Theo nhà văn – nhà nghiên cứu Toan Ánh trong sách Phong tục thờ cùng trong gia đình Việt Nam, NXB Văn hóa dân tộc, Tết Nguyên đán bắt đầu từ lúc giao thừa.
Các gia đình bày biện mâm cỗ cúng trong nhà và ngoài trời vào thời khắc giao thừa
Giao thừa theo Hán Việt từ điển của nhà Từ điển học Đào Duy Anh, nghĩa là "Cũ giao lại, mới tiếp lấy". Chính vì ý nghĩa này nên hàng năm vào lúc giao tiếp giữa hai năm cũ mới có lễ trừ tịch.
Ý nghĩa của lễ trừ tịch là đem bỏ hết đi những điều xấu, dở, cũ của năm sắp qua để đón những cái mới mẻ, tốt đẹp của năm mới sắp đến.
Lễ trừ tịch cử hành vào lúc giao thừa nên lễ này còn mang tên là lễ giao thừa.
Nhà văn Phan Kế Bính trong sách "Việt Nam phong tục" viết "Tục ta tin rằng mỗi năm có một ông hành khiển coi việc nhân gian, hết năm thì thần nọ bàn giao công việc cho thần kia, cho nên cúng tế để tiễn ông cũ và đón ông mới".
Nhà văn Toan Ánh cho rằng cựu vương hành khiển bàn giao công việc cho tân vương thay đức Ngọc Hoàng để coi sóc nhân gian trong một năm cho đến giờ phút giao thừa năm sau.
Theo Sách Văn khấn cổ truyền Việt Nam, NXB Văn hóa Thông tin, có 12 vị Hành khiển và 12 Phán quan (vị thần giúp việc cho các vị Hành khiển). Mỗi vị làm một năm dưới dương gian và cứ sau 12 năm thì lại có sự luân phiên trở lại.
Trong thời khắc quan trọng của Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, các gia đình bày biện mâm cỗ cúng giao thừa trong nhà và ngoài trời.
Sách "Phong tục thờ cúng trong gia đình Việt Nam" cho hay lễ vật cúng giao thừa ngoài trời là con gà, bánh chưng, mứt kẹo, trầu cau, hoa quả, rượu nước và vàng mã, đôi khi có thêm cỗ mũ của vị Đại vương hành khiển.
Để bày tỏ lòng thành, gia chủ có thể tham khảo văn khấn giao thừa ngoài trời và văn khấn giao thừa trong nhà theo sách Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hóa Thông tin.
Văn khấn giao thừa ngoài trời
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.
Con kính lạy Đức Bồ tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần.
Con kính lạy ngài cựu niên Hành khiển, cựu Hành binh chi thần, cựu Phán quan.
Con kính lạy ngài đương niên Hành khiển, đương niên Hành binh chi thần, đương niên Phán quan.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.
Nay là phút giao thừa năm Giáp Thìn với năm Ất Tỵ.
Chúng con là:… sinh năm:… hành canh:… tuổi, cư ngụ tại số nhà:... ấp/khu phố:… xã/phường:… quận/huyện/thành phố:… tỉnh/thành phố:…
Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân.
Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.
Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật, Thánh, dâng hiến tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài cựu niên đương cai Thái tuế, ngài tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.
Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần, 3 lạy).
Văn khấn giao thừa trong nhà
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Nam mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.
Nam mô Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật.
Nam mô Đức Bồ tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.
Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh.
Nay phút giao thừa năm Giáp Thìn với năm Ất Tỵ.
Chúng con là:… sinh năm:… hành canh:… tuổi, ngụ tại số nhà:… ấp/khu phố:… xã/phường:... quận/huyện/thành phố:… tỉnh/thành phố:…
Phút giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật-Thánh, dâng hiến Tôn thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, các ngài bản gia Táo phủ thần quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Con lại kính mời các cụ tiên linh, cao tằng tổ khảo, cao tằng tổ tỷ, bá thúc đệ huynh, cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.
Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần, 3 lạy)
và quét mã QR
Bình luận (0)