhánh Văn phòng Luật Sài Gòn 5), người nhận ủy quyền pháp lý để liên lạc với các bên và xử lý vụ việc: “Tại điều 68, khoản 1 Bộ Luật Tố tụng Dân sự 2015 đã định nghĩa “đương sự” là cơ quan, tổ chức, cá nhân bao gồm nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan”. Trong vụ kiện này, ông Hubert là người nước ngoài (không định cư làm ăn, học tập, công tác tại Việt Nam, tức là ở nước ngoài) đã ký xác nhận bức tranh “Trừu tượng” trong bộ sưu tập của ông Vũ Xuân Chung có chữ ký Tạ Tỵ là bức tranh do họa sĩ Tạ Tỵ vẽ. Căn cứ vào đó, ông Vũ Xuân Chung mới đưa bức tranh ra triển lãm nên ông Hubert chính là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan - tức là một trong những đương sự của vụ kiện”.

Bức tranh giả có ký tên Tạ Tỵ không phải của họa sĩ Tạ Tỵ mà là làm giả tranh của họa sĩ Thành Chương

Ngay trong đơn khởi kiện gửi TAND TP HCM hôm 3-8, bà Tạ Thùy Châu đã ghi rất rõ rằng đối tượng có nghĩa vụ và quyền lợi liên quan là ông Hubert, người Pháp. “Theo quy định tại điều 35, khoản 3 Bộ Luật Tố tụng Dân sự 2015, TAND quận, huyện không có thẩm quyền giải quyết các trường hợp đương sự và tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp đối với các cơ quan tư pháp nước ngoài, do đó, việc áp dụng luật của TAND TP HCM khi chuyển đơn khởi kiện về quận 4 cũng cần phải cân nhắc về thủ tục” - luật sư Đức phân tích.

Bản chụp Công văn số 472 của TAND TP HCM gửi bà Tạ Thùy Châu ngày 4-10

Tiếp tục “ngâm cứu”?

Bà Tạ Thùy Châu cho biết trong 2 tháng qua, bà đã mất 5 lần đi lên TAND TP HCM để theo dõi tin tức và phản hồi của tòa về vụ việc. Mọi yêu cầu bổ sung hồ sơ vụ kiện của TAND TP HCM, gia đình họa sĩ Tạ Tỵ đã nộp đầy đủ. Theo luật sư Nguyễn Hữu Đức, thời gian phản hồi trong 60 ngày của TAND TP HCM với lý do cần nghiên cứu là quá lâu. “Tại sao TAND TP HCM lại chuyển đơn của bà Châu về TAND quận 4? Theo điều 40, khoản 1, điểm D Bộ Luật Tố tụng Dân sự hiện hành, cho phép nguyên đơn lựa chọn tòa án để gửi đơn tố cáo khi tranh chấp về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Nếu sử dụng quyền này, bà Châu nên gửi đơn về TAND quận 5 là nơi mình đang cư trú chứ tại sao lại phải đi sang quận 4 là nơi bị đơn cư trú?” - luật sư Đức đặt vấn đề.

Theo luật sư Đức, thường trong các trường hợp tương tự, nguyên đơn sẽ khởi kiện tại địa bàn cư trú để thuận tiện hơn. Nhưng đối với vụ kiện bản quyền hy hữu này, bà Châu không thể “tiện đường” gửi đơn lên TAND quận 5 được. Luật sư Nguyễn Hữu Đức cho biết thêm những vụ việc tương tự về sở hữu trí tuệ và bản quyền chưa hề có vụ nào TAND cấp quận, huyện xét xử được mà đều do TAND cấp thành phố xử lý.

Theo trình tự thông thường, TAND quận 4 nhận được đơn của bà Tạ Thùy Châu do TAND TP HCM chuyển về sẽ có trách nhiệm phản hồi tới nguyên đơn trong vòng 7 ngày. Tuy nhiên, bà Châu lo ngại rằng đến TAND

TP HCM còn mất 2 tháng để nghiên cứu vì vụ việc chưa có tiền lệ, bây giờ TAND quận cũng sẽ mất ít nhất 2 tháng tới để tiếp tục... nghiên cứu cho hiểu rõ vụ việc mới chính thức phản hồi, cũng chưa biết sẽ phản hồi theo hướng nào.